تحول در مدیریت شهر

7معاون شهرداری تهران، اولویت‌ها و برنامه‌های خود را شرح دادند؛ 7معاونی که از میان  آنها 6نفر به‌تازگی از سوی علیرضا زاکانی، شهردار پایتخت منصوب شده‌اند. به گزارش همشهری، بخش اصلی این اولویت‌ها به جلب همکاری مردم و توزیع خدمات و امکانات در نقاط محروم شهر ارتباط پیدا می‌کند. شورای معاونان شهرداری تهران، پنجشنبه هفته گذشته نخستین جلسه خود را تشکیل داد و به جز یکی از معاونان دوره پیشین، بقیه اعضای آن در روز‌های اخیر منصوب شدند.

خدمات‌رسانی هوشمند
 لطف‌الله فروزنده، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی و امور شورا رویکرد شهردار تهران را ایجاد شهری هوشمند دانست و گفت: اولویت مدیریت شهری در معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی، خدمات‌رسانی هوشمند به شهروندان است. به‌عنوان مثال در بخش صدور پروانه‌ها و خدمات شهری باید مدیریت شهر را به‌سوی هوشمند‌سازی‌ برد تا خدمت به مردم در کمترین زمان رخ دهد. از مشکلات پیش‌روی این بخش می‌توان به یکپارچه نبودن سامانه‌ها در شهرداری تهران اشاره کرد.
او افزود: در این معاونت 3چالش وجود دارد؛ ابتدا در حوزه نیروی انسانی که شامل بخش‌های استخدام نیرو، آموزش، ارزیابی عملکرد، نظام پرداخت و نظام نگهداشت است که در این زمینه باید تغییر نگاه ایجاد شود؛ چراکه منابع انسانی به‌عبارتی هویت یک سازمان را تعیین می‌کند.
او با اشاره به چالش‌های بعدی که این معاونت با آن روبه‌روست، افزود: در این معاونت باید نظام پرداخت، حالتی هماهنگ داشته باشد. درواقع نیروی انسانی زمانی احساس عدالت می‌کند که نظام ارتقای آن براساس ارزیابی عملکرد او باشد. بخش منابع انسانی یک بخش زنده و تمام‌نشدنی است که در زمینه جذب و ارتقا در آینده چالش‌هایی پیش‌رو خواهیم داشت. اما درخصوص چالش سوم یعنی تعامل با شورا و سایر نهادها، شهرداری تهران یک مرجعیت سیاستگذاری و اجرایی است که با توجه به ظرفیت‌های شورا برای حل چالش‌های پیش‌رو و بسیاری از مشکلاتی که در مدیریت شهری وجود دارد از طریق قانونگذاری تعامل می‌کند.
فروزنده یکی از مشکلاتی که شهرداری تهران در سال‌های گذشته با آن روبه‌رو بوده را عدم‌حضور شهردار سابق تهران در جلسات هیأت دولت دانست و افزود: در سال‌های گذشته از پتانسیل موجود در دولت و مجلس شورای اسلامی استفاده نشده، اما در این دوره با ارتباط خوبی که شهردار تهران با بدنه دولت و مجلس شورای اسلامی دارد، این تعامل دوباره برقرار و از این ظرفیت‌ها استفاده خواهد شد.
او درباره قرارداد کارکنان شهرداری تهران گفت: با توجه به قانون استخدامی مصوبه دولت، یکی از معضلات پیش‌روی کشور موضوع استخدام است. دولت سازمان امور استخدامی را موظف کرده تا لایحه‌ای در رابطه با یکپارچه‌سازی‌ قراردادهای استخدامی ارائه کند. در شهرداری تهران نیز ما این روند را پیگیری می‌کنیم تا رضایتی برای کارکنان ایجاد شود؛ چراکه یکی از برنامه‌های ما عدالت در نظام پرداختی و هموار کردن مسیر پیشرفت شغلی و بالا بردن روحیه انقلابی در کارکنان است.

