جنگ با قاچاق منسوجات

مهسا رهنما  | خراسان‌رضوی-خبرنگار: 


آمار منسوجات قاچاق کشف شده در استان نشان از عزم جدی دولت برای احیای صنعت نساجی دارد. دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استانداری خراسان رضوی نیز در گفت‌و‌گو با همشهری به مبادی ورودی پارچه و پوشاک قاچاق به استان اشاره می‌کند و می‌گوید: قاچاق پوشاک از مرزهای استان خیلی کم اتفاق می‌افتد و آن هم ممکن است همراه مسافر باشد یا از افغانستان افرادی که وارد می‌شوند با خود پوشاک و پارچه حمل کنند. در واقع بخش عمده پوشاک از دیگر استان‌ها مانند تهران، استان‌های غربی یا از بنادر به خراسان رضوی وارد می‌شود که آن هم یا در زیر بارهای مجاز توسط کامیون‌ها یا به صورت کیسه در اتوبوس‌ها جاسازی شده است. کالای همراه مسافر نیز تا ۸۰ دلار معافیت قانونی دارد و با بیشتر از آن باید گمرک برخورد کند تا روزنه ورود کالای قاچاق به صورت قانونی باز نشود. به گفته «محمدابراهیم افشاری» تنها ۱۰ درصد از کالای قاچاق از طریق مسافر وارد شود و ۹۰ درصد قاچاق از دیگر راه‌ها انجام می‌شود. 

وی می‌افزاید: اغلب کشفیات از باربری‌ها، فروشگاه‌های بزرگ داخل مشهد و مقدار زیادی نیز از فروشگاه‌های بزرگی که اخیراً در حاشیه بلوار امام رضای طرقبه ایجاد شده، جمع‌آوری شده است. افشاری برخورد‌ها در سطح عرضه را در حد ایجاد جو روانی ناامن برای قاچاقچیان می‌داند و اعتراف می‌کند: میزان کشفیات به نسبت قاچاقی که در این زمینه اتفاق می‌افتد به مراتب کمتر است. امکانات ما نیز در حد مبارزه نیست. نظارت و کنترل بر فروشگاه‌های بزرگ نیروی بزرگی می‌طلبد. همچنین کنترل حجم عظیم اتوبوس و کامیونی که به مشهد وارد می‌شود امکان‌پذیر نیست. 
وی می‌افزاید: دلیل اینکه ما روی پوشاک و منسوجات به عنوان یک کالای هدف برنامه‌ریزی و کار کردیم این بود که خراسان رضوی و مشهد قطب تولید پوشاک است و مزیت‌ها و اشتغال‌زایی بالایی در این زمینه دارد؛ به همین خاطر به همه دستگاه‌ها ابلاغ شده که قاچاق پوشاک را در اولویت قرار دهند. 


دانش فنی از بین رفته است

سوال اینجاست که صرفا مبارزه با قاچاق منسوجات می‌تواند به احیای این صنعت کمک کند؟ عضو هیات مدیره انجمن نساجی خانه صنعت و معدن خراسان رضوی در پاسخ به این سوال می‌گوید: وقتی قاچاق گسترش پیدا می‌کند که بستر داخلی برای تولید فراهم نیست. در شرایط فعلی، تولید داخل به معنای واقعی پاسخگوی نیاز جامعه نیست و زیرساخت‌های نساجی در کشور ما از بین رفته است. هر نوع تولید، به دانش فنی نیاز دارد. متأسفانه دانش فنی در صنعت نساجی از بین رفته و بسیاری از نخبگان این صنعت به کشورهایی مانند ترکیه مهاجرت کرده‌اند. 
به گفته «کاظم بیاتی» در دهه ۷۰ شاهد اوج‌گیری قاچاق ریز‌ترین اقلام نساجی بودیم، اما امروز این کار انجام نمی‌شود زیرا تولیدکنندگان زیرساخت‌های آن را شکل دادند و الان برای واردکنندگان رسمی یا غیررسمی واردات برخی از این اقلام صرفه‌ای ندارد. بنابراین باید کاری کرد که قاچاق توجیه نداشته باشد. 

به گفته بیاتی تعاملات ضعیف اقتصادی با کشورهای مختلف نیز از دیگر دلایلی است که هم در تأمین مواد اولیه تولیدکننده را با مشکل مواجه می‌کند و هم انگیزه ارتقای تولید را به دلیل نبود امکان صادرات از وی می‌گیرد. وی درباره وضعیت واحدهای نساجی استان اظهار می‌کند: در مشهد واحدهای بسیار بزرگ، قدیمی و موفق استان مانند شادیلون، مشهد نخ و... طی سال گذشته تعطیل شدند. بیاتی می‌افزاید: اکنون به دلیل شرایط حاکم بر نرخ دلار قاچاق انجام نمی‌شود زیرا توجیهی برای آن وجود ندارد بنابراین فرصتی است که تولیدکننده داخلی کالا تولید کرده و آن را وارد بازار کند، اما این نکته را نیز باید در نظر داشت که تولیدکننده‌های داخلی قدرت زیادی ندارند و پیش‌بینی می‌شود که با کمبود کالا در بازار، با افزایش تقاضا و در پی آن افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت مواجه شویم که در این صورت ممکن است مجدد قاچاق توجیه پیدا کند. 
گفته می‌شود از اول خرداد امسال کارخانه مشهد نخ در تلاش است دوباره شروع به کار کند.