عبرت‌های‌ حیات و ممات «کلاب‌هاوس»

سامان رضایی

 در کشور‌های در حال توسعه مدل‌های اقتصادی زنگ‌زده‌ای را می‌توان دید که از نگاه کسی که کارشناس اقتصاد هم نیست و فقط گاهی لای چرخ‌دنده‌های آن له شده ناکارایی این متد‌های کهنه کاملا عیان است و نیاز به هیچ ذره‌بینی ندارد. نمونه‌های این مدل‌ها و طرح‌های بی‌بازده و زیانبار که سال‌ها بر ادامه آن اصرار دارند، بسیار است و نیاز به این‌ همان‌گویی و تکرار مکررات نیست، اما بالعکس در فضای تجارت الکترونیک، بازار اپلیکیشن‌ها و فراتر از آن پلتفرم‌های مبتنی بر بازار‌های اینترنتی، مدل‌های برندینگ و مدل‌های اقتصادی به حدی سریع خود را به‌روز می‌کنند که برای هر عقل سلیم اقتصادی درس‌ها و عبرت‌هایی دارد که نباید از آنها به‌راحتی عبور کرد. برای نمونه چند روز پیش براساس نظرسنجی وب‌سایت nextweb مشخص شد که ۹۰‌درصد کاربر‌های شبکه اجتماعی «کلاب هاوس» دیگر به استفاده از آن تمایلی ندارند. پرسش اینجاست که آیا غول‌های برندینگی که فضای مجازی را عرصه جولان خود قرار داده‌اند به فکر آپدیت این پلتفرم چت صوتی می‌افتند یا همین مدل قدیمی و رو به افول را ادامه می‌دهند یا به‌راحتی شکست آن را اعلام می‌کنند و دنبال راه‌های دیگری برای جلب مخاطب و کسب درآمد می‌گردند؟ به‌طور حتم به جز گزینه «ادامه مدل قدیمی» باقی گزینه‌ها محتمل و عقلانی هستند. نگاهی به دورخیز پلتفرم‌های بزرگ دنیا همچون توییتر، اسپاتیفای و فیسبوک برای استفاده از بخش‌هایی از کلاب‌هاوس نشان می‌دهد که این به‌روزرسانی و در بر گرفتن بخش‌های مفید و دور ریختن زوائد یک مدل اقتصادی در دنیای مجازی در مورد کلاب‌هاوس از نفس افتاده هم صدق می‌کند. آزمون و خطا‌های تب تند اوج گرفتن چت‌های صوتی و شکل گرفتن فضای تضارب آرا در کلاب‌هاوس فقط 6‌ماه طول کشید و حالا دنیای مجازی در حال‌گذار و کنار گذاشتن زوائد آن است. فضای مجازی هیچ فرصتی برای تکرار اشتباه و مدل‌های غلط و فرسوده در بیزینس نمی‌دهد و هیچ باوری به قداست مدلی خاص ندارد و بنابراین فقط الگوریتم‌های مبتنی بر بازدهی و رضایت کاربر‌ها در آن رشد می‌کنند. اما فضای‌مجازی یک ویژگی کاربردی دیگر هم دارد؛ اینکه اگر مدل و الگوریتمی حتی 10درصد نقطه قوت دارد هنگام به‌روزرسانی باید از همان 10درصد استفاده کرد و باقی را دور ریخت. برای نمونه اکونومیست چندی پیش به این نکته اشاره کرد که حتی اگر کلاب‌هاوس به سرنوشت «پریسکوپ» دچار شود، اما چت‌‌ گروهی پس از افول این پاندمی فضای مجازی نیز به‌احتمال زیاد به یکی از ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی برجسته بدل و اضافه خواهد شد. «میرکات» و «پریسکوپ» ممکن است مرده باشند، اما پخش مستقیم زنده در قالب پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی بزرگ به حیات خود ادامه می‌دهند؛ بنابراین باید از حیات و ممات کلاب‌هاوس عبرت گرفت.