عبور موتورسواران از قانون

زینب  زینال‌زاده - خبر‌نگار

چهارراه مخبرالدوله مانند چهارراه استانبول و گلوبندک در قرق موتورسواران است. چراغ راهنما در چهارراه، مدام قرمز و زرد و سبز می‌شود، اما موتورسواران بی‌تفاوت از آن عبور می‌کنند و همین امر سبب ایجاد آشفتگی و بی‌نظمی در عبور و مرور شده است. براساس آمارهای پلیس راهور حدود 4میلیون موتورسیکلت در پایتخت وجود دارد که اکثر راکبان به قوانین راهنمایی ‌و رانندگی احترام نمی‌گذارند و با انجام تخلفاتی چون پارک در پیاده‌رو، عبور از گذرگاه عابران پیاده، تردد در خطوط ویژه، گذر از خیابان‌های یک‌طرفه و عبور ممنوع و... باعث ایجاد بی‌نظمی در تردد عابران پیاده و وسایل نقلیه می‌شوند.

تخطی موتورسواران از قوانین، مختص یک خیابان، یک محله، یک منطقه و حتی یک محدوده نیست  بلکه در جای‌جای شهر به‌ویژه در هسته‌های تجاری و مرکزی شهر و محدوده بازار تهران همواره شاهد بی‌انضباطی موتوسواران هستیم که در نهایت مردم تاوان آن را می‌پردازند. از این‌رو با پرسش چرا موتورسواران، قوانین راهنمایی ‌و رانندگی را رعایت نمی‌کنند، سراغ عابران پیاده در محدوده چهارراه مخبرالدوله می‌رویم. اکرم قادری، یکی از عابران می‌گوید: «آشفتگی چهارراه مخبرالدوله تمامی ندارد و موتورسواران نه به‌ خودشان احترام می‌گذارند و نه به دیگران. آنها نه‌تنها از قانون عبور می‌کنند بلکه از نیروهای پلیس هم واهمه‌ای ندارند و مقابل چشم آنها مرتکب تخلف می‌شوند.» محمد نوری هم عابر دیگری است که از آشفتگی چهارراه مخبرالدوله گلایه دارد و می‌گوید: «وقتی قانون وجود دارد اما موتورسواران به آن احترام نمی‌گذارند پس چاره‌ای نیست جز سختگیری. نیروهای راهور باید جدی‌تر عمل کنند و با اعمال جریمه و توقیف موتور، نشان دهند قانون برای همه مردم است و همگان باید به آن احترام بگذارند.» پس از صحبت‌های این عابر، حضور مأمور پلیس راهور مستقر نظرمان را جلب می‌کند. او در هر ضلعی از چهارراه که مستقر می‌شود، تعداد هرچند اندکی از موتورسواران به رنگ چراغ راهنما توجه می‌کنند و پشت چراغ قرمز می‌ایستند.

نقض حقوق عابران پیاده
ورود موتورسواران به پیاده‌رو و حتی پارک موتورسیکلت در این فضاها هم تخلفاتی هستند که سبب گلایه شهروندان شده است و به‌گفته مریم رحمانی، راکبان موتورسیکلت با این تخلفات، حقوق شهروندی مردم را نقض می‌کنند. او یکی از فروشنده‌های مغازه‌های همان حوالی است و می‌گوید: «کاش مسئولان همانطور که برای دوچرخه‌سواران مسیر ویژه احداث کردند، مسیرهای مشخصی برای موتورسواران ایجاد کنند تا آنها وارد پیاده‌روها نشوند، چرا که بارها شاهد برخورد موتور با عابر پیاده بودم که موتورسوار حق را به‌خود داده و عابر را مقصر دانسته و صحنه تصادف را ترک کرده است.» پارک و تردد موتور در پیاده‌رو علاوه بر مسدودکردن مسیر گذر عابران پیاده باعث می‌شود کاسبی کسبه با مشکل جدی روبه‌رو شود. رضا احمدی یکی از کسبه‌ها می‌گوید: «برای موتورسواران هیچ مسیری بسته نیست. از خیابان، کوچه، پیاده‌رو و روی پل و مسیرهای یک‌طرفه و... عبور می‌کنند و تنها رسیدن به مقصد برایشان مهم است.» 

