اقتصاد روستا چشم‌انتظار باد موافق

میثم مالمیر‌| قزوین- خبرنگار: 

ارتقای کیفیت زندگی و وضعیت اقتصادی برای روستاییان سبب می‌شود ‌ با شکل‌گیری رفاه اجتماعی و تأمین معیشت، زمان و شرایط لازم برای توسعه پایدار افزایش یابد. اینکه گفته می‌شود توسعه پایدار از روستاها شروع می‌شود، ‌پربیراه نیست! چرا که تجربه تاریخی نشان داده است معمولاً به دلیل کمبود منابع در روستا و نبود فرصت‌های برابر اقتصادی، ‌مانند شهرنشینان، جمعیت عظیمی از این قشر به شهرها گسیل می‌شوند و پدیده مهاجرت در کنار نبود برنامه بلند‌مدت، به پیامدهای اجتماعی متعددی می‌انجامد. بیکاری، حاشینه‌نشینی و رشد مشاغل کاذب از مواردی است که پس از مهاجرت انبوه به شهر اتفاق می‌افتد و ممکن است جبران آن، هزینه‌های مضاعفی برای کشور ایجاد کند. 

امروزه اشتغال‌زایی در روستاها، آن هم از نوع پایدار، یکی از اولویت‌های سیاست کلان در کشور است که معمولاً در قالب گسترش تعاونی‌ها و حتی پشتوانه‌های اجتماعی نظیر بیمه، در روستا پیاده‌سازی می‌شود. با این حال در استان قزوین، نوع پراکندگی توسعه و حتی حمایت‌های دولتی در روستاها از توازن مناسبی برخوردار نیست.
 بخش طارم سفلی با بیش از 350 روستا، هنوز با خیلی از مشکلات اقتصادی و فرهنگی دست و پنجه نرم می‌کند، در حالی که روستاهای اطراف شهرستان تاکستان و حتی بخش الموت غربی و شرقی از مواهب بیشتری برخوردارند و میزان اشتغال‌زایی در این نواحی بیشتر است. 


تسهیلات آبیاری

ساکن یکی از روستاهای اطراف قزوین در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: مهم‌ترین مسأله برای اشتغال روستاییان، رسیدگی به باغ‌ها و زمین‌های زراعی برای کشاورزی است. اکنون دولت برای افزایش آبیاری تحت فشار و قطره‌ای تسهیلات لازم را در اختیار قرار داده است، اما ایجاد آن در روستا با توجه به کمبود اعتبارات شورای روستا یا فرمانداری، امکان‌پذیر نیست. 
«عزت‌الله‌ سلخوری» می‌گوید: دختر من الان 12 سال است در رشته صنایع ‌دستی و قالیبافی فعالیت می‌کند و هنوز برای بیمه‌شدن با مشکلاتی روبه‌رو است. اگر مسئولان بتوانند افراد شاغل در حوزه روستاها را زیر پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دهند، قطعاً این افراد در ایام میانسالی از خدمات بازنشستگی بهره‌مند خواهند شد و این موضوع سبب دلگرمی جوانان روستا و اشتغال مضاعف می‌شود. وی افزود: روستاییان برای انجام خیلی از موارد اداری و بانکی با توجه به بعد مسافت و‌ تردد به شهر، با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند و همین سبب می‌شود ‌ فرایند دریافت تسهیلات با کندی پیش برود. اگر سازوکاری فراهم شود تا روستاییان بتوانند فرایند اداری را در نزدیک‌ترین بخشداری یا فرمانداری انجام دهند، بسیاری از معطلی‌ها برطرف می‌شود. 


تعهد طرح‌ها فقط با امضای فرمانداران

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گفت: در طرح مشاغل روستایی و خانگی و تعیین اهلیت متقاضیان تسهیلات، اگر نماینده بانک‌ها در کمیته فنی حضور داشته باشد، محاسن بسیاری ‌‌دارد. به‌عنوان مثال، برای توجیه طرح‌ها می‌توان به‌راحتی تصمیم گرفت که آیا امکان ادامه میسر وجود دارد یا خیر. 

