فناوری
آماده‌باش ایرانی برای متاورس
متاورس احتمالا به‌زودی در جهان فراگیر می‌شود و اگر ما برای این فضا آماده نباشیم از یک فناوری جدید عقب خواهیم ماند
عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار
این روزها کلمه «متاورس» یا به‌عبارتی «فراجهان» بسیار خوانده یا شنیده می‌شود. برخی، از ویژگی‌های این فضای جدید، متحیر و متعجب می‌شوند و برخی با آن مخالفت می‌کنند. این در حالی است که برخی از کارشناسان این فضا را شکل جدیدی از وب2 می‌دانند. آنها معتقدند ماهیت متاورس و وب3 تفاوت چندانی با وب2 ندارد و مهم‌ترین تفاوت این است که بستری به نام بلاکچین در این فضا از اهمیت ویژه برخوردار است. آنچه در متاورس به‌عنوان 4عنصر اصلی آن اهمیت می‌یابد، شامل ارز دیجیتال، بلاکچین، تعاملات اجتماعی و NFT (توکن‌های غیرمثلی) است. این در حالی است که متاورس می‌تواند اهمیت زیادی در حوزه اقتصاد دیجیتال داشته باشد و محتواهای تولید شده را با استفاده از بستر بلاکچین از مالکیت‌های تثبیت شده برخوردار کند. همچنین، بسیاری از شرکت‌های دنیا و البته برخی شرکت‌های ایرانی وارد این محیط شده‌اند و از حالا به فکر توسعه کسب‌وکارهای مجازی خود افتاده‌اند.
شگفتی ناشی از توصیف
پوریا آسترکی، تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی در گفت‌وگو با همشهری بخش زیادی از شگفتی، حساسیت یا مخالفت نسبت به متاورس را ناشی از یک «توصیف کلامی» می‌داند که در مورد متاورس صورت گرفته است.
آسترکی به یکی از این واکنش‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «از آنجا که متاورس یک دنیای کاملا غیرواقعی توصیف شده، اخیرا یکی از کارشناسان با این استدلال که چیز غیرواقعی را با یک چیز واقعی نمی‌توان معامله کرد، آن را جایز ندانسته است.»
متاورس در ایران
این تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی معتقد است که آنچه اهمیت دارد این است که اگر ما در متاورس و شکل‌گیری دنیای مجازی حضور نداشته باشیم و نسبت به آن شناخت و آشنایی به‌دست نیاوریم و خودمان این دنیاها را نسازیم، قطعا از این بخش از تکنولوژی عقب می‌مانیم.
آسترکی می‌گوید: «اگرچه برخی از ما وارد این فضا می‌شویم و آواتار خود را می‌سازیم یا بازی می‌کنیم، اما اصل موضوع این است که دنیای مجازی خود را با توجه به نیازهای خود تولید کنیم.»
به‌گفته او «ما باید بتوانیم در بستر بلاکچین‌های جهانی مثل اتریوم، ترون یا کاردانو یا بلاکچین بومی، فضاهای اینچنینی را خلق کنیم تا بتوانیم در آن کار کنیم. مثلا در زمان دورکاری به جای استفاده از واتساپ می‌توانیم وارد یک دفتر مجازی شویم و باهم کار کنیم.»
آسترکی بر این باور است که این چشم‌انداز خیلی دور نیست و تا 4یا 5سال آینده اتفاقات زیادی را در این حوزه شاهد خواهیم بود. او همچنین در مورد ایجاد متاورس بومی و ایرانی می‌گوید: «من الان 2تیم را می‌شناسم که مشغول کار در این حوزه هستند.»
متاورس به زبان ساده
کارشناس حوزه بلاکچین برای اینکه موضوع قابل فهم‌تر شود، می‌گوید: «فرض کنیم در وب2 که همه در آن حضور دارند و آن را درک می‌کنند، سرورهایی وجود دارد. این سرورها گاهی از مقیاس بزرگ‌تر یا پیوستگی با یکدیگر برخوردارند که به آن ابر (cloud) گفته می‌شود. همچنین روی این سرورها، اپلیکیشن، کد و نرم‌افزار نصب یا محتوا بارگذاری می‌شود و سپس مورد تعامل افراد قرار می‌گیرد. کسی که از یک اپلیکیشن استفاده می‌کند، طرح و ظاهر (UI) آن اپلیکیشن را می‌بیند یا در هنگام استفاده از محتوا، ممکن است یک ویدئو را ببیند و بشنود.»
