دولت و برنامههای آن برای پساکرونا
حسین ایمانی جاجرمی- جامعهشناس شهری
وقت آن رسیده که دولت برنامههای پساکرونای خود را شروع کند و بگوید که برای احیای اقتصاد و سلامت روان جامعه که 2سال تمام در توفان کرونا گرفتار بوده و رنجهای زیادی را متحمل شده و جانهای بسیاری را از دست داده و داغدیده، چه برنامههای اجرایی دارد؟ در واقع دولت حالا که برنامه واکسیناسیون تا حدودی حل شده و روی غلتک انداخته است، باید بخشی از انرژی خود را صرف ترمیم آسیبهای روانی، اقتصادی و زیستمحیطی واردشده بر کشور کند؛ چراکه همین الان هم برخی از این آسیبها تبدیل به معضلهای اساسی شده و ضربات جدی را بر جامعه و طبیعت وارد کرده است.
در اپیدمی کرونا بسیاری از افراد جامعه نتوانستهاند موجودی سرمایه اجتماعی خود را افزایش دهند چهبسا که در موارد زیادی دچار کسری در این حوزه هم شدهاند و به این واسطه چشمانداز فعالیتهای فردی و اجتماعی آنها مخدوش شده است؛ مسئلهای که در درازمدت به آنها آسیبهای جدی خواهد زد. مثلا کودکان یا دانشجویانی که از حق حضور در مدرسه محروم شدهاند، بخش زیادی از امتیازات خود را که از طریق حضور در اماکن آموزشی و پیوند با استادان، معلمان و همکلاسیهای خود بهدست میآوردند، از دست دادهاند که جبران آن در موارد زیادی غیرقابل ممکن است یا سالمندانی که روحیه خود را از طریق تماس با همسالان خود، اقوام و دوستان بازیابی میکردند در این مدت ضربههای شدیدی خوردهاند که باید برای آن چارهای
اندیشید.
عقیده من این است که دستگاههای ملی مانند سازمان بهزیستی یا وزارت بهداشت که هر کدام بخشی از بودجه و امکانات حوزه مدیریت سلامت روان جامعه را بهعهده دارند، در این مرحله حساس یکپارچه شوند و فقط در تصمیمسازی و برنامهریزی ایفای نقش کنند و اجازه دهند که شهرداریها که در تمام نقاط کشور و محلات پایگاه اجتماعی و فرهنگی دارند، اجرای برنامهها را بهدست گیرند. بهنظرم در دوره پساکرونا وحدت فرماندهی برنامههای سلامت روان جامعه و نقش شهرداریها در اجرای برنامهها اهمیت بالاتری پیدا میکند.
همچنین دولت از ظرفیت نهادهای مردمی نیز نباید غافل شود، تجربه نشان داده که این نهادها در طول یک بحران یا پس از آن میتوانند در کنار دولت نقش درست و کاملی را اجرا کنند و در مناطق کمتربرخوردار و حاشیهای مشکلات را تا حد زیادی مرتفع سازند؛ نهادهایی که اغلب نیاز به سرمایه مالی دولتها هم ندارند و از طرف جامعه حمایت میشوند و نیروهای آن افراد باانگیزه و جوانی هستند که نگاهشان ترمیم و کمک به سرمایههای اجتماعی کشور است.