چهره آلمان در دوران جدید

جواد نصرتی- خبرنگار

حزب چپ‌گرای سوسیال دمکرات آلمان، سرانجام همانطور که پیش‌بینی می‌شد با 2حزب سبزها و دمکرات آزاد ائتلاف کرد تا به چند هفته گمانه‌زنی و لابی سنگین پایان دهد و تکلیف جایگزین دولت آنگلا مرکل، صدراعظم مقتدر آلمان، را روشن کند. به گزارش دویچه‌وله، اتحاد این 3 حزب، یکی از محتمل‌ترین ائتلاف‌های ممکن بعد از انتخابات سپتامبر بود اما اعلام آن به این دلیل طول کشید که مذاکرات بین احزاب، برای تامین نظرات هر کدام از آنها، بسیار فشرده، سنگین و جدی بود. اولاف شولتز، نامزد سوسیال دمکرات‌ها که قرار است جانشین مرکل شود، در کنفرانس خبری اعلام تشکیل این ائتلاف گفت که مذاکرات در «محیطی دوستانه و سرشار از اعتماد متقابل» انجام شده است. رابرت هابک، یکی از دو رهبر حزب سبزها هم گفته است که سیاست‌های دولت جدید، بر مبنای رفاه اجتماعی و محافظت از اقلیم خواهد بود. کریستیان لیندر، رهبر حزب کوچک طرفدار بازار دمکرات آزاد هم گفته است که این ائتلاف، به تغییر در آلمان اعتقاد دارد؛‌ «این وظیفه ماست که کنار یکدیگر کشور را مدرن کنیم.» مذاکره برای تشکیل دولت ائتلافی، که گاهی حتی بین احزاب مخالف انجام می‌شود، مسابقه‌ای برای گرفتن امتیازهای بیشتر و پیاده کردن سیاست‌های انحصاری احزاب است. دولت ائتلافی اخیر آلمان هم از این قاعده مستثنی نیست و برخی سیاست‌های کلان، بعد از مذاکرات فشرده با اتفاق‌نظر هر 3 حزب تأیید شده‌اند. با داشتن شناخت اندک از هر کدام از این برنامه‌ها، می‌توان رد پای یکی از 3حزب ائتلاف را در آنها دید. طرح‌های محیط‌زیستی، در واقع درخواست‌های قدیمی سبزها هستند. پذیرش کارگران مهاجر ماهر، به کسب‌وکارها، یعنی حوزه‌ای که حزب دمکرات آزاد به آن اهمیت می‌دهد، کمک می‌کند. ردپای سوسیال دمکرات‌ها را هم که دهه‌هاست به‌خاطر فعالیت‌های چپ خود معروف هستند، در برنامه ارتقای رفاه اجتماعی می‌توان دید. برنامه‌های دولت جدید آلمان، ترکیبی از برنامه‌های متنوع و گاه متناقض هستند.

کووید-19؛‌ مرگبار و آنی
بزرگ‌ترین بحرانی که همین حالا آلمان، مانند بقیه دنیا، با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، همه‌گیری ویرانگر کروناست. تعداد موارد ابتلای جدید در آلمان، همچون سراسر اروپا به طرز نگران‌کننده و هراسناکی در حال بالا رفتن است و تا حالا، بیش از 100هزار نفر به‌خاطر ویروس کرونا جان خود را از دست داده‌اند. شولتز همزمان با اعلام تشکیل ائتلاف گفته است که یک تیم دائمی مدیریت بحران ویروس کرونا تشکیل خواهد شد که به‌صورت روزانه به دولت گزارش خواهد داد؛ این کمیته از سیاستمداران محلی و دولتی و همینطور کارشناسان ویروس‌شناسی، همه‌گیرشناسی، جامعه‌شناسی و روانشناسی تشکیل خواهد شد. شولتز درباره بحران کرونا گفته است: «باید واکسن را برای گروه‌های حساس اجباری کنیم». دولت جدید همچنین برنامه‌هایی برای تشکیل تیم‌های سیار واکسیناسیون در سراسر کشور و فروش واکسن در داروخانه‌ها دارد. کادر درمان به‌خاطر سختی کاری که در دوران همه‌گیری تجربه کرده، اضافه حقوق چشمگیری دریافت خواهند کرد. شولتز گفته است که یک‌میلیارد یورو، به جز بودجه مصوب پیشین، به این بخش اختصاص داده خواهدشد. دولت جدید می‌خواهد با افزایش حقوق و پاداش‌، مشاغل بخش کادر درمان را برای افراد جویای کار جذاب و افراد بیشتری را در این بخش استخدام کند.