ارزش‌های بنیادی مشترک
عبدالرضا گلپایگانی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران که در دوره گذشته مدیریت شهری هم این مسئولیت را بر عهده داشت، درباره برنامه‌های آینده این معاونت گفت: بدون شک در دوره‌های مختلف مدیریت شهری همواره ارزش‌های بنیادی مشترک بوده است. وقتی موضوع «تهران، شهری برای همه» یا «شهری به‌عنوان کلانشهری نمونه در جهان اسلام» مطرح می‌شود، حتما جنبه‌های مختلفی مانند ارزش عدالت اجتماعی مدنظر است. «کلانشهر الگو» بدون توجه به این موضوعات موفق نخواهد بود.
او افزود: برنامه‌هایی که به‌عنوان اولویت می‌توان به آنها اشاره کرد، در وهله اول کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی است که در این زمینه در مناطق ۲۲گانه آسیب‌شناسی انجام شده و زمان آن رسیده که برنامه تدوین شده به مرحله اجرا برسد. در قدم دوم، موضوع تراکم ساختمانی، خط آسمان و ساماندهی مجدد طبقات در شهر تهران در اولویت است که تغییرات کارشناسانه در این زمینه‌ها به سمت بنیادهای شهرسازانه‌تری پیش می‌رود. در مرحله آخر خدمات شهری، حمل‌ونقل عمومی و وضعیت جمعیت ساکن در هر بلوک شهری ازجمله موضوعاتی است که در اولویت طرح‌های شهری قرار خواهد گرفت.
او گفت: موضوع مهم دیگر قانون جهش مسکن است که در برنامه بازآفرینی بافت‌های فرسوده در شهر تهران و الگوی‌های ساخت مناسب در محله‌های پایتخت مورد توجه قرار می‌گیرد. برنامه بازآفرینی بافت‌های فرسوده به شهردار تهران ارائه شده است و امیدواریم گام مؤثری در راستای این موضوعات برداریم. در ساخت واحدهای مسکونی هم ضوابط جدی‌تری درنظر گرفته شده است که به‌عنوان مثال الگوی مصرف انرژی در ساخت ساختمان را مدنظر قرار خواهیم داد.

توزیع متناسب خدمات
جلال بهرامی، معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهرداری تهران، با انتقاد نسبت به متناسب نبودن ارائه خدمات شهری به شهروندان گفت: سرانه برخی خدمات شهر در مقایسه با کلانشهر بودن تهران درست است، اما توزیع آن در سطح شهر درست نیست. هدف اصلی ما، توزیع عادلانه خدمات متناسب با نیاز منطقه است. برخی از مناطق و محلات تهران بیش از استاندارد، سرانه فضای سبز دارند، در شرایطی که در مقابل، برخی از مناطق و محلات سرانه خدماتی بسیار پایین و نزدیک به صفر دارند. این موضوع درباره حوزه‌هایی مانند فرهنگی، اجتماعی و تبلیغاتی هم صادق است.
او افزود: اگر شهروندی که در تهران زندگی می‌کند به جز مسائل پایتخت بودن تهران با مسائل و مشکلات شهری هم مواجه باشد، زندگی بسیار مشکل می‌شود.
او همچنین یکی از مشکلات در اداره شهر را کنار کشیدن شهروندان از مداخله در امور شهر برشمرد و توضیح داد: گاهی شهروندان و گاهی هم مسئولان از کار کنار می‌کشند که هر دو درست نیست. ما همراه شهروندان هستیم و از مردم درخواست داریم که همراه ما در اداره شهر باشند؛ چرا‌که ما مدیران آمده‌ایم تا در این پست خدمت کنیم.

تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و نگهداشت زیرساخت‌ها
عباس شعبانی، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران گفت: تکمیل پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام و نگهداشت زیرساخت‌ها در حوزه فنی و عمرانی از اولویت‌های این معاونت در این دوره است. در وهله دوم نگهداشت این زیربناها، سر خط تلاش خواهد بود؛ چراکه عمر این بناها به مرحله‌ای رسیده که ترمیم، نگهداری و مقاوم‌سازی‌ آنها در برابر بحران‌هایی مانند سیل و زلزله و آمادگی در برابر این بحران‌ها ضروری است.
او با بیان اینکه همکاری خود را با شهرداری تهران در حوزه فنی و عمرانی از دهه ۸۰ در قالب پروژه‌های عمرانی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا آغاز کرده است، ادامه داد: ازجمله این همکاری‌ها می‌توان به پروژه‌های هجرت، کردستان، مسیل باختر، شیخ فضل‌الله، جناح و شهید صدر در سیاق تقاطعی و بزرگراهی اشاره کرد. او عنوان کرد: از سال‌های گذشته فعالیت‌های عمرانی به‌صورت یک نیاز همیشگی برای شهر مطرح بوده که در زمان مدیریت محمدباقر قالیباف به فعالیت‌های عمرانی، زیربنایی و کالبدی به شکل کاملا ملموس و پررنگ توجه شد. در ادامه این فرایند باید اقدامات اجرایی و تکمیلی انجام و پروژه‌های نیمه‌کاره تکمیل می‌شد و نیز باید مرمت، بازسازی و نگهداشت ابنیه، معابر شریانی و بزرگراهی و همچنین پروژه‌های عمرانی پنج‌ساله دوم و سوم به پایان می‌رسید. او ادامه داد: در کوتاه‌مدت و در اقدامی فوری باید مشکلات معابر شهر را حل کرد که ازجمله آن می‌توان به روکش و اصلاح معابر به‌عنوان یکی از دغدغه‌های جدی و همیشگی شهروندان اشاره کرد. اقدام دوم معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران، تکمیل پروژه‌های نیمه‌کاره‌ای است که به هر دلیلی ازجمله معارضان ملکی و تأسیساتی، مشکلات اعتباری یا طراحی ناتمام مانده است. گاهی ممکن است با احداث یک رمپ، لوپ یا زیرگذر گره‌ای از مشکلات شهر و شهروندان باز کنید که نفع زیادی دارد، اما هزینه چندانی ندارد. او درباره توجه به مگاپروژه‌ها در این دوره از مدیریت شهری یادآور شد: در حوزه مگاپروژه‌ها 2موضوع مورد توجه است؛ نخست اینکه اساسا طراحی و کارکرد آنها بعد از اجرا باید متناسب با نیاز شهر باشد، نمی‌توان پروژه‌ای را اجرا کرد و بعد از آن دریافت که با وجود هزینه سنگین، نفع چندانی ندارد و مردم به‌صورت ملموس خدمات آن را نمی‌بینند. درواقع باید نیازسنجی و نیاز‌شناسی در ابتدای کار انجام شود؛ چراکه مگاپروژه‌ها به‌دلیل هزینه بالا حساسیت‌های بیشتری را برمی‌انگیزند.  معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران اضافه کرد: مگاپروژه‌های مختلفی در حد طراحی‌های مفهومی و فاز صفر مانند پروژه ال‌آرتی بزرگراه همت و اتصال بزرگراه امام علی به بزرگراه تهران- شمال، طراحی شده، ولی درحال بررسی هستیم که آیا اجرایی شوند یا خیر.

