حریم تقریبا خصوصی

خشایار مریدپور:

رسوایی فیس‌بوک و افشای استفاده تجاری از اطلاعات شخصی میلیون‌ها کاربر بار دیگر توجه عموم را به مسئله حریم خصوصی و میزان اطلاعات فردی که خودمان در اختیار غول‌های بزرگ‌ فناوری قرار می‌دهیم جلب کرده‌است. البته این چیزی نیست که به تازگی کشف شده باشد. از سال‌ها پیش با ورود به بیشتر سایت‌ها یا سرویس‌های وب، به هنگام ثبت‌نام حساب کاربری و کلا در زمان استفاده از خدمات آن‌لاین یک کلمه خیلی تکرار می‌شود: حریم خصوصی و خط‌مشی حفظ آنکه Privacy Policy نامیده می‌شود. این در اصل قراردادی است بین شما و شرکت‌های فناوری اطلاعات– به‌خصوص غول‌های فناوری – که اطمینان حاصل می‌کند که داده‌های شخصی شما ایمن هستند و مورد سوءاستفاده قرار نخواهند گرفت. یکی از شرکت‌هایی که اطلاعات بسیار زیادی – از ای‌میل و عکس تا ویدئو و اسناد متنی – از شما دارد همان گوگل نام‌آشنا و قدیمی است. خط‌مشی حفظ حریم خصوصی کاربران در گوگل از سال 1999تا‌کنون 28بار بروزرسانی شده – که سه بار آن فقط در سال 2017بوده است. هرچند با توجه به وقایع اخیر و مشکلات پیش آمده در بسیاری از کشورها قوانینی در حال تصویب است که حفظ حریم خصوصی کاربران را جدی‌تر می‌کند، اما هم‌اکنون و تا آینده قابل پیش‌بینی بهترین کار گرفتن کنترل کار به‌دست خودتان است. برای آنکه بتوانید مقدار داده‌هایی را که گوگل از شما جمع‌آوری می‌کند کنترل کنید، باید با داشبورد حساب کاربری خود کاملا آشنا باشید، کاری که قصد داریم در ادامه همراه با هم انجام دهیم.

  کنترل را به‌دست بگیرید

 شرکت گوگل در سال 2015صفحه حساب کاربری شخصی یا My Account Page را مورد یک بازنگری اساسی قرار داد تا به کاربران اجازه دهد تنها از یک مکان به تمامی تنظیمات مرتبط با حفظ حریم خصوصی و امنیت حساب دسترسی داشته باشند و تعیین کنند گوگل چه چیزهایی را می‌تواند ببیند. البته متأسفانه اکثریت کاربران ایرانی با این بخش از حساب کاربری خود هیچ آشنایی ندارند و عملا پس از ساختن حساب کاربری هرگز وارد بخش تنظیمات آن نمی‌شوند، اما درواقع تمامی کسانی که به هر نحو از محصولات متنوع گوگل استفاده می‌کنند باید با تمامی قسمت‌های این صفحه کاملا آشنا باشند.

قبل از اینکه هرکاری بکنید، سری به آدرس privacy.google.com بزنید. این صفحه که به تمام زبان‌ها تعبیه شده است دقیقا به شما می‌گوید که گوگل چه داده‌هایی را جمع‌آوری کرده و با آنها چه می‌کند و همچنین تبلیغات این شرکت بر چه اساسی نمایش داده می‌شوند. با خواندن دقیق این قسمت متوجه می‌شوید که چه تنظیماتی را بهتر است تغییر دهید. بنابر گفته گوگل این شرکت کارهایی که می‌کنید، چیزهایی که خلق می‌کنید و چیزهایی که شما را شما می‌کنند را دنبال می‌کند؛ اطلاعات شخصی مثل نام، آدرس ای‌میل، تاریخ تولد، شماره تلفن، جنسیت و موقعیت مکانی شما. البته این همه اطلاعات گوگل درباره شما نیست و اگر بخواهیم دقیق‌تر باشیم شامل تاریخچه جست‌وجو و گشت و‌گذار شما در اینترنت، تمامی اپلیکیشن‌ها و افزونه‌های مورد استفاده، موقعیت دقیق مکانی شما و بسیاری اطلاعات دیگر می‌شود که البته جای تعجب هم ندارد. به یاد داشته باشید که میلیاردها دلار درآمد گوگل در سال از فروش تبلیغات هوشمند و هدفمند تأمین می‌شود و اینکه گوگل در ازای این همه سرویس رایگان اطلاعات بسیاری از کاربرانش جمع می‌کند نباید خیلی باعث تعجب شما بشود.