چالش مشترک تغییرات اقلیمی
همانطور که انتظار می‌رفت، تغییرات اقلیمی یکی از مباحث اصلی است و دولت می‌خواهد تمامی قوانینی که از این به بعد تصویب می‌شوند، بررسی شود تا مبادا اثری بر تغییرات اقلیمی داشته باشند. انرژی‌های تجدیدپذیر با نصب پنل‌های خورشیدی روی ساختمان‌های تجاری جدید و مسکونی و همینطور احداث مزارع جدید بادی، به‌خصوص در دریاها، تقویت خواهند شد. هدف جاه‌طلبانه این است: «تا سال 2030میلادی، 80درصد برق مورد‌نیاز باید از بخش انرژی‌های تجدیدپذیر تامین شوند و 50درصد بخش گرمایش مسکونی و صنعتی هم باید از نظر اقلیمی خنثی باشند (یعنی در تامین گرمای ساختمان‌ها از سوخت‌های فسیلی استفاده نشده باشد). همچنین، زغال‌سنگ هم باید تا سال2030 حذف شود و سرانجام شمارش معکوس برای موتورهای درون‌‌سوز هم شروع خواهد شد؛ براساس برنامه دولت، آلمان باید تا سال2030 دست‌کم 15میلیون خودروی برقی در جاده‌ها داشته باشد.

تسهیل اعطای شهروندی
دولت جدید می‌خواهد قوانین شهروندی را تغییر دهد. احزاب حاضر در ائتلاف، اصلاحاتی درنظر دارند که بر اساس آنها، دریافت شهروندی آلمان آسان‌تر می‌شود؛ اول اینکه درخواست شهروندی بعد از 5سال حضور در آلمان ممکن می‌شود. نوزادانی که از والدین غیرآلمانی در آلمان متولد می‌شوند، درصورتی که یکی از والدین 5سال در آلمان ساکن بوده باشد، به‌صورت خودکار شهروندی آلمان می‌گیرند. بر اساس سند ائتلاف، مهاجرت باید «رو به جلو و واقع‌گرایانه» باشد و در عین حال باید با «مهاجرت غیرقانونی و بدون برنامه» مقابله شود، همچنین حفظ تابعیت دوگانه ممکن خواهد بود. این قانون جدید، به هزاران ترک‌تباری که دهه‌هاست در آلمان زندگی می‌کنند اما هنوز شهروندی دریافت نکرده‌اند کمک خواهد کرد.

تحول دیجیتال
یکی از برنامه‌های دولت ائتلافی این است که برای آینده دیجیتال آماده شود و برای این کار، مصمم است که موانع بوروکراتیک فعلی را بردارد. محل شروع تحول برای آنها، خود دولت است. هر سه حزب می‌خواهند با دیجیتالیزه کردن بخش عمومی، تحول را کلید بزنند.

تحول در تامین اجتماعی
3حزب ائتلاف می‌خواهند قانون فعلی بیکاری را با چیزی که درآمد شهروندی می‌خوانند عوض کنند. در سال2022، این حقوق برای هر نفر به 449یورو در ماه خواهد رسید. ائلاف جدید همچنین توافق کرده که سن بازنشستگی را همان 67سال حفظ کند. حقوق بازنشستگی نباید به زیر 48درصد میانگین دریافتی فعلی افراد کاهش پیدا کند. در 4سال آینده نرخ افزایش حقوق بازنشستگی هم در عدد 20درصد ثابت خواهد ماند. حداقل دستمزد هم به ساعتی 12یورو افزایش پیدا خواهد کرد.

تحول در بخش دفاعی
براساس طرح‌های دولت جدید، نیروهای مسلح آلمان در آینده قادر خواهند بود تا پهپادهای خود را مسلح کنند. در سند ائتلاف آمده است: «پهپادهای مسلح می‌توانند به حفظ امنیت اعضای نیروهای مسلح در ماموریت‌های بین‌المللی کمک کنند».