لزوم هم‌افزایی نهادهای اجتماعی
محمدامین توکلی‌زاده، معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران بر حل معضل آسیب‌های اجتماعی و توجه ویژه به فرهنگ به‌عنوان یکی از اولویت‌های این دوره از مدیریت شهری تأکید کرد.
او گفت: شهردار تهران در دوره جدید مدیریت شهری رسیدگی به روح شهر را به‌عنوان یکی از اولویت‌ها درنظر گرفته است. البته در دوره‌های قبلی اقدامات مختلفی انجام شده، اما به‌صورت ویژه فرهنگ و حوزه اجتماعی مظلوم واقع و به حاشیه رانده شده و در این دوره باید از حاشیه به متن آورده و توجه ویژه‌ای به حوزه فرهنگی و اجتماعی در شهر شود. او درباره مهم‌ترین چالش در حوزه اجتماعی و فرهنگی در شهر تهران گفت: مسئله عمده‌ای که شهروندان را آزرده‌خاطر می‌کند و مدیریت جدید شهری در پی حل آن است، مسئله آسیب‌های اجتماعی است. مردم تهران به‌عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران به‌صورت روزانه شاهد مناظری از معتادان متجاهر، زباله‌گرد‌‌ها، متکدیان و حاشیه‌نشینان در اطراف شهر هستند که شایسته شهر نیست. باید نهادهای مرتبطی مثل خیریه‌ها، تشکل‌های مردمی، سمن‌ها و افراد مؤثر در این حوزه که در زمینه آسیب‌های اجتماعی مسئولیت دارند، با یکدیگر هم‌افزا شوند و برای حل این مشکل دست به‌دست هم دهند. او ادامه داد: در نخستین روز کاری، بازدید از گرمخانه خاوران را به‌عنوان نخستین اقدام داشتیم. اولویت‌های این معاونت تشکیل یک قرارگاه اجتماعی متشکل از 3ضلع «نهادهای مسئول»، «مردم، گروه‌های جهادی و خیرین» و «شهرداری تهران» است. امیدواریم با استفاده از همه امکانات بتوانیم اندکی از این مشکلات در حوزه اجتماعی شهر را کاهش دهیم.

شناسایی ظرفیت‌های حمل‌ونقل
سید مجتبی شفیعی، معاون حمل‌ونقل شهرداری تهران با تأکید بر اینکه معاونت حمل‌ونقل از نظر بودجه‌ای و گستره خدمات، جایگاه ویژه‌ای در مدیریت شهری دارد، گفت: باید با شناسایی ظرفیت‌ها، عقب‌ماندگی‌های گذشته را جبران کرد. خدمات حوزه حمل‌ونقل و ترافیک به‌صورت مستقیم و بلافاصله توسط کاربران حمل‌ونقل دریافت می‌شود و تصمیم‌گیران این حوزه بر زندگی شهروندان تأثیر می‌گذارند.
او با بیان اینکه درحال حاضر حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران تناسبی با‌ شأن و منزلت شهروندان ندارد، اضافه کرد: فاصله بسیاری در حوزه‌های مختلف اعم از واگن‌های مترو، اتوبوسرانی، ون‌ها و... تا وضع مطلوب وجود دارد. عقب‌ماندگی جدی در ناوگان حمل‌ونقل عمومی و نارضایتی توسط کاربران این حوزه وجود دارد.
او ضمن اشاره به بانک‌های اطلاعاتی حوزه حمل‌ونقل گفت: بانک‌های اطلاعاتی بسیاری وجود دارد اما در تصمیم‌گیری‌ها و تحلیل‌ها از این بانک‌ها استفاده نمی‌شود. باید تلاش کرد که با فناوری‌های نوین این ساختار مدیریتی را به روز کنیم. البته در حوزه سخت‌افزاری هم اقداماتی باید انجام دهیم و با شناسایی ظرفیت‌ها عقب‌ماندگی‌های گذشته را جبران کنیم تا رضایتمندی از سوی شهروندان حاصل شود.او ضمن تأکید بر اهمیت پیشینه حوزه حمل‌ونقل و ترافیک بیان کرد: امید است همدلی میان شهرداری و مجلس، منابع مالی جدیدی برای شهر ایجاد کند تا برهمین اساس بتوانیم مشکلاتی که در گذشته تشدید شده را تا حد قابل‌قبولی بهبود بخشیم.
او در ادامه اضافه کرد: نخستین کاری که باید انجام دهیم برداشت مستند از وضع موجود است. هرکاری که قصد انجام آن را داشته باشیم باید تأثیر آن بر وضع موجود را مطالعه کرد. قرار نیست به‌صورت سریع و خطا در گذشته عمل کنیم. غیراز این، یک‌سری اقدامات ضربتی و کوتاه‌مدت تعریف شده که در دوره‌های سه‌ماهه و شش‌ماهه به بهره‌برداری می‌رسد.

