دیپلماسی
مذاکرات وین در انتظار تصمیم‌گیری غربی‌ها
در شرایطی که هیأت‌های مذاکره‌کننده جمهوری‌اسلامی ایران و 1+4 برای رایزنی و مشورت پیرامون چگونگی پیشبرد مذاکرات وین در پایتخت‌های خود به‌سرمی‌برند، گمانه‌زنی‌ها پیرامون چشم‌انداز گفت‌وگوها همچنان ادامه دارد و خوش‌‌بینی‌ها به آینده مذاکرات هسته‌ای بیشتر شده‌است.
در این میان با وجود اینکه ناظران بین‌المللی در روزهای اخیر نسبت به حصول توافق ابراز امیدواری بیشتری می‌کنند، اما طرف‌های غربی همچنان می‌کوشند با انداختن توپ مذاکرات در زمین ایران، احیای توافق هسته‌ای2015 را به تصمیم سیاسی تهران منوط کنند؛ موضوعی که البته با واکنش ایران مواجه شد و سخنگوی وزارت‌امور خارجه تأکید کرد که هیأت اعزامی جمهوری‌اسلامی ایران به وین خلاقانه و مبتکرانه ایده‌های خود را مکتوب کرده و در حوزه رفع تحریم‌ها، منتظر پاسخ غرب است.
خوش‌بینی به سرانجام مذاکرات وین درحالی‌است که مقام‌های سیاسی کشورمان و همچنین مذاکره‌کنندگان ایرانی حاضر در وین بارها تأکید کرده‌اند جمهوری‌اسلامی صرفا به‌دنبال توافقی است که دربرگیرنده مطالبه‌های تهران از قبیل لغو تحریم‌ها، راستی‌آزمایی و همچنین ارائه تضمین‌های روشن و عینی باشد.
اما درمقابل طرف‌های غربی همچنان با طرح مباحث انحرافی تلاش می‌کنند جمهوری‌اسلامی ایران را از پیگیری حداکثری مطالبات بحق خویش منصرف کنند. برهمین اساس هم بود که در روزهای اخیر معاون وزارت امورخارجه انگلیس در امور خاورمیانه بدون اشاره به خلف وعده‌‌های متعدد این کشور و تروئیکای اروپایی، خواستار پایبندی ایران به توافق هسته‌ای شد.
این دیپلمات ارشد انگلیسی در گفت‌وگو با شبکه خبری «الجزیره» تصریح‌کرد که به ایران پیشنهاد داده شده که درصورت پایبندی به توافق، تحریم‌ها لغو می‌شود، اما ایران نیز باید به‌صورت فوری غنی‌سازی را متوقف کند.
توپ مذاکرات در زمین آمریکا
همه اینها در شرایطی است که مقام‌های جمهوری‌اسلامی و مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در وین بارها موضع ایران در این زمینه را تشریح و تأکید کرده‌اند که با توجه به روند کنونی در گفت‌وگوهای هسته‌ای، اکنون زمان اتخاذ تصمیم‌های سخت ازسوی واشنگتن فرا رسیده‌است. بر این اساس دیروز سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان در نشست‌خبری خود بار دیگر با تکرار موضع ایران در این حوزه، تأکید کرد که در زمینه راستی‌آزمایی و ارائه تضمین‌های مؤثر به ایران باید اقدام‌های اساسی انجام شود؛ اقدام‌هایی که پیشبرنده مذاکرات است و آمریکایی‌ها باید تصمیم‌های سیاسی در این حوزه اتخاذ کنند. سعید خطیب‌زاده همچنین با بیان اینکه هیأت ایرانی مذاکره‌کننده در وین خلاقانه و مبتکرانه ایده‌های خود را مکتوب کرده و در حوزه رفع تحریم‌ها منتظر پاسخ غرب است، آخرین وضعیت حاکم بر مذاکرات وین را تشریح کرد. وی گفت: اگر فردای بازگشت هیأت‌ها به وین، به حقوق طبیعی و خواسته‌های بحق ایران پاسخ درستی دهند، می‌توانیم به توافق قابل اتکا و پایدار برسیم و نیازی به ضرب‌الاجل‌های ساختگی نیست. سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: منتظر هستیم تصمیم‌های سیاسی در واشنگتن به 1+4 اعلام شود. در حوزه تحریم‌ها مواردی وجود دارد که هنوز به نتیجه نرسیده و باید طرف غربی در این باره تصمیم بگیرد. خطیب‌زاده عنوان کرد: در حوزه راستی‌آزمایی و تضمین‌ها باید اقدام‌های اساسی صورت گیرد. ما در حوزه رفع تحریم‌ها منتظر پاسخ غرب هستیم و از فاز ایده‌ها رد شده‌‌ایم و هیأت ایرانی خلاقانه و مبتکرانه، ایده‌های خود را مکتوب کرده است.
چرا مذاکرات کند پیش می‌رود؟
سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان به دلایل توقف موقت مذاکرات هسته‌ای در وین نیز اشاره کرد و این موضوع را مسبوق به سابقه دانست؛ «تاکنون از این تنفس‌ها چندباری داشتیم. البته مذاکرات در 3هفته گذشته در 4حوزه رفع تحریم‌ها، تعهدهای هسته‌ای، راستی‌آزمایی و دریافت تضمین‌ها پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته است.» خطیب‌زاده پیشرفت در برخی از این حوزه‌ها را قابل توجه دانست و کند‌بودن روند مذاکرات در بعضی دیگر از حوزه‌ها را به‌دلیل بی‌عملی و عدم‌ارائه تضمین‌های لازم ازسوی طرف مقابل یا عدم‌ابتکار ازسوی آنها عنوان و به آنها توصیه کرد از پایتخت‌های خود با ابتکار عمل بازگردند؛ «ما سابقه‌ای که از اجرای برجام ازسوی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی داریم، مطلوب نیست. امروز منتظر پاسخ طرف‌های مقابل هستیم.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین به تلاش‌های جمهوری‌اسلامی ایران برای خنثی‌سازی تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: «دولت سیزدهم موازی با آنچه وزارت امورخارجه در حوزه رفع تحریم‌ها انجام می‌دهد، در حوزه خنثی‌سازی تحریم‌ها نیز پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته است»؛ راهبردی که در ماه‌های اخیر با حساسیت ویژه‌ای پیگیری شده‌است و برهمین اساس هم بود که منطقه‌گرایی نوین در اولویت سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی ایران قرار گرفت. خطیب‌زاده به موضوع «مذاکره مستقیم با آمریکا» نیز اشاره کرد و موضع ایران را در این زمینه «کاملا روشن» دانست؛ «مسیری که در وین انتخاب شده، مکتوب است تا همه اینها به‌صورت آرشیو و قابل اتکا باشد. مادامی که این روش لازم باشد، ادامه پیدا می‌کند و ما کماکان در آن نقطه قرار داریم.» وی همچنین به تصمیم‌سازان آمریکایی توصیه کرد زمانی که به وین بازمی‌گردند، بر مطالبات بحق جمهوری اسلامی ایران صحه گذاشته و چیزی بیشتر از برجام مطالبه نکنند؛ «البته ما هم چیزی کمتر از برجام را قبول نمی‌کنیم. مطمئن باشید که در این صورت می‌توان به سرعت به یک توافق پایدار و قابل اتکا رسید.»