احداث سالانه 400هزار مسکن
بر اساس تصمیم دولت، اجاره‌بها در بخش‌هایی که بازار کشش زیادی ندارد، باید 11درصد در 3سال افزایش پیدا کند. تا حالا، افزایش 15درصدی هم ممکن بوده است. حدود 400هزار مسکن تازه هم هر سال ساخته خواهد شد. 100هزار خانه باید با بودجه عمومی و توسط دولت ساخته شود.

تحصیل دیجیتال
تمامی احزاب سیاسی در آلمان توافق دارند که تحصیل، سرمایه‌گذاری مؤثری برای آینده است. سند ائتلاف دولت جدید می‌گوید که دولت آلمان می‌خواهد «برای همه، بدون توجه به اصالت آنها بهترین تحصیلات ممکن را فراهم کند». 3حزب ائتلاف حاکم می‌خواهند به‌صورت ویژه از تحصیل در مناطقی که از نظر اجتماعی محروم هستند حمایت کنند. در پیشانی این جاه‌طلبی‌ها، دیجیتال کردن آموزش‌و‌پرورش در آلمان قرار دارد. هدف اصلی، «ایجاد محیطی مدرن و آزمایشگاه‌های خلاق» برای دانش‌آموزان است.

قدرت بیشتر برای جوانان
بخشی از هدف دولت جدید، مشارکت جوانان در قدرت است. جوانان در آلمان، با حضور مستمر در حرکت محیط‌زیستی «جمعه‌هایی برای آینده» نشان داده‌اند که توانایی و علاقه مشارکت در سیاست را دارند. با توجه به این مسئله، دولت جدید می‌خواهد با کم کردن سن قانونی رأی دادن از 18سال به 16سال، نوجوانان را در قدرت سهیم کند. برای این کار البته باید در قانون اساسی آلمان تغییر ایجاد شود و برای این کار، دولت ائتلافی به حمایت احزاب مخالف هم نیاز خواهد داشت.

قانونی کردن فروش ماریجوانا
دولت جدید توافق کرده است که فروش ماریجوانا به بزرگسالان برای اهداف تفریحی در داروخانه‌ها را قانونی کند. احزاب ائتلاف امیدوارند با این برنامه، از فروش مواد آلوده و همینطور فروش محصول به افراد زیر سن قانونی جلوگیری شود. علاوه بر آن، قاچاق ماریجوانا، گردش مالی هنگفتی دارد که با طرح جدید دولت، دست قاچاقچی‌ها از آن کوتاه خواهد شد و دولت هم از این صنعت درآمد زیادی خواهد داشت.

مکث
چرا دولت ائتلافی در آلمان تشکیل شده است؟
در انتخابات پارلمانی 26سپتامبر (حدود 3‌ماه قبل) حزب چپ‌گرای سوسیال دمکرات با 26درصد آرا و اختلاف اندک (2درصد) برنده ‌شد. این حزب در دولت آنگلا مرکل، حزب کوچک‌تر ائتلاف حاکم بود. سوسیال دمکرات‌ها از خود علاقه زیادی برای تداوم ائتلاف با حزب دمکرات مسیحی (حزب آنگلا مرکل) نشان ندادند و بعد از 16سال، خودشان را در موقعیت برتر برای تشکیل دولت دیدند. حزب دمکرات مسیحی خیلی زود تلاش کرد با ائتلاف با سبزها و دمکرات آزاد همچنان در قدرت باقی بماند اما این دو حزب، در مسائلی بنیادین مانند سیاست‌های اقلیمی، با حزب محافظه‌کار دمکرات مسیحی اختلاف‌نظر داشتند. سبزها در انتخابات موفقیتی تاریخی داشتند و با 15درصد آرا، سومین حزب موفق انتخابات بودند. بعد از آنها هم حزب دمکرات آزاد با 11.5درصد آرا قرار گرفت. حالا بعد از توافق 3حزب سبزها و دمکرات آزاد و سوسیال دمکرات، تکلیف تشکیل دولت مشخص شده است. این ائتلاف می‌خواهد که اولاف شولتز، نامزد سوسیال دمکرات‌ها در انتخابات، جانشین مرکل شود. به این ترتیب، آنگلا مرکل از نظر تعداد روزهای حضور در کرسی صدراعظم، از هلموت کول، صدراعظم سرشناس پیشین آلمان عبور نخواهد کرد. مرکل اگر یک‌ماه بیشتر در دفتر می‌ماند رکورد دیرپاترین صدراعظم آلمان را به‌خود اختصاص می‌داد.