عدم ‌شکل‌گیری فساد
داوود گودرزی، سرپرست سازمان بازرسی شهرداری تهران بر عدم‌شکل‌گیری فساد درخصوص اهداف اصلی و کلان این سازمان گفت: هنر این است که تلاش کنیم مدیران و کارمندان در شرایطی فعالیت کنند که امکان شکل‌گیری فساد در آنجا وجود نداشته باشد و این مسئله رویکرد اصلی سازمان است.
او ادامه داد: در سازمان بازرسی شهرداری تهران عملکرد مدیران مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. برای هر مدیر قوانین، آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و وظایفی وجود دارد و سازمان بازرسی و به‌طور کلی مجموعه‌های آن بررسی خواهند کرد که آیا مدیر مربوطه آن وظایف و آیین‌نامه‌ها را رعایت می‌کند یا خیر که این شاکله اصلی بازرسی است. در خلال این بررسی‌ها اگر مشخص شود تخلفات و فساد‌هایی صورت گرفته، طبیعتا در اولویت قرار می‌گیرد و به مراجع قضایی  یا مراجع داخلی انضباطی شهرداری معرفی خواهند شد که این اقدام مأموریت اصلی سازمان بازرسی شهرداری تهران است.
او با بیان این مطلب که در گام اول تلاش این است که از تجربیات موجود سازمان بازرسی برای تحول در مدیریت شهری و برای ارائه خدمات بیشتر و ارتقای کارآمدی مدیران شهری استفاده شود، ادامه داد: در گام‌ دوم اگر در جایی، تخلف و فسادی صورت گرفته و اسناد قطعی وجود داشته باشد، به‌طور حتم برخورد لازم انجام می‌شود.
سرپرست سازمان بازرسی شهرداری تهران در تشریح گام سوم برنامه و اقدام‌های این نهاد افزود: در گام سوم که مرتبط با گام اول است، هدف این خواهد بود که اجازه شکل‌گیری فساد داده نشود و باید تأکید کنم هنر این است که تلاش کنیم مدیران و کارمندان در محیط و شرایطی فعالیت کنند که امکان شکل‌گیری فساد در آنجا وجود نداشته باشد.
گودرزی درباره مهم‌ترین چالش پیش‌روی سازمان بازرسی شهرداری تهران تشریح کرد: به‌دلیل آنکه در شهرداری به اصلاح فرایند‌ها، ساختارها و ارزیابی عملکرد مدیران کمتر پرداخته شده، پس مشکلات متعددی وجود دارد و باید اقداماتی انجام شود تا زیرساخت‌های لازم برای مبارزه با فساد شکل بگیرد و در عین حال ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌های نظارتی نیز زمان‌بر خواهد بود که برای حل این مشکل پیشنهاد تشکیل شورای‌عالی ارتقای سلامت اداری را مطرح کردیم تا آیین‌نامه آن تصویب و اجرا شود.

مکث
هر حرکت اصلاحی جز با تغییر اندیشه ممکن نیست
عبدالمطهر محمدخانی، رئیس جدید مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران معتقد است، هر حرکت اصلاحی جز با تغییر رفتار جامعه هدف، محقق نمی‌شود و این تغییر رفتار جز با تغییر اندیشه و اصلاح تصویر افراد از موضوع ممکن نیست. اوگفت: از یک منظر سخت‌ترین مسئولیت در مجموعه شهرداری تهران مرکز ارتباطات است؛ چراکه در میزان موفقیت و شکست پروژه‌های تحولی کل شهرداری مؤثر است. در دنیای ارتباطی جدید و با گسترش تکنولوژی‌های ارتباطاتی، در همه دنیا برای تحقق پروژه‌های بزرگ حتی در سطح ملی و فراملی، همواره یک پیوست رسانه‌ای واقعی و ممزوج با پیکره اصلی پروژه و نه تشریفاتی وجود دارد. او افزود: هر اقدام تحولی کوچک و بزرگی در شهرداری تهران، بستگی به عملکرد ما و پیوست رسانه‌ای که در مرکز طراحی می‌کنیم خواهد داشت؛ به این معنا که میان میزان موفقیت شهرداری تهران برای تحول در مدیریت شهری و عملکرد مرکز ارتباطات رابطه مستقیمی برقرار است.