خلیج‌فارس
ناجی کم‌آبی در خراسان‌رضوی
محمد بلبلی-خبرنگار
این‌روزها کم‌آبی به معضلی اساسی در بسیاری از استان‌های کشور تبدیل شده و خشکسالی و پیامدهای ناگوار آن، زمینه‌ساز اجرای برنامه‌ها و طرح‌های راهبردی برای مقابله با چنین روندی شده‌است. یکی از این طرح‌ها که ابعاد ملی دارد، انتقال آب از خلیج‌فارس و دریای عمان به 7استان واقع در فلات مرکزی و شرق کشور، ازجمله خراسان رضوی است که درآخرین روزهای سال‌گذشته با دستور رئیس‌جمهوری آغاز به‌کار کرد.
مدیرکل مدیریت بحران خراسان‌رضوی دراین باره به خبرنگارهمشهری گفت: خط دوم انتقال آب خلیج‌فارس، پس از عبور از کرمان، بیرجند و شهر خواف، به خراسان رضوی می‌رسد. «محسن نجات» افزود: ظرفیت شیرین‌سازی خط دوم انتقال آب خلیج‌فارس 230میلیون مترمکعب خواهد بود که از این مقدار، 120میلیون مترمکعب برای خراسان‌رضوی درنظر گرفته شده‌است.
وی با بیان اینکه براساس پیش‌بینی‌ها، طول این خط انتقال تا خراسان‌رضوی هزارو 550کیلومتر به‌همراه 18ایستگاه پمپاژ آب خواهد بود، اظهارکرد: زمان تکمیل و بهره‌برداری از این طرح، 4سال پیش‌بینی شده‌است.
نجات ادامه داد: با تکمیل و راه‌اندازی 18ایستگاه پمپاژ، مشکل آب‌رسانی به صنایع کاملا رفع می‌شود. همچنین اجرای 4ساله طرح انتقال آب خلیج‌فارس برای 30هزارنفر اشتغال ایجاد می‌کند.
منابع زیرزمینی نفس تازه می‌کنند
مدیرکل مدیریت بحران خراسان رضوی همچنین اظهارکرد: برای جلوگیری از حفر چاه‌های عمیق و حفظ آب‌های زیزمینی، آب آشامیدنی، مصارف کشاورزی و گلخانه‌های صنعتی شهرها و روستاهایی که در مسیر خط لوله انتقال آب قرار دارند تأمین خواهد شد.
وی با بیان اینکه میزان پوشش شهروندان توسط شبکه آب‌رسانی به میزان بارندگی و آب موجود در مخازن بستگی دارد، گفت: آخرین آمار میزان بارندگی در خراسان‌رضوی 9/95میلیمتر اعلام شده که درمقایسه با 270میلیمتر بارندگی سال پیش، این استان با کاهش 60درصدی روبه‌رو شده‌است. میزان آب مخازن استان نیز امسال 39درصد و سال پیش 70درصد بوده که نشان از کمبود آب و خشکسالی در استان دارد.
آب‌رسانی سیار به روستاها
نجات همچنین با اعلام اینکه 27درصد از جمعیت روستایی استان با مشکل تأمین آب ازطریق پوشش شبکه آب‌رسانی مواجهند، افزود: 265روستا در جنوب و شرق خراسان‌رضوی به‌وسیله تانکرهای سیار آب‌رسانی می‌شوند. همچنین 45 روستای دیگر نیز در شرایط اضطراری به این شبکه آب‌رسانی سیار اضافه می‌شوند.
این مسئول ادامه داد: با همکاری استانداری خراسان‌رضوی و مطالعاتی که در دانشگاه فردوسی انجام شده، برنامه‌ای با عنوان «سند سازگاری با کم‌آبی» تدوین شده‌است. شرین‌سازی پساب صنایع، ایجاد ظرفیت جدید در بخش آب آشامیدنی و استفاده این آب دربخش‌های کشاورزی و فضای‌سبز دراین برنامه گنجانده شده‌است.
وی افزود: با توجه به خشکسالی‌ها در سال‌های اخیر، یکی از دغدغه‌های استان در بخش کشاورزی، شیرین‌سازی آب برای استفاده در بخش دامداری است.
مزایای انتقال آب برای محیط زیست
یک کارشناس حوزه محیط زیست خراسان رضوی نیز دراین باره گفت: طرح انتقال آب از خلیج‌فارس به استان‌های شرقی کشور علاوه بر اینکه راهی برای رهایی از مشکلات خشکسالی و کم‌آبی دراین مناطق است، می‌تواند به افزایش اشتغال، توسعه، آبادانی و افزایش تولید و رونق صنایع کمک کند.
«حسین قابل» با بیان اینکه انتقال آب خلیج‌فارس به استان با 2محور مصارف آب آشامیدنی و تأمین آب صنایع انجام می‌شود، افزود: گزارش‌های به‌دست آمده در 3دهه اخیر نشان می‌دهد با وجود بارندگی‌های مقطعی، در کلانشهر مشهد و سایر شهرها و روستاهای استان با افت سطح آب‌های زیر زمینی و بیشترین فرونشست روبه‌رو هستیم، هم‌اکنون دشت طوس به‌عنوان نخستین دشت ممنوعه، در وضعیت بحرانی قرار دارد.
احیای دشت‌ها
وی ادامه داد: بزرگ‌ترین مزیت انتقال آب دریای عمان به استان، کم کردن فشار به منابع‌آبی در دشت‌های ممنوعه است. برداشت بیش از اندازه از سفره‌های آب زیرزمینی اکثر دشت‌های خراسان‌رضوی را به دشت‌های ممنوعه تبدیل و با معضل بزرگ فرونشست زمین مواجه کرده‌است؛ انتقال آب دریای عمان می‌تواند باعث احیای این دشت‌ها باشد.
قابل با توجه به اینکه یکی از مقاصد اجرای این طرح تامین آب برای صنایع است، اظهارکرد: صنایع فولاد از صنایع پرآب‌بر است، آبی که توسط این صنایع استفاده می‌شود، بعد از این مرحله به پساب تبدلیل شده که قابلیت تصفیه شدن را دارد، از این پساب تصفیه‌‌شده می‌توان در بخش‌های متفاوتی ازجمله کشاورزی و ایجاد فضای سبز شهری نیز استفاده کرد.
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه یکی دیگر از فواید انتقال آب خلیج‌فارس به استان، تأمین آب برای اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی است، اضافه کرد: پدیده گرد و غبار از معضلات ۶منطقه در شهرستان‌های سبزوار، گناباد، بجستان، رشتخوار، خواف و تایباد است که با تأمین آب و اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی، این مشکل نیز رفع خواهد شد.