ماجرای یک قاتل سریالی بر پرده سینما
«عنکبوت» از تار بلاتکلیفی بیرون می‌آید
هفته پیش از شلوغی اکران نوشتیم اما وقتی بازار پررونق است، همه می‌خواهند سهمی از آن داشته باشند. حتی فیلم «عنکبوت» ابراهیم ایرج‌زاد که تا امروز تنها یک‌بار در دوره سی‌و‌هشتم جشنواره فیلم فجر در سال1398برای اهالی رسانه به نمایش درآمد نیز قرار است در همین نخستین روزهای دی روی پرده برود اما داستان به نمایش درنیامدن این فیلم و تأخیر در اکران عمومی آن چه بوده؟
یک قاتل سریالی
عنکبوت فیلمی بر اساس ماجرای واقعی فردی به نام سعید حنایی است که از مرداد سال 1379تا مرداد سال 1380، 16زن خیابانی را در مشهد کشت. گویا عامل محرک حنایی به این قتل‌ها این بوده که همسر وی توسط راننده‌ای مورد‌تعرض قرار گرفته بوده و او زنان خیابانی را مسئول این اتفاق می‌دانسته است. او به زعم خودش می‌خواست جامعه را از فساد و فحشا پاک کند. در سینمای هالیوود، فیلم‌های مشهور زیادی هستند که براساس قتل‌ها و قاتلان زنجیره‌ای ساخته شده اند؛ از «سکوت بره‌ها» گرفته تا «زودیاک». فیلم‌های غیرآمریکایی مشهور دیگری نیز مثل «رازی در چشمان‌شان» (آرژانتین)، «خاطرات یک قتل» (کره‌جنوبی)، «من شیطان را دیدم» (کره‌جنوبی) و «دستکش طلایی» (آلمان) بوده‌اند که از ماجراهای واقعی یا خیالی قاتلان زنجیره‌ای برای خلق درامی پر‌کشش بهره برده‌اند. در سینمای ایران نیز در سال1379 فیلم «شب‌های تهران» به کارگردانی داریوش فرهنگ براساس پرونده پرسروصدای غلامرضا خوش‌رو مشهور به «خفاش شب» که 9زن را به قتل رساند، ساخته شد. پس، اصلا عجیب نیست که فیلمی درباره سعید حنایی و قتل‌هایی که مرتکب شده ساخته شده؛ چراکه اساسا پرونده‌های قتل‌های سریالی مستعد به صورت فیلم درآمدن هستند اما چرا این فیلم تنها در یک سانس ویژه برای اهالی رسانه به نمایش درآمد؟
انتقاد از مضمون فیلم
محتوای عنکبوت از نظر عده‌ای حساسیت‌برانگیز بود و معتقد بودند که اکران این فیلم باعث از بین رفتن ارزش‌ها می‌شود. حتی پیش از شروع جشنواره در 8دی 1398، «مشرق‌نیوز» در گزارشی با عنوان «جای «عنکبوت» در جشنواره فیلم فجر انقلاب نیست» نسبت به پذیرفته شدن این فیلم از سوی هیأت انتخاب هشدار داد و به تفصیل مسائل این فیلم را برشمرد و در نهایت اینطور نتیجه‌گیری کرد: «با توجه به محتوای زننده فیلم، قوه‌قضاییه برای جلوگیری از لطمه گسترده به افکار عمومی هر چه سریع‌تر می‌بایست در اقدامی سریع، مانع اکران فیلمی شود که اهداف مشخصی را دنبال می‌کند. قطعا این توقیف در جامعه هنری همراه با پروپاگاندای مطبوعات اصلاح‌طلب و وابسته، قالبی افراطی به‌خودش خواهد گرفت اما مسئولان قضایی کشور می‌دانند که این فیلم - همانند «خانه پدری» - سم مهلکی است که وارد طعام فرهنگی کل کشور می‌شود و ضرورت دارد که مقامات قضایی در مورد این ولنگاری و تحریف آشکار، واکنشی بسیار سریع بروز دهند.» به‌رغم این مواضع، فیلم در بخش خارج از مسابقه جشنواره فجر در ساعت ۱۲بامداد در چند سالن پردیس سینمایی ملت به نمایش درآمد. ابراهیم ایرج‌زاد پیش از این نمایش گفته بود: «چیزی که ارزش دارد خود سینماست و امیدوارم جشنواره فجر سینما برایش اصل باشد و همه‌‌چیز بر قاعده سینما بچرخد». بعد از نمایش فیلم جواد نوروزبیگی، تهیه‌کننده آن، به رسانه‌ها گفت: «امیدوارم فیلم مجوز اکران بگیرد و لزومی هم ندارد که جلوی اکران آن گرفته شود. ما مرحله به مرحله با کارشناسان قوه‌قضاییه مشورت کردیم. قوه‌قضاییه نظر منفی نسبت به فیلم نداشته است البته پروانه ساخت فیلم پروسه سختی داشت و ما با نهادهای مختلف مشورت و در نهایت نکاتی را که باید، برطرف کردیم». بالاخره، تهیه‌کننده‌ای همچون جواد نوروزبیگی خوب می‌داند چطور از کنار آتش بگذرد که آتش دامنگیرش نشود.
عنکبوت به سینما می‌آید؟
در ابتدای سال1399 که کرونا می‌تازید و سینماها تعطیل شده و فیلم‌ها به‌دنبال اکران آنلاین بودند، خبر اکران آنلاین عنکبوت منتشر شد. ابراهیم ایرج‌زاد، کارگردان با انتشار متنی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی به شرایط اکران فیلمش چنین واکنشی نشان داد: «بعد از همه خبر‌ها و حدس‌هایی که این چند روز در فضای رسانه‌ای مبنی بر اکران آنلاین عنکبوت منتشر شد، همین‌جا باید اعلام کنم که هم‌اکنون هیچ تصمیمی برای اکران آنلاین عنکبوت گرفته نشده است». در مقطعی که کرونا بیداد می‌کرد، اکران آنلاین به‌عنوان راه‌حلی جایگزین برای فیلم‌هایی که امیدی به اکران نداشتند، مطرح شد. با این حال، خبری از اکران آنلاین عنکبوت نشد تا اینکه سرانجام خبر رسید این فیلم از اوایل دی به سینما می‌آید. البته نباید این احتمال را هم فراموش کرد که گاه انتشار اخباری درباره نمایش فیلم‌هایی که امید زیادی به اکران‌شان نیست، نوعی فضاسازی رسانه‌ای برای فراهم کردن امکان نمایش این فیلم‌هاست. عنکبوت را اکتای براهنی نوشته و جواد نوروزبیگی تهیه‌کننده و محمدصادق رنج‌کشان سرمایه‌گذار آن است. پخش این فیلم سینمایی برعهده شرکت نمایش گستران است. محسن تنابنده، ساره بیات، شیرین یزدان‌بخش، ماهور الوند، گلنوش قهرمانی، علی باقری، مهدی حسینی‌نیا، حمیدرضا هدایتی‌راد، جواد یحیوی، آتیه جاوید، مهدخت مولایی، سحر عبدالهی، نیوشا علیپور، یوسف خسروی، حمید حاجی‌محمدزاده، میثم دامن‌زه، داوود ذاکری و فرید سجادی حسینی از جمله بازیگران عنکبوت هستند.
در همینه زمینه :