قسمت‌های ناشناخته گوگل

بعد از آنکه دید کلی درباره سیاست‌های حریم خصوصی گوگل به‌دست آوردید، وقت آن است که سری به‌حساب کاربری خودتان بزنید که در صفحه My Account قرار دارد و در آن می‌توانید تنظیمات مرتبط با ورود به‌حساب و امنیت، اطلاعات شخصی و حریم خصوصی و سایر تنظیمات را تغییر دهید. اولین کاری که باید انجام دهید، اجرای چک‌آپ‌های امنیت و حریم خصوصی حساب کاربری است که در همان صفحه اول نمایش داده می‌شوند. کافی است حساب کاربری که قصد اجرای چک‌آپ امنیتی برای آن دارید را انتخاب کنید تا یک صفحه با اطلاعاتی درباره وضعیت این موارد به شما نشان داده شود:

دستگاه‌های متصل به‌حساب شما و وضعیت آن‌ها
وضعیت دسترسی برنامه‌های ثالث به اطلاعات شما
فعالیت امنیتی اخیر حساب و
فعال یا غیرفعال بودن تأیید هویت دو مرحله‌ای

در هر قسمتی که مشکلی وجود دارد و علامت تعجب زرد‌رنگ را مشاهده می‌کنید نیاز به رسیدگی وجود دارد. اگر کامپیوتر یا گوشی هوشمندی که دیگر از آن استفاده نمی‌کنید هنوز هم به‌حساب شما متصل است آن را حذف کنید. دسترسی تمامی اپلیکیشن‌ها وسرویس‌های ثالثی که به‌حساب کاربری شما دسترسی دارند را محدود کنید، به‌خصوص آن‌هایی که دیگر مورد استفاده شما نیستند. درصورتی که هنوز هم از تأیید هویت دومرحله‌ای استفاده نمی‌کنید، حتما آن را فعال کنید. در این صورت برای ورود به‌حساب کاربری شما تنها گذرواژه کافی نخواهد بود و یک روش ثانویه (به انتخاب شما) مثل فرستادن پیامک حاوی کد امنیتی به فرایند ورود به‌حساب افزوده می‌شود که امنیت حساب شما را بسیار بیشتر خواهد کرد. همچنین در همین قسمت می‌توانید شماره تلفن پشتیبان حساب کاربری خودتان را تعیین کنید که درصورت فراموش‌ کردن گذرواژه یا دسترسی نداشتن به‌حساب کاربری می‌تواند بسیار مفید باشد.

در این صورت با ارسال یک کد تأیید هویت به شماره تلفن شما دوباره قادر به دسترسی به‌حساب کاربری‌تان خواهید بود و هرگز مجبور به رها کردن آن نخواهید شد. در ادامه همین صفحه بخشی وجود دارد که نشان می‌دهد کدام اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت‌ها و سرویس‌ها به‌حساب کاربری شما دسترسی دارند. تمامی آنچه دیگر مورد استفاده شما نیست را حذف کنید و یادتان باشد که همیشه می‌توانید مجوز دسترسی را دوباره به برنامه‌ها بدهید، پس با خیال راحت تمامی موارد مشکوک را پاک کنید. البته تنظیمات دیگری ازجمله گذرواژه‌های ذخیره‌شده در کروم و فعال یا غیرفعال کردن قفل هوشمند گوگل (که به‌صورت خودکار گذرواژه‌ها را ذخیره می‌کند) هم وجود دارد که به شما توصیه می‌کنیم با تمامی آنها آشنا باشید و تنظیمات شخصی خودتان را اعمال کنید.

 نامه اعمال

اگر دوست دارید تمام فعالیت‌تان در گوگل را یکجا و بدون تفکیک براساس محصولات مورد استفاده ببینید، می‌توانید به آدرس myactivity.google.com مراجعه کنید. در این بخش خواهید توانست سوابق تمامی فعالیت‌هایتان که به هر نحو به گوگل مرتبط می‌شوند – و حتما حجم عظیمی از اطلاعات خواهد بود – را مشاهده کنید. در این قسمت همچنین می‌توانید داده‌های مرتبط با روزها یا بازه‌های زمانی به‌خصوص و همچنین تمامی اطلاعات کاربری در سرویس‌های خاص – مثلا Maps – را پاک کنید. حتی اگر بخواهید می‌توانید براساس کلید‌واژه‌ها هم اقدام به یافتن وپاک کردن اطلاعات کنید: کافی است وارد قسمت Activity By در منوی کنار صفحه شوید و کلیدواژه مورد نظر را وارد کنید. اگر حساس‌تر هستید و دوست دارید بدانید گوگل در این سال‌ها دقیقا چه اطلاعاتی درباره شما ذخیره کرده است، می‌توانید همه آن را دانلود کرده و خودتان بررسی کنید. البته این باعث پاک شدن اطلاعات از سرورهای گوگل نخواهد شد، اما به شما نشان می‌دهد دقیقا چه اطلاعاتی از شما در سیستم ذخیره شده است. برای این کار باید به آدرس takeout.google.com بروید؛ در این صفحه فهرستی بلندبالا از تمامی محصولات Alphabet (شرکت مادر گوگل) و آن‌هایی که شما استفاده می‌کنید مشاهده خواهید کرد. کافی است اطلاعات کاربری محصولات موردنظرتان و فرمت آرشیو را انتخاب کنید تا فایل سوابق شما برایتان ای‌میل شود. البته این فرایند زمان‌بر است و اگر حجم آرشیو شما بیشتر از 50گیگابایت باشد (که خیلی وقت‌ها هست) باید در چند جلسه آن را دانلود کنید.

