تبعات شایعه‌ خوراکی‌ها

آوین آزادی ـ روزنامه‌نگار

 خبرهایی که هر از چندگاهی، درباره آثار مثبت خوراکی‌ها در روند درمان مبتلایان به کرونا منتشر می‌شوند، ‌می‌توانند تقاضا برای خرید خوراکی‌ها را چند برابر کند. وقتی تقاضا ناگهان به شکل غیرمنطقی بالا می‌رود و عرضه ثابت است یا حتی کمتر شده، رکورد در قیمت‌ها ثبت می‌شود. اتفاقی که در روزهای ابتدایی کرونا برای زنجبیل، سیر و لیموترش افتاد در مرداد‌ماه دامن هویج را گرفت و احتمالا در روزهای آینده، کالاهای دیگر را هدف می‌گیرد. تورم خوراکی‌ها در مرداد از مرز 40درصد گذشت. به روایت مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه‌ای در مرداد‌ماه به عدد ٤٣، ٢درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین ٤٣.٢درصد بیشتر از مرداد ١٣٩٩ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. همچنین نرخ تورم گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» در سال ١٣٩٩ برای کل کشور ۳۹درصد، مناطق شهری ٣٨.٧ درصد و مناطق روستایی ٣٩.٩ درصد بوده است. گزارشی که اخیرا مرکز آمار ایران در رابطه با متوسط قیمت اقلام خوراکی اعلام کرد نشان داد که تقریبا تمامی خوراکی‌ها در ‌ماه گذشته نسبت به سال گذشته گران شده‌اند و فقط یک قلم آن هم پرتقال بوده که در مقایسه یکساله، 4درصد کاهش قیمت داشته است. در سایر کالاهای خوراکی بیش از ۳۵قلم بالای ۵۰درصد گران شده و هفت قلم نیز رشد بیش از ۱۰۰درصدی دارد؛ روغن مایع ۱۱۰.۳، نوشابه ۱۰۴، قارچ ۱۰۰، گوجه‌فرنگی ۱۱۹، نخود ۱۱۱، کره ۱۲۱.۵ و هویج ۲۵۵.۴ درصد گران شده‌اند. تمایل مردم به تغذیه کامل و رعایت رژیم غذایی که به تقویت سیستم ایمنی بدن‌شان کمک کند، تقاضا در بازار خوراکی‌ها را بیشتر کرده است. برای مثال رئیس اتحادیه بارفروشان کرمانشاه با بیان اینکه کمبودی در زمینه لیموترش، سیر و زنجبیل در بازار نداریم، یادآور شد: این محصولات به اندازه نیازی که در گذشته در بازار بود وجود دارد، اما هجوم مردم برای خرید، افزایش قیمت را به همراه داشته است.

هویج، 255درصد گران شد
هویج یا آب‌هویج به‌خاطر آنتی‌اکسیدان‌هایی که در خود دارد، یک نوشیدنی مناسب برای این روزها به‌نظر می‌رسد. روزهایی که همه ما تلاش می‌کنیم سیستم ایمنی بدن‌مان را تقویت‌ کنیم اما واقعیت این است که خوردن هویج یا آب‌هویج، کمکی به درمان کرونا نمی‌کند و قرار نیست درمان معجزه‌آسای کووید-19 باشد اما همین که خبرِ «هویج سرشار از آنتی‌اکسیدان است» سر زبان‌ها افتاد، قیمت این کالا رکورد‌های تاریخی از خود به جای گذاشت. براساس گزارش مرداد‌ماه مرکز آمار، قیمت هویج نسبت به تیر ماه، 70درصد و نسبت به‌ ماه مشابه سال قبل، ‌255درصد گران شده است. جهش قیمت هویج همزمان با خیز پنجم کرونا در یک ‌‌ماه گذشته بسیار خبرساز شد؛ به‌طوری‌که قیمت آن از ۱۰هزار تومان، ابتدا به ۱۸هزار تومان رسید و در مدت‌زمان کوتاهی تا ۳۵هزار تومان هم بالا رفت. برخی واحدهای میوه‌فروشی در شمال تهران برای هر کیلو هویج، 40هزار تومان قیمت تعیین کرده بودند. البته افزایش قیمت هویج صرفا به واسطه کرونا نبود. اگرچه تقاضا برای این کالا در یک‌‌ماه ناگهان سه‌برابر شد اما از سوی دیگر هم پایان فصل برداشت این کالا در دزفول و تأخیر در رسیدن محصول فارس، اصفهان و بروجرد هم زمینه‌ساز کاهش عرضه شد. در واقع، دلایل متفاوتی برای افزایش قیمت هویج مطرح می‌شود که به‌طور عمده مربوط به کاهش بارندگی و سطح زیرکشت و افزایش تقاضا از سوی مصرف‌کننده است به‌طوری که عرضه جوابگوی تقاضا نیست. در مقابل هم با شدت گرفتن شیوع کرونا در کشور، مصرف آب‌هویج از سوی مردم افزایش یافته و همین موضوع افزایش قیمت را تشدید می‌کند و این در حالی است که امسال میزان هویج عرضه شده در بازار نسبت به سال‌های گذشته کمتر است. البته مدتی بعد که تب گرانی‌ها و تقاضاها فروکش کرد، قیمت هویج تا 20هزار تومان کاهش پیدا کرد و حتی در بعضی واحدها به 15هزار تومان هم رسید.

