فصل جدید همکاری‌های راهبردی ایران و چین

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان دیروز در رأس یک هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی، به‌دعوت رسمی وزیر امور خارجه چین، وارد پکن شد و با همتای چینی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار دوطرف پیرامون موضوع‌های متنوع دوجانبه و بین‌المللی، ازجمله آخرین وضعیت برنامه همکاری‌های ۲۵ساله 2کشور به بحث و تبادل‌نظر پرداختند.
پیش‌از این دیدار، وزیر امور خارجه کشورمان در بدو ورود به چین درباره دستورکارهای این سفر گفت: بررسی موضوع‌های راهبردی در دستورکار تهران - پکن قرار گرفته است، به‌نحوی که این موضوع‌ها ادبیات جدیدی را در مکاتبه‌های روسای جمهور 2کشور ایجاد کرده‌است.
امیرعبداللهیان همچنین با تأکید بر اینکه در 4ماه گذشته بیش‌از ۷بار میان وزرای امور خارجه 2کشور تماس‌ها و دیدارهایی برگزار شده و در سطح روسای‌جمهور تماس و ارتباط‌ها خیلی روان انجام می‌شود، این موضوع را نشان‌دهنده اهمیت و رشد و توسعه روابط 2کشور دانست؛ موضوعی که در دولت جدید شتاب بیشتری گرفته‌است.
امیرعبداللهیان همچنین عنوان کرد که ایران و چین در مناسبات دوجانبه از «هماهنگی‌های خوب» و «تنوع در موضوع‌های مختلف» برخوردارند و تاکنون در راستای تأمین منافع دوطرف، پیشرفت‌های خوبی در موضوع‌های مختلف به‌دست آمده‌است.

احساس خطر غرب از همکاری‌های راهبردی ایران و چین
در این میان ناظران بین‌المللی معتقدند در شرایط کنونی، سفر وزیر امور خارجه ایران به چین از اهمیت راهبردی دوچندانی برخوردار است و می‌تواند راهگشای بسیاری از همکاری‌های بین‌المللی و البته دوجانبه شود. برهمین اساس هم هست که کارشناسان بر این اعتقادند ‌بررسی روند مذاکرات برجامی در وین و همچنین پیشبرد «دیپلماسی منطقه‌ای» دولت سیزدهم و تحقق عملی راهبرد «نگاه به شرق» از مهم‌ترین محورهای رایزنی امیرعبداللهیان در پکن است.
این سفر اما در روزهای اخیر مورد توجه رسانه‌های آمریکایی نیز قرار گرفت و آن را تهدیدی جدی علیه منافع محوری آمریکا و رژیم صهیونیستی توصیف کردند؛ سفری که در راستای تعمیق «شراکت جامع راهبردی» میان 2کشور ارزیابی شد. بر این اساس نشریه فارین‌پالیسی در تحلیلی معتقد است «قرارداد 25ساله میان ایران و چین که سال‌گذشته میان 2کشور امضا شد، دربر‌دارنده مزایای عمده‌ای برای این دوکشور دشمن آمریکاست.»
در چنین شرایطی ترافیک دیپلماتیک روزهای اخیر در پکن نیز بر اهمیت سفر وزیرامور خارجه کشورمان به چین افزوده‌است، چراکه سفر وزیر امور خارجه ترکیه و تعدادی از کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس ازجمله عربستان‌سعودی به پکن، حاکی از افزایش نقش‌آفرینی چین در راستای تعمیق چندجانبه‌گرایی در ساختار نظام بین‌الملل است که در این مسیر جمهوری‌اسلامی ایران از مهم‌ترین شرکای راهبردی این کشور به‌حساب می‌آید.