حریم تاحدودی خصوصی

تا این‌جای کار بیشتر حرف از امنیت حساب بوده که البته آن‌هم یکی از پایه‌های اساسی حفظ حریم خصوصی کاربران در دنیای مجازی است، اما در قسمت حساب کاربری گوگل امکان سنجش کیفیت حریم خصوصی و تعیین مرز برای گوگل هم وجود دارد. با ورود به چک‌آپ حریم خصوصی در همان صفحه اصلی حساب کاربری، اطلاعات متفاوتی به شما نمایش داده می‌شود. در قدم اول می‌توانید آنچه در شبکه یوتیوب به اشتراک می‌گذارید را کنترل کنید. قدم بعدی تعیین حریم خصوصی در برنامه Photos است که تمامی عکس‌ها و ویدئوهای گوشی‌های اندرویدی را کنترل می‌کند و بسیار مهم است. در قدم بعدی می‌توانید تعیین کنید که اطلاعات تماس شما تا چه حد خصوصی باشد و مثلا کسی بتواند با داشتن شماره تلفن با شما تماس ویدئویی برقرار کند یا نه. مورد بعدی شبکه اجتماعی ناشناخته ولی هنوز فعال Google+ و میزان اطلاعاتی است که می‌خواهید در این شبکه از شما نمایش داده شود.

اما مهم‌ترین قسمت بخش شخصی‌سازی تجربه کاربری گوگل یا Personalize your Google Experience است که درواقع به گوگل کمک می‌کند با توجه به فعالیت‌های‌تان در فضای اینترنت شما را بهتر بشناسد و در نتیجه تبلیغات هوشمندتری را روانه صفحات وبی که می‌بینید بکند. در این قسمت روبه‌روی تمامی زمینه‌های ثبت داده مثل تاریخچه موقعیت مکانی یا فعالیت‌های وب و اپلیکیشن‌ها یک تیک سبزرنگ مشاهده می‌کنید که نشان‌دهنده فعال بودن آن است. با کلیک کردن روی فلش رو به پایین می‌توانید تنظیمات اختصاصی در هر قسمت را تغییر دهید. برای مثال در بخش Location History با وارد شدن به قسمت تنظیمات به گزینه‌ای به نام Google Maps Timeline برخواهید خورد که نقشه‌ای را نشان می‌دهد که شامل تمام موقعیت‌های مکانی که از آنها به گوگل متصل شده‌اید است. حتی اگر از Maps برای گرفتن آدرس جایی استفاده کرده باشید می‌توانید اطلاعات آن را در این قسمت مشاهده کنید. اگر فکر می‌کنید نیاز خاصی به ارائه این اطلاعات به گوگل ندارید، دسترسی به آنها را محدود کنید. به‌خصوص محدود کردن دسترسی شرکت‌ها به اطلاعات موقعیت مکانی کاربران همیشه فکر خوبی است. با سایر تنظیمات آشنا شوید و سعی کنید تا حد ممکن از تمامی ابعاد اطلاعات فردی و حریم خصوصی‌تان بنابه نیازها و معیارهای شخصی حفاظت کنید.

 هر نظری درباره حریم خصوصی داشته باشید، انداختن نگاهی اجمالی به تنظیماتی که در این قسمت‌ها در اختیارتان قرار دارد باید شما را کمی به فکر فرو ببرد. به‌احتمال زیاد چیزهایی که دوست ندارید خواهید دید و دیگر به گوگل به‌عنوان دوست خوب و رایگان نگاه نخواهید کرد. البته باید خوشحال باشیم که این مقدار از حق انتخاب درباره تنظیمات حریم خصوصی وجود دارد و با آنکه این تنظیمات برای داشتن امنیت و حریم خصوصی واقعی در فضای مجازی کافی نیستند، اما به این شکل حداقل می‌توانید با آرامش بیشتری از سرویس‌های فوق‌العاده این شرکت استفاده کنید.