لیموترش و سیر گران شدند اما گران نماندند
ویتامین C، یکی دیگر از ضروریات بدن برای افزایش سطح سیستم ایمنی است. همین موضوع در ابتدای شیوع کرونا قیمت لیموترش را به عرش رساند؛ کالایی که تا پیش از کرونا با قیمت ۱۰ تا ۱۴هزار تومان فروخته می‌شد در همان ماه‌های اولیه (در اسفند و فروردین ماه)‌ به کیلویی ۴۰ تا ۴۵هزار تومان رسید و سیر ۳۰هزار تومانی هم از مرز 40هزار تومان گذشت. قیمت سیر اما در مسیر کاهش قرار گرفت و هر کیلوگرم آن در شهریور امسال به 25هزار تومان رسید. لیموترش هم از همین قاعده تبعیت کرد و آن رکوردهای بی‌نظیر را ترک کرد. هر کیلوگرم لیموترش در شهریور امسال به 14هزار و 700 تا 15هزار تومان رسیده است و دیگر خبری از آن افزایش قیمت سرسام‌آور نیست. خبر «با خوردن لیموترش کرونا را شکست دهید»، اثرگذاری خود را از دست داده است. البته بعضی واحدهای‌ صنفی این بسته به محلی که در آن واقع شده‌اند، بین 15تا 20درصد بیشتر از این نرخ‌ها برای کالاهای خوراکی مورد بحث درنظر گرفته‌اند.

زنجبیل؛ صعود و سقوط قیمت در سال‌های کرونایی
عده‌ای بر این باورند که طبع ویروس کرونا سرد است. همین موضوع در همان ابتدای پاندمی، تقاضا برای خرید زنجبیل را بین دو تا سه برابر بیشتر کرد. هیجان روزهای ابتدایی درگیری ایران با کووید-19 هم در این موضوع بی‌تأثیر نبود. بعضی پزشکان در آن زمان گفتند که خاصیت ضدعفونی‌کنندگی چای زنجبیل در کنار طبع گرم آن می‌تواند به کاهش اثرگذاری ویروس در بدن کمک کند و همین اظهارنظر موجب شد که در کمتر از یک‌ماه قیمت هر کیلو از آن تا ۲۰۰هزار تومان (‌در ‌ماه اسفند)‌ یعنی ۴برابر قیمت بهمن‌ماه بالاتر رود. امروز اما آن تب تند فرونشسته است و می‌توانید هر کیلوگرم زنجبیل را با حدود 120هزار تومان از واحدهای صنفی منصف‌تر خریداری کنید.

قیمت بلدرچین سه برابر شد 
یکی از خوراکی‌هایی که در روزگار کرونا ناگهان محبوب شد و قیمت آن سر به فلک گذاشت، گوشت بلدرچین بود. همزمان با افزایش روی آوردن مردم به مصرف خوراکی‌های تقویتی برای مقابله با کرونا در پیک پنجم این بیماری، تقاضا برای برخی اقلام خوراکی افزایش پیدا کرد. خبر اینکه گوشت بلدرچین می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند، منجر به تکان شدید قیمتی این کالا شد. طبق گفته رئیس انجمن پرورش‌دهندگان بلدرچین، قیمت گوشت این پرنده در سالی که گذشت نسبت به‌مدت مشابه سه‌برابر شده است. براساس آمار موجود در سال 1399 قیمت گوشت بلدرچین کیلویی 35هزار بوده است که در سال‌جاری به‌طور متوسط کیلویی 90هزار به فروش می‌رسد.