مسعود کیمیایی: نادری جستجو را سیاه و سفید، تند و تیز و برشتهای ساخته است
«جستجو 1» به کارگردانی امیر نادری محصول دورانی است که مسعود کیمیایی مدیریت شبکه دو تلویزیون را برعهده داشت و با دعوت او نادری به تلویزیون رفت و مستند جستجو را درباره گمشدگان ۱۷ شهریور کارگردانی کرد. مسعود کیمیایی در مستندی با عنوان «در جستجو»(ساخته سوسن بیانی) که دو سال پیش در جشنواره سینما حقیقت به نمایش درآمد و درباره فیلم جستجوی امیر نادری است، میگوید: امیر نادری در آن سالها خیلی دوست داشت که این فیلم را بسازد و فکر میکرد که خیلی خوب آن را خواهد ساخت که البته فیلم خیلی خوبی هم از کار درآمد. کیمیایی در ادامه سخنان خود درباره فیلم «در جستجو 1»؛ میگوید: امیر نادری در واقع با فیلم در جستجو 1، فیلم سیاه وسفید و تند و تیز و برشتهای ساخته است. کیمیایی در بخش دیگری از این مستند میگوید: در این فیلم آنچه برای امیر نادری مهم بود، در خانههایی بود که یک جوان از آن خارج شده بود و برنگشته بود و افرادی که منتظر آن جوانها بودند. بهگفته کیمیایی، در جستجو در واقع مستندی در شرایط خاص و با موضوعی قاب شده نبود. روبرت صافاریان نیز درباره این فیلم امیر نادری میگوید:تصاویری که از وقایع انقلاب گرفته شدهاند، اکثرا راش هستند و نه یک فیلم. ولی فیلم در جستجو 1ساخته امیر نادری که نزدیک به وقایع انقلاب ساخته شده فیلم است و نادری در واقع یک فیلم مستند کامل ساخته. وی ادامه میدهد: در جستجو 1امیر نادری در واقع میخواهد از مادران و خواهرانی بگوید که منتظر فرزندان یا برادران خود هستند.
روبرت صافاریان در مستند «در جستجو» میگوید: البته فیلم در جستجو 1 دارای اشکالات جدی نیز هست، بهعنوان مثال فیلمساز با یک نوع زودباوری درباره حرفهایی که مردم در این فیلم میزنند، عمل میکند و فیلم تلاش نمیکند، چیز مستندتری نسبت به حرفهای مردم ارائه کند. البته از یک زاویه دیگر میتوان گفت که این خود سندی است، از زمانهای که در آن زمان اظهارات دیگران برای پذیرفتن حقیقتی کافی بود.
در ادامه این مستند علیاللهیاری و فریدون خوشابافرد از عوامل فیلم در جستجو1 امیر نادری به تشریح چگونگی ساخت این مستند پرداختهاند در این فیلم فریدون خوشابافرد با اشاره به صرف سهماه زمان میگوید:در آن زمان بهدلیل خستگی و فشار زیاد کار، به امیر نادری گفتم که دیگر نمیتوانم ادامه بدهم و تو، خودت هم نمیدانی داری چه کار میکنی. بعد یکی دو روز کار را تعطیل کردیم و پس از گذشت این یکی دو روز، دوباره آمدیم سرکار و فیلم را به پایان رساندیم. در این مستند همچنین اظهاراتی از امیر نادری که در همان سالها درباره فیلم در جستجو گفته است نقل میشود، در این اظهارات امیر نادری میگوید: همه داشتهها و نداشتههایم در این سالها و هر چه که در سینما آموخته بودم، را برای ساخت این فیلم گذاشتم. ساخت این فیلم در آن دوران غیرممکن بود. نادری با انتقاد از به نمایش در نیامدن این فیلم در زمان خود میگوید: این فیلم همانند تکهای از بدنم بود که گم شد و گم شد و حیف که دیده نشد. در ادامه این فیلم عنوان میشود که نادری در آن سالها در گفتوگویی با یکی از نشریات خارجی درباره فیلم در جستجو1 میگوید: من نمیخواستم فیلمام، فقط یک مستند گزارشی باشد، میخواستم فیلم در جستجو، فرم تازه و یک قابلیت بیانی تازه داشته باشد. بهگفته نادری فیلم در جستجو فیلم تازهای در زمان خودش است. در اظهارات دیگری به نقل از نادری که توسط گوینده متن فیلم منتقل میشود، امیر نادری میگوید:در ساخت این فیلم به سمتی حرکت میکردم که به حس و موضوع مورد نظرم نزدیک باشد. ما در این فیلم مدام با جستجو و کشف همراه هستیم و تمام سلولهای بدنم آماده بود که هیچچیز از دست نرود.