اینترپل‌جلوی ‌ قاچاق حیات وحش را بگیرد

زهرا رفیعی- خبرنگار

سالانه هزاران پرنده مهاجر و شکاری در کشور به دام صیادان و شکارچی‌ها می‌افتند و بخشی از آنها پس از سپری کردن راهی طولانی سر از کشورهای همسایه در می‌آورند. حالا علی سلاجقه، رئیس جدید سازمان حفاظت محیط‌زیست در همایش و رزمایش یگان‌های حفاظت دستگاه‌های اجرایی که در ستاد ناجا برگزار شد، از پلیس اینترپل خواست تا این سازمان را در کنترل شکار، ورود و خروج پرندگان یاری کند و از تکنولوژی‌های پهپادی و به روز برای حفاظت از محیط‌زیست 
استفاده شود.
بیشتر گونه‌هایی که از ایران قاچاق می‌شوند، پرندگان شکاری هستند. قاچاقچیان، می‌توانند 20 تا 30 پرنده را با روش‌های غیراخلاقی شکار و در لباس خود پنهان کنند و از راه قاچاق کالا به کشورهای همسایه برسانند. به اعتقاد متخصصان از هر 10پرنده شاید 3پرنده به مقصد برسد. گونه ماده و کمتر از 6‌ماه بحری، طرلان، شاهین، ترمتای، عقاب طلایی، عقاب شاهی، عقاب دشتی، عقاب دوبرادر و بالابان خواهان بیشتری دارد. پرندگان شکاری ازجمله گونه‌های جانوری حمایت شده در ایران به شمار می‌روند و اکثر آنها در لیست سرخ (Red lis‌t) اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارند. ایمان ابراهیمی، مؤسس انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم به همشهری می‌گوید: ایران به دلایل جغرافیایی و قرار گرفتن بین آسیا و آفریقا، مکان بسیار مناسبی برای قاچاق حیات‌وحش شده است؛  ضمن اینکه برای فروش پرنده شکاری لازم نیست راه دور بروید. وسعت زیاد ایران نیز عاملی است که حفاظت از تمام حیات‌وحش را دشوار کرده است. به‌خصوص اینکه بسیاری از حیوانات در مناطقی زندگی می‌کنند که تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست نیستند.
به‌گفته او، شاهین گونه جذابی برای قاچاقچیان است و مشتری زیادی دارد. این گونه از شمال روسیه به شمال آفریقا مهاجرت می‌کند و در سراسر ایران می‌توان این پرنده را در مسیر مهاجرت دید. مهاجر بودن این گونه باعث شده که مکان مشخصی نداشته باشد و نتوان نقطه حضور را محافظت کرد.
استان مازندران هر سال شاهد حضور هزاران پرنده مهاجر است که بخش قابل‌توجهی از آنها سر از سفره ایرانی‌ها در‌می‌آورد. سهیل اولادزاد، فعال محیط‌زیست در مازندران نیز درباره درخواست رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست برای همکاری اینترپل در جلوگیری از قاچاق حیات‌وحش می‌گوید: اگر برای سازمان حفاظت محیط‌زیست شکار و قاچاق گونه‌های حیات وحش به خارج از کشور مهم است، بهترین کار آن است که ابتدا، منبع داخلی و عیان شکار پرندگان مهاجر را کنترل کند.
 بازار فروش پرندگان فریدون‌کنار در استان مازندران، بازار فروش حیات‌وحش خلیج‌فارس در تهران و بازار فروش پرندگان در خوزستان هم‌اکنون عملا و علنا پرندگان مهاجر و بعضا کمیاب را به فروش می‌رسانند و هیچ ابایی هم ندارند. در این بازارها هر نوع پرنده‌ای زنده و مرده یافت می‌شود که مقابله با این بازارها را نیروی انتظامی و محیط‌بان‌ها به راحتی می‌توانند انجام دهند. البته قاچاق نیز محدود به پرندگان نیست و پستانداران بزرگ جثه مثل یوزپلنگ را نیز 
شامل می‌شود.
او درخواست رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست برای همکاری اینترپل به‌منظور جلوگیری از قاچاق حیات وحش را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید:‌ ای کاش نگاه رئیس جدید معطوف به برخورد در مبدا بود. چون اگر سازمان حفاظت محیط‌زیست بیش از 2دهم درصد از بودجه کل کشور را داشت و طبق استعداد‌یابی نیروهای خود را استخدام می‌کرد، شاید شرایط به‌گونه‌ای بود که نیروهای کارآمد سازمان می‌توانستند از قاچاق پرندگان پیش از وارد شدن آسیب به پرنده در مبدا جلوگیری کنند. البته برخورد با قاچاق حیات وحش در هر مرحله‌ای اقدام مثبتی است ولی بهتر آن است که در مبدا چنین حمایتی از حیات‌وحش شود.
استفاده از تجهیزات مدرن برای هوشمندسازی حفاظت چند سالی است که در دستور کار یگان حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار دارد. ولی از آنجا که بودجه یگان حفاظت کفاف تجهیزات عادی را هم نمی‌دهد، این فرایند به کندی صورت می‌گیرد. چندی پیش فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست در روز ملی محیط‌بان گفته بود، بالغ بر ۱۴۰میلیارد تومان بودجه برای یگان حفاظت محیط‌زیست اختصاص داده شد که حدود نیمی از آن صرف خرید موتورسیکلت خواهد شد. چون ناوگان خودرویی و موتوری در محیط‌بانی به‌شدت فرسوده است.
البته قرار بود که نیم دیگر این بودجه صرف البسه و هوشمندسازی حفاظت شود. در سال‌های اخیر نیز همه استان‌های کشور به یک کوادکوپتر و برخی از پارک‌های ملی مثل گلستان به‌صورت مستقل به یک دستگاه کوادکوپتر مجهز شده‌اند.
سهیل اولادزاد ماجرای این کوادکوپترها را شبیه موضوع تفنگ‌های بیهوشی می‌داند و می‌گوید: برای هر اداره کل در هر استان فقط یک عدد اسلحه بیهوشی داده شده است و تصور کنید اگر در یک سمت استان وسیعی مانند مازندران اتفاقی رخ دهد، چقدر طول می‌کشد تا تنها دامپزشک امین استان به سمت دیگر استان رفته و حیوانی را نجات دهد؟ در مورد ماجرای پهپاد یا کوادکوپترها هم ماجرا همین است. در منطقه وسیعی مانند میانکاله که سال‌هاست درگیر آتش‌سوزی‌های وسیع می‌شود، نیاز به ده‌ها پهپاد جهت رصد منطقه است. فناوری برای رصد صید و شکار در مناطق کوهستانی و مناطق استپی کاربرد فراوان دارد.
او مخالف نگاه سازمان حفاظت محیط‌زیست و محیط‌بانان در اتکای صرف به نهادهای نظارتی و امنیتی است و می‌گوید: باید به‌دنبال آموزش نیروهای فعلی بود. در غیر این صورت چه نیازی بود که یگان حفاظت جداگانه در دل سازمان حفاظت محیط‌زیست تشکیل شود. 
یگان حفاظت محیط‌زیست می‌تواند از توان نیروهای داوطلب برای حفاظت هوشمند مناطق استفاده کند و در عین حال استقلال خود را نیز حفظ کند.