کووید-19تبدیل به یک بیماری فصلی می‌شود؟

زهرا خلجی-  روزنامه‌نگار

گاهی اوقات دانشمندان می‌دانند که چه عواملی باعث افزایش موارد جدید ابتلا به یک بیماری می‌شود اما برخی از این افزایش‌ها، ناسازگار و پیش‌بینی آن دشوار است. البته در نهایت، دانشمندان گمان می‌کنند که افزایش و کاهش مبتلایان به کروناویروس می‌تواند به یک الگوی فصلی معمولی تبدیل شود. به گزارش سی‌ان‌ان، اوایل سال گذشته، مقامات بهداشتی تصمیم گرفتند درباره پایان دوره همه‌گیری کووید-19 و اینکه چطور ممکن است به نقطه پایان آن نزدیک شد، به‌ طور جدی گفت‌وگو کنند. از زمان شیوع این بیماری، دانشمندان موج‌های زیادی از ابتلا را در طول همه‌گیری مشاهده کردند که این جزر و مد در برخی از نقاط دنیا بیشتر بود اما عواملی که منجر به این فراز و نشیب‌ها شده، پیچیده است.

از پاندمی به اندمی
هیچ‌کس نمی‌توانست شرایطی را که 2سال است در آن زندگی می‌کنیم، پیش‌بینی کند اما حالا ما در دل یکی از مرگبارترین بیماری‌های همه‌گیر دنیا، در حال زندگی هستیم که به‌گفته برخی متخصصان، احتمالا آنچه در ادامه آن خواهیم دید یک بیماری اندمی یا بومی است که بی‌شباهت به آنفلوآنزای فصلی نخواهد بود. منظور از بومی یعنی اینکه بیماری به‌طور پایدار در جمعیت مشخص وجود داشته باشد اما سیستم‌های بهداشتی را اشباع نکند یا به‌ طور فزاینده و نگران‌کننده‌ای جمعیت زیادی از آدم‌ها را مانند آنچه در همه‌گیری می‌بینیم، درگیر نکند.
برخی دانشمندان، رفتارهای انسانی مانند سفرکردن و رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی را عامل ادامه بیماری می‌دانند؛ برخی دیگر فکر می‌کنند که موج‌های متوالی ابتلا به این معنی است که بیماری مسیر خود را برای تبدیل‌شدن به یک بیماری بومی فصلی طی می‌کند. در این الگو، موارد بیشتر ابتلا در ماه‌های سرد سال مانند زمستان و زمانی که دمای بیرون کم است و مردم برای گرم‌شدن به فضاهای سربسته هجوم می‌آورند، در نظر گرفته می‌شود. سایرین نیز معتقدند از آنجا که هم در زمستان و هم در تابستان موج‌های فصلی کووید-19 اتفاق افتاده است، تبدیل آن به یک بیماری اندمی می‌تواند پیچیده‌تر از اینها باشد. دکتر هاور جلال ـ استادیار دانشگاه پیتسبرگ ـ می‌گوید: «ما به تحقیقات بیشتری نیاز داریم تا تمام عواملی را که ممکن است فصلی‌بودن را به ابتلا به کووید-19ربط دهد، از هم تفکیک کنیم. اما تنها چیزی که همه دانشمندان بر سر آن توافق دارند این است که ابتلا به کرونا در آینده می‌تواند چرخه فصلی‌شدن را پی بگیرد».

ریتم فصلی
دکتر دونالد بورک ـ استاد و رئیس سابق دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه پیتسبرگ ـ می‌گوید: «فصلی‌شدن بیماری یک واقعیت است. ما فکر می‌کنیم که در آینده‌ای قابل پیش‌بینی، این بیماری، فصلی شود. در یک مطالعه که در مجله Nature Computational Science اسپانیا انتشار یافته، کووید-19 به‌عنوان بیماری فصول سرد، دسته‌بندی شده است. به ‌طور جداگانه، بورک و همکارش جلال دو مقاله پیش‌چاپ نوشتند که الگوهای فصلی امواج همه‌گیری را تا حالا توصیف می‌کنند و نشان می‌دهند که این الگوها ممکن است در سال‌های بعد تکرار شوند. برای نخستین مقاله، محققان تعداد مبتلایان به کووید-19 در آمریکا، مکزیک و کانادا را از اوایل 2020 تا مه 2021 ردیابی کردند و یک نقشه متحرک ساختند که نشان می‌داد چه میزان ابتلا و مرگ بر اثر کووید-19 در کجا و چه زمانی ثبت شده است. در این نقشه مشخص شد 4موج اصلی از مارس 2020 تا مه 2021 پدید آمده و این نتیجه، یعنی این بیماری، بیشتر در فصل سرما طغیان کرده است.
در سال2021 با وجود صدور مجوز تزریق واکسن‌های کرونا و پیدایش نوع دلتا، شیوع موارد کووید-19 تا حدودی شبیه به الگوهای مشاهده‌شده در سال2020 بود؛ حتی اگر تعداد موارد و میزان تغییرات در آن، چندان زیاد نبوده باشد. در سال2020 نیز الگوها از مسیر فصلی مشابهی پیروی کردند. حالا در اوایل دسامبر 2021 تعداد مبتلایان به کووید-19به افزایش خود ادامه می‌دهد. بورک می‌گوید: «مدل‌سازی‌ ما نشان می‌دهد که ریتم اپیدمی‌های آینده، فصلی خواهد بود اما دامنه ابتلاها ممکن است سال به سال یا‌ ماه به‌ ماه متفاوت باشد. البته همیشه این ریتم فصلی زیربنایی وجود خواهد داشت». به‌گفته بورک، بیشترین موج‌ها در زمستان خواهد بود؛ «این بسته به نسبت جمعیتی که واکسینه می‌شوند یا بروز یک سویه جدید، تغییر خواهد کرد؛ اما ریتم اصلی، احتمالا یکسان خواهد بود.»