آسترکی با اشاره به اینکه در وب3 و متاورس و آن چیزی که با عنوان دنیاهای مجازی در حال مطرح شدن است، در حقیقت هیچ اتفاق جدیدی را شاهد نیستیم، ادامه می‌دهد: «به‌عبارت دیگر در وب3 و متاورس هم تعدادی سرور و زیرساخت داریم که روی آن زیرساخت، کد و محتوا بارگذاری می‌شود.»
برخورداری از عینیت بیشتر
به‌گفته این کارشناس «وقتی گفته می‌شود که یک نفر در متاورس، آواتار درست کرده، به این معنی است که همان شخص در یک شبکه اجتماعی، پروفایل درست کرده است. همچنین وقتی گفته می‌شود که یک نفر یا یک شرکت در متاورس یک ساختمان ساخته، مثل این است که در اینستاگرام یک استوری بارگذاری کرده است.»
آسترکی می‌گوید: «ماهیت قضیه این است که روی یک اپلیکیشن یک محتوا را بارگذاری می‌کنید یا اطلاعاتی را منتشر می‌کنید.»
او تنها تفاوت متاورس را برخورداری از عینیت بیشتر در مورد فضا، اپلیکیشن‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌داند و می‌گوید: «به‌عنوان مثال، پروفایل در متاورس صرفا یک فرم مشخصات فردی نیست، بلکه پروفایل یا همان آواتار ظاهری شبیه انسان دارد که با سلیقه کاربر ساخته می‌شود.»
آسترکی تأکید می‌کند که «وب3 و متاورس «تفاوت وجودی» با وب2 ندارد، اما طبیعتا امکانات جدیدی دارد. یعنی پیوند خوردن این فضای بازی با بلاکچین امکانات دیگری را فراهم می‌کند که برای ما تازگی دارد.»
شکل اقتصاد دیجیتال
کارشناس حوزه بلاکچین در پاسخ به این سؤال که شکل اقتصاد دیجیتال در متاورس چه تغییری خواهد کرد و شرکت‌ها چگونه می‌توانند به‌عنوان مثال، لباس‌های تولیدی خود را برای آواتارها در معرض فروش قرار دهند، می‌گوید: «این تولیدات شکل دیگری از محتواست. مثلا یک فرد یا شرکت برای صفحه اینستاگرام خود یک ویدئو سفارش می‌دهد و در ازای آن مبلغی هم می‌پردازد. در متاورس هم لباس، خودرو و کفش، همان محتوایی است که وقتی فردی در متاورس حضور دارد سعی می‌کند با محتوای جذاب‌تری ظاهر شود.»
پیوند با بلاکچین
با این حال، آسترکی موضوع مهم را پیوند خوردن این محیط با بلاکچین می‌داند و توضیح می‌دهد: «وقتی شما یک ویدئو را در اینستاگرام بارگذاری می‌کنید و فرد دیگری آن ویدئو را کپی می‌کند، کاری که می‌توانید انجام دهید این است که آن فرد را ریپورت کنید.»
به‌گفته او «درواقع مالکیت شما بر آن ویدئو مورد محافظت قرار نمی‌گیرد. اما در متاورس وقتی شما یک کفش را از یک برند خریداری می‌کنید، برای اینکه مالکیت شما تثبیت شود، این کفش به‌صورت یک NFT در آمده، برای آن یک قرارداد وجود دارد و هزینه‌ای برای خرید و انتقال مالکیت آن تعریف شده است.»
بنابراین اینها ابزارهای تثبیت مالکیت است و اتفاقی که در اقتصاد دیجیتال رخ می‌دهد به‌معنای گسترده‌تر شدن آن است.
آسترکی می‌گوید: «تصور کنید که این مالکیت را در شبکه‌های اجتماعی داشته باشیم. یعنی می‌توانستیم برای هر توییت یا هر پست اینستاگرام، یک ارزش تعریف کنیم و این ارزش‌ها را نه فقط در آن شبکه اجتماعی، بلکه از طریق تعاملاتی که با آن می‌شود، آن را به شبکه‌های اجتماعی دیگر انتقال داد.»
این کارشناس با اشاره به اینکه بستر بلاکچین، فضا و شرایط تثبیت مالکیت، تبادل ارزش و انتقال ارزش را فراهم می‌کند، می‌گوید: «بستر بلاکچین این امکان را به شما می‌دهد که به‌صورت مقیاس‌پذیر، امن و مشخص، ارزش‌های محتوا و ارزش‌هایی که از طریق خدمات و اپلیکیشن شما تولید می‌شود را محاسبه و به شبکه دیگری منتقل کنید تا یک لباس یا خانه بخرید یا یک زمین بازی درست کنید.»
در همینه زمینه :
