کاهش 8 درصدی تورم در 2ماه نخست دولت

مرکز آمار ایران می‌گوید نرخ تورم نقطه به نقطه از 43.7 واحد درصد در پایان شهریور امسال با کاهش 8واحد درصدی به 35.7 درصد در پایان آبان سال جاری رسیده و نرخ تورم 12 ماهه نیز در همین مدت از 45.8 درصد با افتی 1.4 درصدی به 44.4 درصد رسیده است. این آمارها همزمان با انتشار برنامه وزارت اقتصاد برای مهار تورم منتشر شده است. سیدابراهیم رئیسی قول داده در سال دوم عمر دولت نرخ تورم را به 20درصد برساند.
به گزارش همشهری، تازه‌ترین داده‌های رسمی مرکز آمار گویای این واقعیت است که نرخ تورم ماهانه در آبان امسال به 2.5درصد رسیده که پایین‌ترین رشد سرعت تورم ماهانه از تیرماه امسال به حساب می‌آید. نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردین امسال به 49.5درصد رسیده و پس از آن روندی کاهشی به خود گرفته است. همچنین نرخ تورم 12ماهه در شهریورماه امسال 45.8 درصد اعلام شده بود که یک رکورد تاریخی پس از ثبت تورم بالای 49درصد در سال 1374 به شمار می‌رفت، اما در 2 ماه اخیر روند نرخ تورم 12‌ماهه هم در مسیر نزول قرار گرفته است.
این گزارش می‌افزاید: نرخ تورم نقطه به نقطه ایران یک ماه پس از خروج آمریکا از برجام از اردیبهشت سال 97 از کانال تک‌رقمی خارج شد و در شهریور همان سال نرخ تورم 12ماهه هم همین روند را تجربه کرد و به 11.3 درصد رسید. یک سال پس از ترک برجام از سوی دولت وقت آمریکا و اعمال تحریم‌ها نرخ تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت سال 98 به رکورد تاریخی 52.1 درصد رسید و در شهریور همان سال نرخ تورم 12‌ماهه 42.7 درصد را ثبت کرد.
روند کاهشی نرخ تورم نقطه به نقطه در ماه‌های بعد ادامه داشت تا اینکه در فروردین سال 99 به 19.8 درصد رسید و نرخ تورم 12‌ماهه هم با چند ماه تاخیر در مرداد همان سال به 25.8 درصد رسید و پس از آن بود که دوباره تورم خیز برداشت و با شتاب بیشتر در فروردین امسال خانوارهای ایرانی شاهد رونمایی از تورم 49.5 درصدی در فروردین امسال و 45.8 درصدی در پایان تابستان گذشته بودند. حالا 2 ماه است که به گفته مرکز آمار روند نرخ تورم کاهشی شده است.

نرخ تورم چگونه کاهش یافت؟
کاهش سرعت رشد تورم پس از 4ماه نوسان در محدوده بالای 3درصد در فاصله ماه‌های تیر تا مهر سال جاری و رسیدن به 2.5درصد در آبان و استمرار آن به کانال زیر یک‌درصد در ماه‌های آینده این گزاره را تقویت می‌کند که نرخ تورم در ایران مسیر کاهشی را تجربه خواهد کرد؛ مشروط به اینکه دولت بتواند در نبرد با ناترازی بانک‌ها و کسری بودجه موفق شود.
همزمان با کاهش نرخ تورم ماهانه، 2 شاخص تورم نقطه به نقطه و 12ماهه هم روند نزولی را تجربه کرده، اما اگر دولت در ماه‌های باقیمانده سال به دلیل کسری بودجه سراغ منابع پرقدرت و تورم‌ساز بانک مرکزی برود و پایه پولی و نقدینگی رشد کند، این احتمال وجود دارد که روند نزولی نرخ تورم متوقف شود.
به گفته مرکز آمار ایران، نرخ تورم ماهانه در نقاط شهری ایران از 4درصد در شهریورماه به 2.4 درصد در آبان‌ماه رسیده و نرخ تورم نقطه به نقطه شهری هم روند کاهشی را در همین مدت تجربه کرده و از 42.9 درصد شهریور به 35.3 درصد و نرخ تورم سالانه هم از 45.1 درصد به 43.6 درصد کاهش یافته است.  در نقاط روستایی اما همچنان روستاییان شاهد فشار تورمی بیشتری نسبت به شهرنشینان هستند؛ به‌نحوی‌که هرچند نرخ تورم ماهانه از 4.1 درصد در مهر به 2.7 درصد در آبان کاهش یافته و نرخ تورم نقطه به نقطه هم پس از تکرار رشد 47.8 درصدی در 3ماهه تیر تا شهریور امسال در آبان به 37.8 درصد رسیده، اما نرخ تورم سالانه به‌رغم کاهش اندک، همچنان بالای 48درصد برآورد شده است.