طی مسیر در کوتاه‌ترین زمان
با شیوع کرونا و تعطیلی و کسادی کسب‌وکارها، استفاده از موتورسیکلت افزایش ‌یافته است. دورزدن ترافیک و طی‌کردن مسیر در کوتاه‌ترین زمان 2عاملی هستند که سبب رونق بازار حمل بار و مسافر توسط موتورسواران شده‌اند. امیرحسینی از جمله کسانی است که برای تردد در شهر از موتور استفاده می‌کند و می‌گوید: «دسترسی‌های خوبی برای حمل‌ونقل عمومی در خیابان جمهوری و به‌طورکلی در شهر ایجاد شده است، اما تأخیر در سرویس‌دهی اتوبوس و مترو سبب اتلاف وقت می‌شود. موتور وسیله نقلیه سریعی است که در کوتاه‌ترین زمان به مقصد می‌رسد و به همین دلیل ترجیح می‌دهم به‌جای هدردادن زمان در ترافیک از موتور استفاده کنم.» مسافران دیگر هم که در انتظار موتور ایستاده‌اند با او هم عقیده‌اند و می‌گویند: «هرچند موتور امنیت زیادی ندارد، اما سرعت حمل‌ونقل آن به‌ویژه در محدوده‌های مرکزی شهر که مدام شاهد ترافیک هستیم، باعث شده طرفداران زیادی داشته باشد.»

کدام قوانین؟
مردم، قانون و موتورسواران، 3ضلع مثلث هستند. قوانین راهنمایی و رانندگی برای نظم‌بخشی به عبور و مرور وضع شده‌اند که اکثر موتورسواران به آنها عمل نمی‌کنند. این‌بار برای یافتن پاسخ این سؤال که چرا راکبان موتورسیکلت‌ها به قوانین احترام نمی‌گذارند، سراغ موتورسوارانی که پاتوقشان چهارراه مخبرالدوله است، می‌رویم. یکی از آنها برای مصاحبه و پاسخ‌دادن به این پرسش درخواست 100هزار تومان می‌کند، اما سعید گریبانی پیشقدم می‌شود تا به‌عنوان نماینده موتورسواران با ما گفت‌وگو کند و به پرسشمان پاسخ دهد. او می‌گوید: «مدام می‌گویند موتورسواران قانون را رعایت نمی‌کنند. کدام قانون را رعایت کنیم؟ یک‌بار می‌گویند از کلاه‌کاسکت استفاده کنیم. البته که این مورد مربوط به‌سلامتی خودمان است، اما موتورسواری که روزی 13ساعت برای 300هزار تومان کار می‌کند، چطور می‌تواند این مدت کلاه به سر داشته باشد؟ اکثر کلاه‌ها هم که استاندارد نیستند و سبب گردن درد و کمردرد می‌شوند.» او ادامه می‌دهد: «موضوع دیگر تردد از معابر ممنوعه و... است. وقتی از یک مسیر می‌توان 3دقیقه‌ای به مقصد رسید چرا مسئولان اصرار دارند براساس قانون مسیر 30تا 45دقیقه‌ای طی شود. موضوع دیگر پارک موتور در پیاده‌رو است که ما هم از این موضوع شاکی هستیم، اما متولیان شهر آیا پارکینگ ویژه موتور در محدوده‌های پرتردد مثل بازار تهران و چهارراه استانبول، طالقانی، مخبرالدوله و... احداث کرده‌اند؟» او صحبت‌هایش را اینگونه تمام می‌کند: «کسانی که تصمیم دارند مشکل بی‌نظمی و آشفتگی ایجاد شده در شهر توسط موتورسیکلت‌ها را حل کنند بهتر است قبل از هر اقدامی با نمایندگان موتورسواران دیدار داشته باشند و حرف‌ها و مطالبات را بشنوند و سپس تصمیم بگیرند.» 

مکث
آموزش، جایگزین روش سلبی
هرچند در راستای کاهش تخلفات موتورسواران، تأکیدها بر استفاده از الزام و اجبار در رعایت قوانین است، اما رئیس پلیس راهور تهران بزرگ نظر متفاوتی دارد. سردار محمدحسین حمیدی به همشهری می‌گوید: «برخورد با موتورسوارانی که ضوابط و قوانین ترافیکی و اجتماعی را رعایت نمی‌کنند، سال‌های متمادی است که در دستور کار پلیس راهور قرار گرفته است، اما میزان تخلفات نشان می‌دهد که اعمال قانون‌های سلبی مؤثر نبوده است؛ بنابراین در رویکرد جدید با اجرای طرح موتوریار پلیس تلاش کردیم شیوه آموزش را جایگزین شیوه سلبی کنیم و این طرح از اواخر سال گذشته در نقاط پرتردد و خطوط ویژه اجرایی شده است.» به‌گفته او تا‌کنون بیش از 98هزار موتورسوار از طریق این طرح، آموزش میدانی فراگرفته‌اند و بیش از 2درصد تخلفات کاهش یافته است.