دفاعی
مروری بر دستاوردهای نظامی و دفاعی ایران
از بومی‌سازی تا هویت‌سازی
صفیه رضایی- روزنامه‌نگار
گفتمان انقلاب اسلامی در طول 43سال، همواره منبعی برای تقویت روحیه جهادی، انقلابی، خودکفایی و خوداتکایی بوده است؛ تا جایی که این بستر غنی، توانسته است در عرصه دفاعی و نظامی روزبه‌روز به توانمندی و قدرتمندی ایران یاری رساند. امروز بر هیچ کشور، قدرت یا صاحب‌نظری پوشیده نیست که دستاوردهای نظامی ایران در سایه خوداتکایی و استقلال تا آنجایی قابل تحیر و تحسین است که می‌توان به ایران مقام نخست بازدارندگی در خاورمیانه را داد؛ این امتیاز ویژه در مقایسه با دوران پیش از انقلاب نه‌تنها قابل مقایسه نیست که بسیار سرآمد و افتخارآفرین است؛ چرا که قدرت نظامی پهلوی بر پایه دکترین امنیتی و دفاعی آمریکا در منطقه پی‌ریزی می‌شد. به‌عبارتی، وابستگی نظامی و دفاعی ایران زمان پهلوی به آمریکا، حصول به دستاوردها، اتکا به نخبگان داخلی و استقلال ملی را به سیستم دفاعی و امنیتی ایران نمی‌داد. اما با پیروزی انقلاب اسلامی دستاوردهای عرصه نظامی و دفاعی با تکیه بر توان داخلی و بومی‌سازی تا به آنجا پیشرفت کرد که امروز ایران به‌عنوان کنشگر اصلی منطقه و جهان به‌حساب می‌آید. کنشگری فعال که با خط‌مشی تحول‌خواهی اجازه نقش‌آفرینی هیچ دشمنی را در منطقه نمی‌دهد.
ایران در رتبه‌بندی جهانی براساس شاخص نظامی، رتبه14 را دارد. به‌عبارتی ایران با دارا بودن 575هزار سرباز فعال، 350هزار سرباز رزرو، 543فروند هواپیمای جنگی، 197فایتر، 126هلی‌کوپتر، 2831تانک، 7600خودروی زرهی، 2485راکت‌انداز گرانشی، 142ناو دریایی، 19زیردریایی و 7ناوچه، سرآمد کشورهایی است همچون عربستان سعودی، قطر، امارات و اردن که مهم‌ترین متحدان نظامی و استراتژیک یکدیگر هستند.
این در حالی است که این کشورها وابسته نظامی به آمریکا هستند و بازیگر استراتژی این ابرقدرت در منطقه به‌حساب می‌آیند. وابستگانی که تنها، قدرت نظامی عاریتی آمریکایی دارند و هیچ هویت نظامی و دفاعی از خود ندارند. از این‌رو ایران قدرت نخست منطقه‌ای است که نه‌تنها در برابر آمریکا ایستاده است که متحدان منطقه‌ای این کشور نیز از ایران هراس دارند؛ چرا که دستاوردهای نظامی ایران برپایه خوداتکایی و بومی‌سازی نوعی هویت نهادینه نظامی و دفاعی برای ایران به ارمغان آورده است.
قدرت دفاعی و نظامی ایران پیش از انقلاب
نگاه آمریکایی‌ها به ایران زمان پهلوی به‌عنوان جزیره ثبات و قائل شدن نقش ژاندارمی منطقه برای محمدرضا، جز تحقیر سیستم دفاعی و نظامی و وابستگی، نتیجه‌ای برای مردم ایران در بر نداشت. در واقع ایران در منطقه، ابزار مقابله با شوروی و بازیگر جنگ سرد آمریکا و شوروی بود. همین منافع آمریکا، باعث می‌شد که تسلیحات خود را به ایران بفروشد و حتی در مواقعی که ایران پول کافی برای خرید این تجهیزات نداشت، با اعطای وام‌هایی با بهره‌های سنگین این تجهیزات را به ایران تحویل می‌داد. این در حالی بود که آمریکایی‌ها حتی اجازه نمی‌دادند کارکنان فنی ایران به اصول تکنیکی و تخصصی مسلط شوند و تنها مستشاران نظامی آمریکایی اجازه دسترسی به بخش‌های فنی و تخصصی تسلیحات و تجهیزات را داشتند. ایران قبل از انقلاب نه‌تنها تولیدکننده نبود بلکه اجازه استفاده از دانش فنی نظامی را هم نداشت. از این‌رو تنها حق خرید تجهیزات نظامی از آمریکا را داشت.در زمان پهلوی هیچ موشکی به ایران فروخته نشد، به‌عنوان نمونه آمریکایی‌ها تا سال۱۳۵۷ و پیروزی انقلاب اسلامی حتی یک قبضه راکت با برد ۶۰کیلومتر هم به ایران نفروختند!