تورم به تفکیک کالاها و خدمات
داده‌های جدید مرکز آمار بیانگر این واقعیت است که نرخ تورم نقطه‌ای و سالانه گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در پایان آبان امسال به ترتیب 47 و 60.1 درصد بوده و دخانیات هم در همین مدت 28.1 درصد و 41.9 درصد رشد قیمت را تجربه کرده است. همچنین نرخ تورم نقطه به نقطه پوشاک و کفش 48.8 درصد و تورم سالانه آن 52.1 درصد، مسکن و حامل‌های انرژی هم تورم نقطه‌ای 25.6 درصد و تورم سالانه 26.7 درصد و لوازم‌خانگی و مبلمان هم نرخ تورم نقطه‌ای 39.6 درصد و تورم سالانه 58.1 درصد را تجربه کرده است.
برآوردهای رسمی نشان می‌دهد میانگین هزینه بهداشت و سلامت در آبان امسال نسبت به آبان پارسال 35.2 درصد، هزینه حمل و نقل 25 درصد، ارتباطات 1.2 درصد، تفریح و فرهنگ 32.4 درصد، خدمات هتل و رستوران 62.4 درصد و سایر کالاها و خدمات هم 36.5 درصد رشد کرده است.
طبق این گزارش در آبان امسال نسبت به آبان سال گذشته شاخص کل قیمت خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات 46.4 درصد، کالاهای غیرخوراکی و خدمات 302 درصد، شاخص اجاره‌بها 25.8 درصد، تورم کالایی 39.5 درصد، کالاهای بادوام 22.4 درصد، کالاهای بی‌دوام 43.2 درصد و کالاهای کم‌دوام هم 44 درصد رشد کرده و تورم خدمات رشدی 29درصدی داشته است. با این حال آنچه بیشتر خانوارها را نگران می‌کند رشد قیمت کالاهای خوراکی است؛ به‌گونه‌ای که خوراکی‌های تازه در آبان امسال نسبت به آبان سال گذشته 48.9درصد و سایر خوراکی‌ها 44.4درصد رشد کرده و نرخ تورم خوراکی‌های تازه در 12‌ماه منتهی به آبان 62.3 درصد و سایر خوراکی‌ها 56.9 درصد برآورد شده است.

تورم از نگاه دولت و مردم
به گزارش همشهری، ایران همچنین جزو 10 کشور دنیاست که نرخ تورم بالایی را تجربه می‌کند و موتور رشد قیمت‌ها همچنان روشن است؛ هرچند دولت تلاش می‌کند با اختصاص ارز با نرخ ترجیحی و همچنین تثبیت قیمت‌ها و فعال‌سازی گروه‌های کنترل بازار جلوی رشد قیمت‌ها را بگیرد، اما تردیدی نیست که 2موتور تورمی همچنان سیاست‌های ضدتورمی دولت را تهدید می‌کند. در غیاب نرخ تورم هدف‌گذاری شده دولت و بانک مرکزی، چشم‌اندازی از تصویر مورد انتظار تورم در نزد دولت و سیاستگذار پولی یعنی بانک مرکزی در دسترس نیست و بیم آن می‌رود در صورت شکست برنامه ضدتورمی دولت و استقراض مستقیم و غیرمستقیم از بانک مرکزی یا منابع صندوق توسعه ملی، نرخ تورم پس از چندماه دوباره قد بکشد. افزون بر این، ثبات نرخ ارز هم شکننده به نظر می‌رسد و در صورت پرش قیمت ارز، شاخص کالاهای بادوام رشد خواهد کرد و اقتصاد ایران دوباره با جهش‌های تورمی مواجه خواهد شد؛ ضمن اینکه بخشی از تورم ناشی از وضع ترازنامه بانک‌هاست؛ هرچند دولت در تلاش برای مهار ترازنامه بانک‌ها و استقراض آنها از بانک مرکزی است، اما اثرپذیری سیاست‌های پولی از سیاست‌های مالی و به‌ویژه بودجه دولت و همچنین حجم بالای تسهیلات تحمیلی و تکلیفی بانک‌ها موتور تورم را روشن‌ نگه می‌دارد. البته دولت به گفته مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه تا به امروز هم با وجود تمام محدودیت‌ها سراغ استفاده از پایه پولی نرفته است. حال آنکه برای سنجش عملکرد دولت باید منتظر انتشار آمارهای بانک مرکزی از وضعیت متغیرهای کلان بانک مرکزی ماند.

