تهدید مذاکرات وین با تحریم‌های جدید

درحالی که مذاکره‌کنندگان ایرانی با گروه 1+4 در وین گفت‌وگو می‌کنند، آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها با اعمال تحریم‌‌های جدید علیه چند نهاد و شخص ایرانی تلاش می‌کنند در روند مذاکرات اخلال ایجاد کرده و مسیر گفت‌وگو را در وین تحت‌الشعاع خود قرار دهند. این درحالی است که ایران بارها از خلف‌وعده‌ها و پایبندنبودن غربی‌ها به تعهدات خود انتقاد کرده و خواستار اصلاح این رویه از سوی مذاکره‌کنندگان شده است. حسین نوش‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره اقدامات خصمانه طرف‌های مذاکره‌کننده در وین می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران و هیأت مذاکره‌کننده هسته‌ای باید به شکل شفاف و قاطعانه به طرف‌های غربی درباره تأثیر منفی اقدامات‌شان بر روند مذاکرات هشدار دهد و با این رفتارها برخورد کند.

در حالی اکنون در وین در حال مذاکره برای لغو تحریم‌ها هستیم که طرف‌های مقابل در حال وضع تحریم‌های جدید علیه ایران هستند. این موضوع را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تجربه‌های قبلی نشان داده است که آمریکا و انگلیس به مذاکره و معاهده‌های خود با ایران پایبند نبوده‌اند و به‌رغم شعارها و ادعاهای خود درباره مذاکره با ایران صرفاً به‌دنبال تأمین وتحقق اهداف و منافع خود بوده و حقوق ایرانیان را در مذاکرات نادیده گرفته‌اند. نمونه بارز این بدعهدی‌ها در ماجرای برجام اتفاق افتاده است؛ برجام که مورد‌توافق جامعه بین‌الملل قرار‌گرفته و در شورای امنیت نیز به آن تأکید شده بود، ازسوی طرف‌هایی که آن را امضا کرده‌بودند و متعهد به انجام تعهداتی در آن بودند، محترم شمرده نشد. آنها به تعهدات داده شده خود عملاً وقعی نگذاشتند و با چنین کارنامه‌ای در مذاکرات حضور دارند. اکنون نیز شاهدیم طرف‌‌های مذاکره در 1+4 سیاست یک بام و دو هوا را در پیش گرفته‌اند که این رویه نشانه نبود صداقت طرف مقابل در مذاکرات است.
اقدامات طرف‌های مذاکره در وین تا چه اندازه می‌تواند مسیر رسیدن به توافق را در شرایط کنونی دشوار کند؟
اکنون مذاکرات برای رفع تحریم‌ها و لغو تحریم‌های اقتصادی علیه ایران درحال انجام است. اقدامات طرف‌های غربی در قراردادن نام نهادها و افراد ایرانی در لیست تحریم‌‌ها، آشکارا خلاف اصول مذاکره است. طرف غربی به جای عمل به تعهدات خود در برجام، با لفاظی‌ها و اقداماتی که انجام می‌دهد برخلاف مشی و اصول بین‌الملل عمل کرده و از این رو، جمهوری اسلامی ایران چنین اقدامات و عملکردی را مغایر با چارچوب و سیاست مذاکره ارزیابی می‌کند. آنچه غربی‌ها در فرایند مذاکرات دنبال می‌کنند ناهماهنگ و متضاد با ادعاهایی است که در رسانه‌ها مطرح کرده‌اند.چنین تضادهایی در گفتار و عمل طرف‌های غربی باعث تأسف است؛ چرا که اگر غربی‌ها دنبال مذاکره هستند چرا با چنین اقدامات نسنجیده و رفتارهای غیردیپلماتیک مسیر مذاکره را پیچیده و رسیدن به نتیجه مثبت را در مذاکره سخت می‌کنند؟ بهتر است طرف غربی قبل از ادامه مذاکره، رویکرد خود را درباره اینکه دنبال رسیدن به توافق هست یا نه روشن کند تا بتوانیم بر مبنای این تصمیم‌گیری مذاکره را ادامه دهیم. ادامه رفتارهای مغایر با اصول مذاکره می‌تواند منجر به شکست آن شود و بدون شک مسئولیت چنین اتفاقی با طرف‌های بدعهد خواهد بود.
اما غربی‌ها مدعی‌اند ایران اصول مذاکره را رعایت نمی‌کند.
