یادداشت
بخش خصوصی، حلقه مفقوده ستاد ملی هوش مصنوعی
اباذر کریمی‌پنابندانی، متخصص هوش مصنوعی
نشست‌های اخیر ستاد ملی هوش مصنوعی، اگرچه نویدبخش آینده‌ای روشن در حوزه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان است، اما یک نکته اساسی را نادیده گرفته است؛ جایگاه بخش خصوصی. امروز در جهان، موتور اصلی توسعه فناوری هوش مصنوعی نه صرفا دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، بلکه استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش خصوصی چابک هستند. دانشگاه‌ها زیربنای علمی را می‌سازند، اما تبدیل ایده به محصول و ورود به بازار، نیازمند ظرفیت، تجربه و ریسک‌پذیری بخش خصوصی است.
نادیده گرفتن این بازیگر مهم، به‌معنای تأخیر در تجاری‌سازی فناوری و از دست دادن فرصت‌های بزرگ ملی و بین‌المللی است. ستاد ملی هوش مصنوعی اگر صرفا به جلسات علمی محدود شود، در نهایت انبوهی از اسناد بالادستی و مقالات تولید خواهد کرد، اما سهمی در بازار واقعی فناوری و ارزش‌افزوده اقتصادی نخواهد داشت.
بخش خصوصی ایران در سال‌های اخیر نشان داده که با وجود محدودیت‌ها، می‌تواند محصولاتی همسطح یا حتی جلوتر از برخی دانشگاه‌های معتبر دنیا تولید کند. از پلتفرم‌های بومی گرفته تا نرم‌افزارهای تجاری‌سازی‌شده در حوزه آموزش، سلامت، بانکداری، حمل‌ونقل و خدمات شهری، همه حاصل تلاش همین شرکت‌هاست.
هوش مصنوعی بدون صنعت و بازار به یک مفهوم انتزاعی و دانشگاهی تبدیل می‌شود. برای همین ضروری است که ستاد ملی هوش مصنوعی:
کرسی‌های رسمی برای نمایندگان بخش خصوصی در جلسات خود پیش‌بینی کند.
زنجیره تبدیل پژوهش به محصول را با حضور دانشگاه، صنعت و بخش خصوصی تکمیل کند.
از ظرفیت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای شتاب‌دهی به پروژه‌های ملی استفاده کند.
اگر امروز این غفلت اصلاح نشود، چند سال دیگر دوباره با انبوهی از پروژه‌های آزمایشگاهی مواجه خواهیم شد که هیچ‌گاه به‌دست مردم نمی‌رسند. آینده هوش مصنوعی ایران، نه فقط در کلاس‌های درس، بلکه در بازار و زندگی واقعی مردم شکل می‌گیرد و این مسیر تنها با شراکت واقعی دانشگاه و بخش خصوصی امکان‌پذیر است.