مکث
برنامه خاندوزی برای شکست تورم
احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد دولت سید ابراهیم رئیسی، روز گذشته همزمان با انتشار آمار رسمی از روند کاهنده نرخ تورم، سرفصل برنامه‌های این وزارتخانه را برای مهار پایدار تورم اعلام کرد. بر اساس این برنامه قرار است در کوتاه‌مدت با کاهش فشار بر تراز ارزی و مهار نوسان قیمت ارز و همچنین کاهش انتظارات تورمی جلوی پیشروی تورم گرفته شود و در میان‌مدت، هم خلق پول توسط بانک‌ها منضبط شده و هم ناترازی بودجه رفع شود.
البته برنامه وزیر اقتصاد همچنان کلی است و به شفافیت و نقد نیاز دارد. خاندوزی قول داده منابع بلوکه شده ارزی ایران را با دیپلماسی فعال آزاد کند، با کشورهای دیگر پیمان‌های دو و چندجانبه پولی انعقاد کرده و با فعالسازی واحد مبارزه با پولشویی جلوی قاچاق ارز را بگیرد. او در برنامه‌اش می‌گوید ممنوعیت‌های صادراتی کم می‌شود، تهاتر نفت به جای کالا را فعال می‌سازد و حذف تدریجی ارز 4200 را اجرایی می‌کند و سراغ تقویت پیمان‌سپاری ارزی خواهد رفت تا فشار بر تراز ارزی کشور را کمتر سازد. او برای مدیریت افکار عمومی با هدف کاهش انتظارات تورمی، دنبال اجرای سیاست رسانه‌ای به گفته خودش مناسب و همچنین بودجه انقباضی است. خاندوزی برای جلوگیری از شدت تورم از کانال بانک‌ها، وعده کار مشترک وزارت اقتصاد و بانک مرکزی را داده و برنامه او شامل 4 محور رصد ترازنامه بانک‌ها در هر ماه، نظارت بر کیفیت وام‌دهی بانک‌ها و ثبات در نرخ بهره بین‌بانکی و همچنین جداسازی سپرده‌های جاری از سپرده‌های مدت‌دار است.
راه دیگر مهار تورم از نظر خاندوزی رفع ناترازی در دخل و خرج دولت است. او در حالی از واگذاری اموال و دارایی‌های دولت در 4 ماه آخر سال خبر داده که چند روز پیش به رئیس‌جمهوری نامه نوشته و از 15 مانع بر سر درآمدسازی دولت با فروش اموال و املاک اضافه خبر داده است. کاهش مصارف و افزایش منابع بودجه هم برنامه دیگر وزیر اقتصاد است که برای سنجش این برنامه‌ها باید منتظر رونمایی از اولین لایحه بودجه دولت ماند و دید چه اتفاقی در نهایت رخ خواهد داد؛ چراکه او می‌گوید برای رفع مشکل ناترازی بودجه دولت باید هزینه صندوق‌های تامین اجتماعی، سلامت و پرداختی به کارکنان کاهش یابد و قرار است یک بسته اصلاحات نظام حقوق و دستمزد کارکنان و مستمری بازنشستگان ارائه شود.