«علی‌اکبر کبیری» گفت: همچنین از آنجا که در شهرستان‌ها نوک پیکان برای اجرای این طرح‌ها معاونان فرماندار هستند، لازم است متقاضیان خود حضور داشته باشند و از معرفی افراد دیگر که ما آنها را «کارردیف‌کن» می‌نامیم، خودداری کنند. وی افزود: در همین روستای شال، بخشدار برای یک متقاضی طرحی را پیشنهاد داد که پس از تصویب نزدیک به 100 میلیون تومان تسهیلات در نظر گرفتیم، اما پس از تماس با متقاضی و اعلام این عدد به وی، مدعی شد که رقم تسهیلات بسیار بالاست و مورد نیاز او نیست. به همین دلیل از کمیته فنی استان تقاضا داریم که به جای امضای چند کارشناس برای تأیید طرح‌های توجیهی، فرمانداران شخصاً این طرح‌ها را امضا‌ کنند و تعهد آن را برعهده بگیرند. 


اشتغال‌زایی برای 960 نفر 

«مسعود بابایی» مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان گفت: در حال حاضر یک طرح گردشگری در آبگرم آوج با عنوان «الماس غرب» وجود دارد که دارای کاربری‌های تجاری و اداری است و به 60 میلیارد تومان سرمایه ثابت و 10 میلیارد تومان سرمایه در گردش‌ نیاز دارد تا بتواند برای 960 نفر اشتغال‌زایی کند. اگر بخواهیم تأمین مالی این پروژه را از منابع روستایی لحاظ کنیم، قطعاً امکان‌پذیر نیست و اگر هم بخواهیم از محل منابع اشتغال فراگیر شهرستان آوج اقدام کنیم، تنها 5 میلیاردتومان تسیهلات پرداخت می‌شود. بهتر است شهرستان‌های دیگر نیز از محل اعتبارات خودشان منابعی را برای اجرای این پروژه فراهم کنند. 


تسهیلات کوچک‌ سبب اشتغال‌زایی نمی‌شود

مدیر شعب بانک کشاورزی استان گفت: دستگاه‌های اجرایی‌‌ از دستورالعمل‌های اشتغال‌زایی، تفسیر درون سازمانی، مجزا و منطبق بر سیاست‌های خودشان ‌ کرده‌اند. شاید یکی از دلایلی که امروز‌ بانک‌های کشاورزی سایر استان‌ها در پرداخت تسهیلات از استان قزوین جلوترند، همین باشد. 
«هداءالدین قائمی» تأکید کرد: به‌طور کلی پرداخت‌های خرد تسهیلات در روستاها هرگز منجر به اشتغال‌زایی نمی‌شود و معلوم نیست مبالغ 10 تا 20 میلیون تومانی پس از 2سال در کجا هزینه شده است. در خیلی از موارد اگر تسهیلاتی به صنایع‌ دستی یا دامداری سبک داده شده است، پس از مدتی شاهد بوده‌ایم که این نوع تاسیسات در روستا به کلی عوض شده است و یا اثری از آن نیست. 


بهره‌ بانکی 24‌درصد برای طرح‌های بدون توجیه

مدیر شعب بانک کشاورزی استان با اشاره به اینکه درحال حاضر نرخ بازپرداخت تسهیلات در طرح‌های روستایی 6 درصد است، گفت: زمانی که طرح توجیه اقتصادی نداشته باشد، نرخ بازپرداخت طرح‌های روستایی 22‌ درصد محاسبه می‌شود که با جرائم آن نزدیک به 24 درصد است. به همین دلیل اگر قرار است تسهیلاتی در روستاها پرداخت شود، این مسائل باید در نظر گرفته شود. باید به جای تقسیم کردن پول بین مردم روستا، زمینه اشتغال پایدار را برای روستاییان فراهم کنیم. 
قائمی اظهار کرد: امروزه یکی از دلایلی که روستاییان کمتر به موارد کشاورزی بها می‌دهند، نبود منابع آبی است و بدیهی است که فعالیت کشاورزی با صرف هزینه‌های بالا برای تأمین منابع آبی، صرفه اقتصادی ندارد‌ درحالی که برخی از رسته‌های کشاورزی دارای کارگر فصلی هستند و همین موضوع باعث می‌شود‌ اشتغال‌زایی ما چندین برابر شود. 

این مقام مسئول افزود: امروزه یکی از دستورالعمل‌های بانکی این است که اگر شخصی متقاضی تسهیلات برای طرحی تولیدی در زمینه کشاورزی، صنعتی یا خدماتی است، باید آن طرح توجیه اقتصادی داشته باشد. 
وی افزود: اگر نوع اشتغال‌زایی در روستا جذاب نباشد، قطعاً مورد استقبال کشاورزان قرار نمی‌گیرد. البته طرح‌های بسیار خوبی در حوزه روستاها وجود دارد و باید کشاورزان را به سمت گردشگری، صنایع ‌دستی و این‌گونه مشاغل سوق دهیم.