ما صادقانه پای مذاکره آمده‌ایم و با همه خسارت‌هایی که دیده‌ایم از برجام نفعی نبرده‌ایم. اینکه ایران اکنون در مذاکرات حضور دارد به این دلیل است که به اصول بین‌الملل پایبند است اما طرف‌های مقابل ایران آنچنان زیاده‌خواه هستند که حداقل‌هایی را که باید بر اساس قوانین بین‌الملل به ایران واگذار کنند نمی‌دهند. در روش مذاکره هر دو‌طرف باید از منافع گفت‌وگو و رسیدن به توافق سود ببرند و اصطلاحاً مذاکره برای طرفین برد- برد باشد. این طرف غربی است که باید صداقت داشته باشد و پای حرف خود بماند تا بتوانیم در مذاکره به جمع‌بندی برد - برد برسیم نه اینکه آنها خود را پیروز میدان بدانند.
در چنین شرایطی، مذاکره‌کنندگان ایرانی باید چه مسیری را دنبال کنند تا شاهد تکرار اقدامات غیرسازنده طرف مقابل در مذاکرات نباشیم؟
ما با هدف رفع تحریم مذاکره می‌کنیم و این را تیم مذاکره‌کننده باید به طرف غربی گوشزد کند و یادآوری کند که رفتارهای نادرست آنها مانع اصلی مذاکره و رسیدن به توافق نهایی است. تحریم افراد جدید برخلاف رویه است. توافق زمانی مؤثر می‌شود که طرف‌ها از شاخ و شانه کشیدن و تهدید دست بردارند. تهدید تخریب‌کننده مذاکره است؛ اینها مانع رسیدن به توافق است و نباید این زورگویی را بپذیریم. رسیدن به توافق در سایه رفتار سنجیده و عادلانه امکانپذیر است. تحریم‌های جدید ما را از رسیدن به نتیجه معقول در مذاکره دور می‌کند و این مسئله را تیم مذاکره‌کننده باید به مذاکره‌کنندگان غربی یادآوری کند.
طرف‌های 1+4 ایران را متهم به فرصت‌سوزی در مذاکرات می‌کنند. آیا ایران دنبال فرصت‌سوزی است؟
جمهوری اسلامی همکاری خود را با طرف‌های غربی در مذاکره به شکل مطلق تعریف نکرده است. درصورتی که طرف‌های غربی بر اساس و چارچوب‌های مشخص به تعهداتی که دارند عمل کنند و به آن پایبند باشند، ایران نیز همکاری خود را در چارچوب مفاد توافق انجام خواهد داد اما اگر نگاه‌ها مستکبرانه و قلدرانه باشد جمهوری اسلامی هم مسیر اصولی خود را دنبال خواهد کرد. ما کشور مستقلی هستیم و زیربار حرف‌‌های قلدرمآبانه نخواهیم رفت. امیدواریم شیطنت‌ها منجر به بی‌نتیجه ماندن مذاکره نشود اما اگر چنین شود قطعاً طرف‌های غربی خسارت بیشتری از نرسیدن به توافق با ایران خواهند دید. گرچه بر این باورم که درصورت وقوع چنین اتفاقی مردم کشورمان نیز دچار مشکلات و سختی‌های بیشتری می‌شوند اما عزت و منزلت ملت ایران خدشه‌دار نخواهد شد.
شما گفتید طرف غربی دنبال منافع خود است و باید در مذاکره بازی برد - برد را دنبال کنیم. برد برای دو‌طرف چه معنایی در مذاکره دارد؟
ما باید روی منافع خودمان محکم بایستیم و نباید کوتاه بیاییم. در هر قرارداد و مذاکره‌ای باید بر سر مسائلی که مورد‌توافق همه است بحث شود خصوصا اینکه ما در مقابل 4کشور مدعی، مستبد و مستکبر هستیم و آنها هم می‌خواهند از این توافق سود خود را داشته باشند. برد طرف غربی که در رسانه‌ها بر آن تکیه زیادی می‌کنند مسئله جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح و بمب هسته‌ای است. گرچه ایران بارها و بارها بر حرمت استفاده از این سلاح‌ها و مخالفت با آن تأکید و اعلام کرده که هرگز در مسیر دستیابی به چنین سلاح‌هایی نبوده است اما غربی‌ها این موضوع را سود خود اعلام کرده‌اند. برد ما نیز لغو همه تحریم‌ها و احترام به حقوق حقه ایران در استفاده از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای است. ما مواضع خود را در این‌باره بارها اعلام کرده و نشان داده‌ایم به تعهدات خود در توافق‌ها پایبند بوده‌ایم و اکنون این طرف مقابل است که باید نشان دهد برای رسیدن به برد در مذاکره به تعهداتش عمل می‌کند.