قانون نگارش نام فارسی روی خودروها؛ در اغما

با گذشت بیش از 2دهه از الزام نگارش نام خودروها با خط فارسی، اجرای این قانون در صنایع خودروسازی به کندی پیش می‌رود. این روند موجب شده برخی دستگاه‌های نظارتی در این‌باره به تولید‌کنندگان هشدار دهند.
به گزارش همشهری، قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه در کشور 14آذرماه 1375به تصویب رسید و در ادامه 28آذرماه همان سال شورای نگهبان با تأیید نهایی این مصوبه آن را به‌صورت قانونی رسمی برای اجرا ابلاغ کرد. در ادامه هیأت وزیران با تأخیری یک ساله، در 19اردیبهشت ماه سال 1378آیین‌نامه اجرایی این قانون را تصویب و مرحوم حسن حبیبی معاون اول وقت رئیس‌جمهوری، این آیین‌نامه را برای اجرا به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ کرد. بر مبنای این قانون همه تولید‌کنندگان و عرضه‌کنندگان کالا موظف به درج نام محصولات خود با استفاده از خط و نگارش فارسی شدند. 
بر این اساس با توجه به گستردگی توزیع خودروهای داخلی در سطح کشور و برای رعایت مقررات و پاسداشت خط و زبان فارسی، اصلاح نگارش نام خودروهای تولید داخل روی بدنه این محصولات الزامی و مجازات‌هایی برای متخلفان اجرای این قانون پیش‌بینی شد اما اکنون با گذشت 12سال از اجباری شدن اجرای قانون مذکور در صنایع خودروسازی، روند تغییر نگارش نام محصولات این شرکت‌ها از لاتین به فارسی با فراز و نشیب بسیاری همراه بوده و همچنان به کندی پیش می‌رود.

قانون چه می‌گوید؟
براساس ماده 12آیین‌نامه اجرایی قانون ممنوعیت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه، دستگاه‌های یادشده در ماده (2) این آیین‌نامه که به کارگاه‌ها، کارخانه‌ها، اماکن تولیدی و تجاری و خدماتی پروانه تأسیس و پروانه کسب یا‌ بهره‌برداری یا اجازه تولید و ادامه فعالیت می‌دهند موظفند پس از صدور پروانه و اجازه تولید و ادامه فعالیت به متقاضیان ابلاغ کنند تا نسبت به تغییر‌نام مؤسسه یا محصولات خود و گزینش نام فارسی اقدام کنند. 
در ماده 17این آیین‌نامه اجرایی نیز تأکید شده است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیروی انتظامی موظفند با اختصاص واحد متناسب برای اجرای قانون و این آیین‌نامه اقدام کنند. همچنین ‌در تبصره 5ماده واحده این قانون نیز تأکید شده کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و اماکن تولیدی و خدماتی و تجاری موظفند ظرف مدت 2سال از تاریخ ابلاغ این قانون اسامی تولیدات و ظرف‌مدت یک سال نام اماکن خود را به نام‌ها و واژه‌های غیربیگانه بازگردانند.

اجباری‌شدن نگارش نام خودرو با خط فارسی 
 چندی پیش مدیر‌کل دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد از برخورد با آن دسته از شرکت‌های خودروساز داخلی که در نشان تجاری خود(برند) از اسامی یا واژگان لاتین استفاده می‌کنند، خبر داده بود. او از آغاز روند اجرای این الزام قانونی توسط شرکت‌های خودروسازی خبر داد و گفت: در بین خودروسازان داخلی، ایران خودرو در اجرای این طرح پیشتاز است به‌نحوی که به‌کارگیری حروف فارسی در درج نام خودروهای سمند، سورن، سریر و رانا را در دستور کار خود قرار داده و سایر شرکت‌های خودروسازی نیز به رعایت این قانون ملزم هستند. 
علیرضا کریمی، افزود: برای رعایت مقررات و پاسداشت زبان و خط فارسی، با در‌نظر گرفتن توزیع گسترده خودروها در سطح کشور، اصلاح نوشتار نام خودروها روی بدنه آنها طبق ضوابط قانونی ضروری است. با خودروسازانی که به درج نام خودروی خود با استفاده از حروف لاتین اقدام می‌کنند، برخورد می‌شود. او افزود: بر این اساس درصورت اقدام نکردن خودروسازان به درج نام محصولاتشان با نگارش فارسی، دفتر تبلیغات وزارت ارشاد ناچار به طرح دعوی در مراجع ذیربط است.

درجا زدن خودروسازان در فارسی‌نویسی 
با تصویب و الزام به اجرای این قانون سایپا تغییر نگارش نام برخی محصولات خانواده پرایدها مانند نسیم و صبا از لاتین به فارسی را در دستور کار قرار داد اما در ادامه نام انواع پرایدها روی محصولات سایپا، این شرکت حتی نام برخی محصولات جدید خود مانند شاهین را به‌صورت لاتین درج می‌کند اگرچه اخیرا نام برخی خودروها مانند ساینا و برخی انواع کوئیک با خط و نگارش فارسی درج می‌شود اما چندی پیش دبیرسابق کمیته نام‌گذاری محصولات این گروه خودروسازی با تأکید بر انتخاب نام فارسی برای برخی محصولات جدید این شرکت مانند شاهین، اطلس، سهند و سپهر به تغییر نگارش نشان‌واره روی در صندوق عقب خودرو‌های تولیدی سایپا اشاره کرده و گفت: وزیر و مدیران ارشد وزارت صمت و سایپا توجه ویژه‌ای به پاسداشت زبان فارسی در نامگذاری و نگارش نام محصولات این گروه خودروسازی دارند.
امیرحسین تابع جماعت، افزود: با برنامه‌‌ریزی صورت گرفته به مرورو تا پایان امسال، نگارش نام تمام محصولات تولیدی گروه سایپا روی بدنه این خودروها به فارسی تغییر خواهد کرد. ایران خودرو نیز اگرچه از چند سال پیش درج نام برخی محصولات جدید خود با نگارش فارسی مانند انواع دنا ، سمند و رانا را در دستور کار قرار داده است اما مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد هنوز سهم فارسی‌نویسی در تولید محصولات جدید و قدیمی‌تر این شرکت خودروسازی در حدی نیست که قادر به تغییر چهره تولیدات این شرکت در سطح عرضه باشد و این ذهنیت را به افراد جامعه القا کند که روند فارسی‌نویسی نام محصولات این شرکت در حال گسترش است.

مکث
بی‌تفاوتی مونتاژکاران چینی به اجرای قانون
در شرایطی که نگارش نام و نشان فارسی محصولات شرکت‌های خودروسازی داخلی در مراحل ابتدایی است و این شرکت‌ها هر ازچندگاهی نام برخی خودروهای خود را به فارسی درج می‌کنند، عرضه انواع خودروهای چینی مونتاژ داخل با اسامی عجیب و غریب با خط لاتین همچنان ادامه دارد. بررسی وضعیت انواع محصولات مدیران خودرو، چری، کرمان موتور و یا محصولات چینی جدید گروه بهمن مانند فیدلیتی و دیگنیتی، بیانگر این واقعیت است که این شرکت‌های مونتاژکار خودروهای چینی تا‌کنون برای تغییر نگارش نام محصولات خود از لاتین به فارسی اقدامی انجام نداده‌اند. علاوه بر آن نام همه خودروهای چینی مونتاژی 2شرکت بزرگ خودروسازی کشور مانند برلیانس و چانگان سایپا یا انواع هایما و اچ‌سی‌کراس دانگ فنگ ایران خودرو با نام و نگارش غیرفارسی و لاتین به بازار عرضه می‌شود.