دیپلماسی
تعیین‌تکلیف مذاکرات وین درآینده نزدیک
خطیب‌زاده: اگر آمریکا به برجام برگردد، ایران با آنها در اتاق برجام نشسته و اقدامات کاهشی خود را متوقف می‌کند
وین همچنان در انتظار بازگشت اعضای 1+4 برای از سرگیری گفت‌وگوهای احیای برجام است؛ گفت‌وگوهایی که ششمین دور آن خرداد‌ماه برگزار شد، اما ادامه آن بدون اعلام تاریخ مشخصی به تعویق افتاد. حالا اما با تشکیل کابینه سیزدهم حسین امیرعبداللهیان، نخستین سفر خود در مقام وزیر خارجه را به عراق و سوریه انجام داده و پیش از آن در گفت‌وگوهای تلفنی با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر خارجه روسیه درباره مذاکرات وین صحبت کرده است. دیروز هم سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه درباره چگونگی ادامه روند مذاکرات وین در نشست خبری گفت: «این گفت‌وگوها بیش از اینکه منتهی به متن جدید باشد، گفت‌وگوهای تکنیکی است که با جزئیات فرابخشی با حضور بخش‌های مختلف مرتبط انجام شده است. از این پس نیز همین خواهد بود و به‌صورت اجماع حاکمیتی به پیش خواهد رفت.» خطیب‌زاده همچنین خبر داد درباره «اینکه پیشانی آن وزارت خارجه یا جاهای دیگر باشد تصمیمی است که روزهای آینده اعلام خواهد شد.» پیش از این سیدعباس عراقچی، معاون محمدجواد ظریف، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران در وین بود، اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم ممکن است تیم ایران در این نشست با تغییراتی روبه‌رو شود و با توجه به صحبت‌های خطیب‌زاده حتی امکان دارد رئیس هیأت جدید نیز از مقامات وزارت خارجه نباشد. در همین حال، پنجم شهریور‌ماه نیز اخباری از دیدار کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در سازمان‌های بین‌المللی با سفرا و نمایندگان ایتالیا، آلمان و هلند منتشر شد. اما دیدار غریب‌آبادی با میخائیل اولیانوف بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفت؛ چرا که پس از این دیدار نماینده روسیه در توییتی نوشت: «گفت‌وگوهای وین به‌زودی از سر گرفته خواهد شد.»
روزهای آتی روزهای مهمی است
در چنین شرایطی سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره متوقف شدن گفت‌وگوهای وین پس از 6دور گفت: «ما متأسفانه هیچ تغییری از سوی دولت واشنگتن در رفتار مشاهده نکرده‌ایم و آنها با تکرار همان رفتارها و سیاست‌های دولت قبل آمریکا به‌دنبال رسیدن به نتایج بهتری هستند. آنها باید در رفتار خود و اعمال فشار حداکثری علیه ملت ایران که درواقع تروریسم اقتصادی است، تجدیدنظر کنند و در آن صورت است که خواهند دید که مسیر گفت‌وگوها در وین به‌خوبی طی می‌شود.» به گزارش ایسنا، خطیب‌زاده تأکید کرد که «آنچه در مذاکرات وین باقی مانده به‌خاطر لجبازی و رفتارهای غیرمنطقی طرف آمریکایی و غربی است و اگر تغییر رفتاری صورت بگیرد، برجام قابل احیا خواهد بود.» خطیب‌زاده در ادامه نیز تأیید کرد که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با وزیر خارجه کشورمان خواستار از سرگیری «هرچه زودتر» مذاکرات وین شده است: «آقای امیرعبداللهیان نیز در این تماس تلفنی ضمن استقبال از دیپلماسی تأکید داشتند که در این مسیر باید حقوق حقه مردم ایران تأمین شود؛ موضوعی که هم در برجام و هم در گفت‌وگوهای وین ذکر و بر آن تأکید شده است.» خطیب‌زاده افزود: «برجام در ایران و در عرصه بین‌المللی سندی است که یک‌بار مذاکره و مهروموم شده و امکان تغییر در آن نیست. در جریان مذاکرات یا موفق می‌شویم اجرای کامل آن را تضمین کنیم یا اینکه برجام احیا نخواهد شد. هر کدام از این دو مسیرهای متفاوتی است و به هر حال گزینه‌های مختلفی از سوی طرفین درصورت شکست مذاکرات وین وجود دارد.» او با اشاره به اینکه تصمیم‌گیری در ارتباط با برجام در ایران یک تصمیم حاکمیتی است، ادامه داد: «همه طرف‌های باقیمانده در برجام باید دقت کنند که روزهای آتی روزهای مهمی است. در نحوه صحبت‌ها، موضع‌گیری‌ها و تلاش‌هایی که در سازمان‌های بین‌المللی ازجمله آژانس بین‌المللی انجام می‌دهند، دقت کنند. هر اقدامی که سازنده نباشد، مضر گفت‌وگوهای وین است و ایران مطابق رفتار طرف‌های مقابل تصمیم خود را اتخاذ می‌کند و آنچه مهم است این است که ما با همکاری ۱+۴ بتوانیم دور بعدی مذاکرات وین را آغاز کنیم.» به این ترتیب طبق گفته‌های خطیب‌زاده در روزهای آینده تصمیم ایران درباره مذاکرات وین برای احیای برجام اعلام خواهد شد. طبق گزارش‌ها کمیته‌ای هم برای تطبیق متن به‌دست آمده از 6دور مذاکره پیشین در شورای‌عالی امنیت ملی تشکیل شده است که نمایندگان نهادهای مختلف در آن حضور دارند.
