جنگ خونین افغانستان در مسیر پایان

دیوید ایگناتیوس- ستون نویس واشنگتن پست

جنگ خونین در افغانستان در حال نزدیک به شدن به مرحله‌ای است که می‌تواند نقطه عطف نبرد باشد؛ طالبان در حال تقلا برای محاصره کامل کابل است و واشنگتن 3هزار نیرو را برای محافظت از خروج آمریکایی‌ها به پایتخت افغانستان فرستاده است. جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، پنجشنبه در جمع خبرنگاران با گفتن اینکه «نباید صبر کنیم تا دیر شود» تصمیم یکباره دولت برای اعزام نیروهای نظامی بیشتر به افغانستان را توجیه کرد. او گفته است که در غیراین صورت، آمریکایی‌ها احتمالا در بازی‌نهایی بی‌رحم جنگ زندانی خواهند شد؛ «ما کار درست را در زمان درست انجام می‌دهیم تا از مردم‌مان محافظت کنیم.»
هرج و مرج پیش آمده، برای جو بایدن که امیدوار بود خروج نیروهای آمریکایی با نظم و ترتیب از افغانستان انجام شود، ‌یادآور سقوط سایگون در سال1975 است؛ یعنی دقیقا همان چیزی که بایدن می‌خواست از آن فرار کند و پیشروی طالبان به‌سوی پیروزی نظامی، سؤالاتی را درباره اینکه آیا می‌توان به وعده‌های این گروه برای جلوگیری از تشکیل دوباره القاعده در بهشت‌های امن افغانستان اعتماد کرد یا نه مطرح می‌کند.
 دستیاران نزدیک بایدن گفته‌اند که او در تصمیمش برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از افغانستان قاطع است. در واقع او از سال2009 معتقد بوده است که آمریکا باید ماموریت کوچکی در افغانستان داشته باشد و وقتی که رئیس‌جمهور شد، با وجود مخالفت وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان اقدام کرد. سرعت پیشروی طالبان نمایشی خیره‌کننده از دستاوردهای میدانی است. تصمیم خروج از افغانستان بدون اینکه برنامه مشخصی برای تثبیت کشور در بعد از آن ارائه شود، ‌از نظر روانی هم به نفع طالبان و به ضرر نیروهای دولتی بوده است. چیزی که اما بایدن و مقامات ارشد آمریکایی را به‌شدت غافلگیر کرده این است که ارتش افغانستان در نبرد میدانی عملکرد خوبی نداشته است.
در مقابل آنهایی که معتقدند بایدن باید 2500نیروی آمریکایی در افغانستان را حفظ می‌کرد، مقامات دولت این مسئله را پیش می‌کشند که حفظ وضعیت فعلی با این نیروی کوچک عملا غیرممکن بود.
طالبان درصورت باقی ماندن نیروهای آمریکایی، حمله به نیروهای آمریکایی را از سر می‌گرفت و آمریکا را وادار می‌کرد که نیروهای بیشتری را به افغانستان اعزام کند و احتمالا چرخه بی‌حاصلی که همان جنگ‌های بی‌پایانی است که بایدن درباره آنها هشدار داده بود شروع می‌شد.
فتوحات برق‌آسای طالبان مقامات ارشد دولت آمریکا را غافلگیر کرده است. از آوریل که بایدن تصمیمش برای خروج نیروهای آمریکایی را اعلام کرد، حملات طالبان هم شدت گرفت. نقشه‌هایی که مرتب به‌روز می‌شوند، حضور در حال گسترش طالبان در سراسر افغانستان را ‌مانند یک قطره جوهر که روی کاغذ پخش می‌شود، نشان می‌دهند و تنها مناطق کوچکی در اختیار دولت قرار دارد.
طالبان کارزارش را یک هفته پیش با اقدام برای فتح مراکز ولایات که مثل دومینو سقوط کردند تشدید کرد. آنها ابتدا در شمال پیشروی کردند، جایی که اتحاد شمالی زیرنظر احمد شاه مسعود از آن سر برآورده و به سقوط طالبان در سال2001 کمک کرده بود. طالبان، نیروهای ویژه‌‌خود‌  با نام واحدهای سرخ را به منطقه فرستاد. وقتی که طالبان مرکز استانی مانند قندور را فتح کرد، ‌زندانی‌هایش را که در آنجا بودند آزاد   و قوایشان را تقویت کرد.
 طالبان همچنین کنترل راه‌های اصلی خروج از کشور را در اختیار دارد. به‌گفته مقامات ارشد دولت آمریکا، بیش از نیمی از 14گذرگاه‌ عمده مرزی در همین روزهای اخیر به‌دست طالبان افتاده است. آنها به‌خصوص در مرز با تاجیکستان و ایران کنترل امور را به‌دست گرفته‌اند.
دولت بایدن وعده داده است که به غیرنظامیان افغانی که با نیروهای آمریکایی کار می‌کردند برای خروج از کشور کمک کند و به همین‌خاطر نیروهای زیادی به کابل اعزام کرده است. اما عمل به وعده‌ها در میانه آشوب سخت خواهد بود.
چیزی که در پیش رو قرار دارد، ‌نبرد برای کابل است، ‌تقابلی خونین که دولت بایدن تلاش می‌کند تا آنجا که ممکن است آمریکایی‌های کمتری در آن باشند. طالبان، ‌که تقریبا کابل را محاصره کرده، شاید تصمیم بگیرد نبرد را به تعویق بیندازد.
مقامات آمریکایی امیدوارند طالبان بعد از هشدار کشورهای همسایه و منطقه - پاکستان، روسیه، ‌چین و ترکیه- که گفته‌اند دولت طالبان را درصورتی که قدرت را با زور در اختیار بگیرد به رسمیت نخواهند شناخت کمی عقب بنشیند.
طالبان با وجود تمامی موفقیت‌های میدانی‌اش، برای تصرف کل افغانستان با دشواری‌ها مواجه خواهد بود. جامعه افغانستان از زمان حمله آمریکا در سال2001 مدرن‌تر و شهری‌تر شده است. نیروهای طالبان، حدود 80هزار نفر هستند، آن هم در کشوری که 39میلیون جمعیت دارد. چشم‌انداز بازگشت طالبان به قدرت، ‌برای میلیون‌ها زن افغان که در 2 دهه اخیر در کلاس‌های درس و دانشگاه شرکت کرده‌اند و کشوری آزاد را تجربه کرده‌اند، بسیار وحشتناک و غم‌انگیز است.
روی کاغذ، ارتش دولت افغانستان چهار برابر بزرگ‌تر از طالبان است. اما آنها سازماندهی‌و اراده مبارزه با شورشیان را ندارند.