50سال روابط دیپلماتیک
ایران و چین در 16آگوست سال1971 (25مردادماه1350) به‌صورت رسمی روابط خود را آغاز کردند. حدود 50سال قبل نمایندگان سیاسی 2کشور در شهر اسلام‌آباد پاکستان بیانیه مشترک برقراری روابط دیپلماتیک را امضا‌ کردند و به این ترتیب، مناسبات ایران و چین به‌صورت رسمی آغاز شد و فصل جدیدی در توسعه روابط دوجانبه رقم خورد.
ازسوی دیگر درحال‌حاضر چین یکی از مهم‌ترین کشورهای دنیا به‌شمار می‌رود که علاوه بر برخورداری از عضویت دائم در شورای‌امنیت سازمان‌ملل، از اقتصادهای برتر دنیا محسوب می‌شود و گسترش روابط دوجانبه مزیت‌های قابل‌توجهی برای دوطرف دارد. این درحالی‌است که چین در سال‌های اخیر به‌دنبال ایفای نقش مؤثرتری در حوزه غرب‌آسیا و خاورمیانه است و می‌کوشد در رفع بحران‌ها و چالش‌های موجود در این منطقه نقش بیشتری ایفا کند. نگاه مثبت چین به راهبردهای دولت سیزدهم در حوزه سیاست‌خارجی راهگشای افزایش تعامل‌های دوجانبه در موضوع‌های موردعلاقه خواهد بود و نگاه منطقه‌گرایی حاکم بر علائق بین‌المللی دولت سیدابراهیم رئیسی نشان می‌دهد 2کشور قادر خواهند بود در مسیر افزایش تعاملات فی‌مابین گام‌های بلند‌تری بردارند.

اولویت‌های راهبردی
اینها درحالی است که وزیر امور خارجه کشورمان در مقاله‌ای در نشریه «گلوبال تایمز» نیز به تشریح اشتراکات 2کشور پرداخت و تأکید کرد که ایران و چین روابط «خوب»، «با‌ثبات» و «قوی» دارند و در حال ورق‌زدن صفحه جدیدی در تاریخ همکاری‌های دوجانبه‌ خود هستند.
امیرعبداللهیان در این مقاله با اشاره به اینکه 2کشور پنجاه‌و‌یکمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک را جشن می‌گیرند و وارد «نیمه دوم قرن مبادلات دوجانبه» می‌شوند، این سفر را نویدبخش سطح جدیدی از ارتقای همکاری‌های دوجانبه در حوزه‌های مختلف ارزیابی کرد.
در این میان اما ترسیم اولویت‌های تداوم همکاری میان ایران و چین می‌تواند به‌عنوان مهم‌ترین بخش سفر امیرعبداللهیان به پکن قلمداد شود؛ موضوعی که در مقاله اخیر وزیر امور خارجه کشورمان نیز انعکاس ویژه‌ای داشته‌است. بر این اساس «توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری و اجرای طرح جامع همکاری»، «اجماع و مشورت درباره مسائل مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی و ایفای نقش مؤثر در میانجیگری روابط برای حل مؤثر چالش‌‌ها و تنش‌‌ها» و «مبارزه با کووید-19 و همکاری در پروژه‌های مشترک تولید واکسن» از مهم‌ترین اولویت‌های ترسیم‌شده در چشم‌انداز جدید توسعه روابط 2کشور است. همچنین «کمک به تقویت مکانیسم همکاری برای پیشبرد توسعه جهانی با آینده مشترک»، «ترویج چندجانبه‌گرایی و مقابله با استانداردهای دوگانه از طریق پیشنهاد اصلاح نظام حکمرانی بین‌المللی» و «مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی و کمک به بازگرداندن همه کشورهای مظلوم به جامعه بین‌المللی» از دیگر اولویت‌هایی است که در فصل نوین روابط تهران- پکن در دستورکار قرار گرفته‌است.
از سوی دیگر «همکاری سازنده و مؤثر در زمینه ابتکار «کمربند و جاده» و کمک به چین برای استفاده مؤثر از این پروژه» و «تداوم تمهیدات اجرایی عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری شانگهای و استفاده از فرصت همکاری با سایر کشورهای عضو براساس ابتکار توسعه جهانی» هم از دیگر اولویت‌های اساسی مورد بررسی است.