تهران و ریاض در مسیر احیای روابط؟
اما همزمان با مذاکرات وین گفت‌وگوهای منطقه‌ای ایران با عربستان در بغداد نیز مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. سخنگوی وزارت خارجه در این زمینه گفت: «تاکنون 3دور گفت‌وگو بین 2کشور برگزار شده است و درصورت لزوم دورهای بعدی برگزار می‌شود.» روز شنبه هفته جاری نیز وزرای خارجه 2کشور در نشست یک‌روزه بغداد حاضر شدند که نخستین حضور آنها در نشستی منطقه‌ای به شکل همزمان محسوب می‌شد. اما به‌گفته خطیب‌زاده گفت‌وگوی جدیدی میان وزرای خارجه ایران و عربستان در جریان نشست بغداد انجام نشد. با این همه خطیب‌زاده افزود: «ایران هیچ‌گاه دست دوستی خود را از ریاض دریغ نکرده است و هرگاه در عربستان این اراده ایجاد شده است که براساس سازوکار منطقه‌ای عمل کند و در این مسیر حرکتی داشته باشد با استقبال ایران روبه‌رو شده است.» سخنگوی وزارت خارجه تأکید کرد: «هیچ بن‌بستی میان این دو کشور بزرگ نیست که قابل حل نباشد و تنها به اراده سیاسی و به اقدام در پایتخت‌های 2کشور نیاز دارد و این امر می‌تواند کمک‌کننده باشد.» بسیاری از تحلیلگران معتقد هستند که احیای روابط تهران-ریاض در مسیر صلح و ثبات می‌تواند تأثیر به‌سزایی بر معادلات منطقه داشته باشد.
مکث
هیچ کشوری نمی‌تواند جلوی تجارت مشروع ایران را بگیرد
ارسال محموله‌های سوخت از ایران به لبنان موضوع دیگری بود که سخنگوی وزارت خارجه به آن واکنش نشان داد. سیدحسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان چندی پیش از ارسال سومین نفتکش به لبنان خبر داده بود. خطیب‌زاده در این‌باره گفت: «همانطور که قبلا نیز گفته‌ام اینکه ما نفت و سوخت خود را به چه کشورها و مشتریانی بفروشیم یک تصمیم حاکمیتی است و نه آمریکا و نه هیچ کشور دیگری در جایگاهی نیستند که بخواهند جلوی این تجارت مشروع ایران را بگیرند.» او ادامه داد: «ما درخصوص اعمال حاکمیت خود بسیار جدی هستیم و فکر می‌کنم همگان باید بدانند که تجارت مشروع در این حوزه جزو بدیهیات اولیه حقوق بشر است. در مورد فروش محموله‌های سوخت خود به لبنان نیز همین مسیر را رفتیم و مادامی که مشتری داشته باشیم و تقاضا وجود داشته باشد، این مسیر و فروش ادامه پیدا می‌کند.» سخنگوی وزارت خارجه همچنین با تأکید بر اینکه مردم لبنان مردم ثروتمندی هستند، اضافه کرد: «فقط برخی از کشورها باید از سیاسی کردن مسائل دست بردارند و اجازه دهند که مردم لبنان نیازهای خود را تأمین کنند.»
