انتخاب شهردار تهران و منطق مخالفت آمریکا با برخورداری مردم از هوای پاک

محمد درویش/ کارشناس محیط زیست
هفته گذشته، دیوید تاکایوشی سوزوکی - یکی از مشهورترین دانشمندان جهان در حوزه محیط زیست - در ۸۲ سالگی یادداشتی منتشر و به شدت به سیاست‌های مخرب دولت ترامپ در حوزه صنعت خودرو و نفت و گاز حمله کرد. این پروفسور کانادایی ژاپنی‌تبار می گوید: بخش حمل‌و‌نقل مسئول تولید یک چهارم از کل گازهای گلخانه ای است که در کانادا منتشر می‌شود؛ یعنی به فاصله کمی، دومین منبع پس از صنعت نفت و گاز به شمار می آید. البته در ایالات متحده، این بخش بزرگ‌ترین منبع آلودگی و انتشار گازهای گلخانه ای است، چرا که خودروسالاری در هیچ جای جهان چون آمریکا چنین گسترده، انبوه و اشرافی رونق ندارد. نکته نگران کننده تر که دیوید سوزوکی در مقاله اخیرش بر آن تاکید می‌کند آن است که به رغم پیشرفت‌های موجود در استانداردهای سوخت خودروهای شخصی از سال ١٩٧٥ تاکنون، انتشار گازها از بخش حمل‌ونقل در کانادا، در طول ربع قرن اخیر، ٤٢درصد هم افزایش یافته است. مهم‌ترین دلایل این رخداد را باید در افزایش جمعیت و فزونی شمار خودروها، به ویژه کامیونت‌ها، خودروهای شاسی بلند و کراس اوور ها دانست.

عجیب تر آنکه پس از سال‌ها پیشرفت برای مهار خودرومحوری، دولت ترامپ در حال برنامه ریزی به‌منظور به عقب برگرداندن قوانینی است که دولت اوباما در زمینه کارایی سوخت و انتشار گازها از خودروهای شخصی مقرر کرده بود! از دیدگاه تاریخی، از  آنجا که کانادا و چندین کشور دیگر در استاندارد سوخت از ایالات متحده پیروی می‌کنند، این تصمیم دولت آمریکا می تواند پیامدهای منفی در نقاط مختلف دنیا داشته باشد.

درک این نکته بسیار مشکل است که چرا یک دولت با برخورداری از هوای پاک، نوآوری‌های فناورانه، پیشرفت اقتصادی و شهروندانی سالم‌تر مخالفت می‌کند؟ تنها صنایعی که ممکن است از قوانین جدید دولت ترامپ خشنود باشند، صنعت نفت و خودروسازی هستند، آن هم در شرایطی که شواهدی وجود ندارد تا نشان دهد آنها به دلیل پیشرفت‌های نیم قرن اخیر در زمینه بالا رفتن استانداردها، متحمل ضرری شده باشند و مقامات اجرایی بلندپایه از کمپانی‌های فورد و جنرال موتورز اعلام کردند که از این استانداردها پشتیبانی می‌کنند، همچنان که تویوتا، جاگوار و ولوو چنین کردند. سوزوکی می گوید: اکنون زمان آن فرارسیده که کانادا، بدون توجه به دولت آمریکا، مسیر خود را تعیین کند؛ اگر  ما می‌خواهیم به تعهدات خود در قرارداد پاریس عمل کرده و شهروندان را از آلودگی و اختلالات آب و هوایی محفوظ داریم.  بالاترین اولویت در حد امکان دور کردن مردم از خودروها - از طریق سرمایه گذاری در وسایل نقلیه عمومی و زیرساخت‌ها برای ترددهای پرتحرک تر مانند دوچرخه سواری و پیاده‌روی - است.

سوزوکی در پایان یادداشتش خطاب به دولتمردان کشورش هشدار می دهد: برای سلامت انسان، اقلیم، اقتصاد و نوآوری، وقت آن رسیده تا خود را مجهز کنیم، حتی اگر ایالات متحده تصمیم بر آن داشته باشد که توقف کند یا به عقب بازگردد.



خواننده عزیز همشهری

تهران در آستانه انتخاب شهرداری جدید قرار دارد؛ عملکرد شهردار تهران و نوع رویارویی‌اش با چالش‌هایی چون ترافیک، آلودگی هوا و ازدحام نور و صوت، همواره الگوبخش رهبران شهری در دیگر کلانشهرها و سکونتگاه های ایرانی است. امیدوارم تهران صاحب شهرداری شود که دیگر نخواهد چرخ را از نو اختراع کرده و با تراکم فروشی، ساخت بزرگراه و تونل بیشتر و حراج آینده، پایتخت را اداره کند. ما به شهرداری نیاز داریم که عملا برای تغییر مبلمان شهری از خودرومحوری به زیست‌محوری باور داشته و از خود شروع کند. اگر می خواهیم به جای سوزاندن ۸۱ میلیون لیتر بنزین در روز، به اندازه کشور همسایه - ترکیه - یعنی کمتر از ۸ میلیون لیتر بسوزانیم، راهش از انقلاب مدیریتی در ساختمان بهشت آغاز می شود.