توان نظامی و دفاعی ایران پس از انقلاب
خوداتکایی و ایمان به توان داخلی نه‌تنها در بخش‌های نظامی و تولید تسلیحات ایران را قوی کرد بلکه در عرصه فناوری‌های نظامی و موشکی نیز امروز کشورمان سرآمد است. تا جایی که سردار سرلشکر محمد باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح می‌گوید: «اگر تحریم‌ها نبود امروزه صادرکننده تسلیحات بودیم»؛ فتح‌الله کلانتری، استاد دانشگاه عالی دفاع ملی و تحلیلگر مسائل دفاعی و نظامی در این زمینه به همشهری گفت: «5دسته بندی برای قدرت نظامی وجود دارد؛قدرت نظامی وابسته، دفاعی، بازدارنده، تاب‌آور و قدرت نظامی اعمال ضربه اول. بدیهی است که جمهوری اسلامی ایران هم‌اکنون در بالاترین سطح دفاعی و نظامی یعنی اعمال ضربه اول قرار دارد اما چون دکترین ایران، دفاعی است هیچ‌گاه از این قدرت استفاده نمی‌کند. ایران هم‌اکنون هفتمین قدرت موشکی جهان، ششمین قدرت پهپادی جهان و یازدهمین قدرت ماهواره‌ای جهان است. در واقع مجموع این جایگاه‌ها و دستاوردها برای ایران قدرت بازدارندگی ایجاد کرده است.»
بدیهی است که آنچه این اقتدار را برای ایران به ارمغان آورد قطعا گفتمان قوی انقلاب اسلامی بر مبنای استقلال و نفی زور و خودکفایی است.
دستاوردهای مثال زدنی
ساخت و تولید تانک‌های تیام، سفیر، باهر، صمصام، شاهر و کرار، تانک ذوالفقار، حیدر۴۴، ناوشکن جماران، زیردریایی غدیر، جنگنده «قاهر۳۱۳»، راه‌اندازی سیستم تصویری بومی «شبیه‌ساز فانتوم»، تجهیز جنگنده‌هایF-7 به موشک، تولید ناوشکن‌های «جماران» ، «دماوند»، «سهند»، «سینا»، عملیاتی کردن ناو موشک‌انداز «سپر» در آب‌های شمالی کشور، نصب رادار کنترل آتش «ثامن» روی ناو‌های موشک‌انداز، اعزام ناوگروه‌های ۴۷، ۴۸، ۴۹ و ۵۰ به آب‌های آزاد و اسکورت بیش از ۴هزارو۲۰۰ کشتی ایرانی و غیرایرانی، عملیاتی کردن موشک قدیر، راه‌اندازی سامانه‌های «مرصاد»، «اتوپایلوت دیجیتال»، «سوخت بومی موتور احتراقی اژدرها»، «پروژه دماوند»، «ناو آموزشی خلیج‌فارس»، «پوشش‌های نانویی»، «آزمایشگر موشک رعد»، ساخت خودروی تاکتیکی مکران۹۲۱، رونمایی از سامانه‌های حیدر۷ و خودکفایی کامل در صنعت قطعه‌سازی، ساخت موشک شهاب، فاتح، قیام، زلزال بارشی، ذوالفقار، هرمز، قدر، عماد، سجیل، خرمشهر، دزفول، فاتح مبین، رعد500، اژدر پیشرفته والفجر و موشک راهبردی «خیبرشکن» که همین دیروز رونمایی شد، هواپیمای دوزیست ایران، سیستم سماوات و انواع پهپادهای دفاعی و نظامی و... ازجمله دستاوردهای نظامی، امنیتی و دفاعی بعد از انقلاب است که تنها گوشه‌ای از صنعت دفاعی ایران است و بی‌شمار پروژه و تولیداتی وجود دارند که پرداختن به همه آنها میسر نیست.
