آتش‌ در کمین مسجد جامع ساری

اشکان جهان‌آرای-خبرنگار

مسجد جامع ساری که یکی از بناهای تاریخی و ارزشمند مازندران محسوب می‌شود و تابستان 1397 به‌دلیل آتش‌سوزی بخش قابل‌توجهی از آن تخریب شده بود، با وجود بازسازی همچنان درمعرض خطر آتش‌سوزی قرار دارد. این مسجد هم در حوزه معماری و هم ازنظر قدمت یکی از بناهای شاخص مازندران محسوب می‌شود در دهه‌های اخیر نیز همواره مهم‌ترین کانون‌ تجمع مردم ساری بوده‌است؛ بنایی که 21تیرماه1397 به‌دلیل اتصال سیم کولر و با توجه به چوبی بودن سقف و بخش مهمی از آن، دچار آتش‌سوزی گسترده‌ای شد و حدود 70درصد بنا از بین رفت.
بلافاصله پس از آتش‌سوزی، معاون میراث فرهنگی کشور با توجه به اهمیت موضوع، به ساری سفر کرد و مقرر شد شهرداری ساری زیرنظر اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران کار بازسازی را با جذب پیمانکاران مورد تأیید میراث‌فرهنگی آغاز کند.
بلافاصله نیز کار آواربرداری و بازسازی آغاز شد و اوایل شهریورماه1398 درحالی‌که هنوز زمزمه‌هایی مبنی بر پایان نیافتن کار بازسازی مسجد وجود داشت، وزیر راه و شهرسازی و معاون او که پیش‌تر شهردار ساری بود، در مراسمی که بدون هماهنگی با اداره‌کل‌میراث فرهنگی و استانداری مازندران برگزار شد، درهای مسجد را به روی مردم باز کردند و مسجد تاریخی ساری عملا بازگشایی شد.  اما حالا با گذشت حدود 2سال از بازگشایی مسجد، به‌گفته معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران، این مسجد به‌دلیل اجرا نشدن سامانه اطفای حریق کماکان درمعرض خطر است و حتی درصورت تکرار آتش‌سوزی، احتمال اینکه این‌بار بیشتر از حادثه قبلی دچار خسارت شود نیز وجود دارد.

احتمال تکرار آتش‌سوزی
معاون اداره‌کل میراث فرهنگی مازندران دراین‌باره به همشهری می‌گوید: مسجد جامع ساری با گذشت 2سال از بازگشایی آن، به‌دلیل اجرا نشدن سامانه اطفای حریق، همچنان درخطر آتش‌سوزی قرار دارد و درصورتی‌که حادثه 21تیرماه 1397 برای این بنای باارزش تکرار شود، بازهم شاهد تخریب آن خواهیم بود.
«مهدی ایزدی» می‌افزاید: ازنظر ما پروژه بازسازی مسجد جامع ساری به‌دلیل اجرا نشدن سامانه اطفای حریق آن هنوز پایان نیافته است، اما بهره‌برداری شتاب‌زده و بدون هماهنگی با اداره‌کل میراث فرهنگی از این بنا ازسوی برخی مسئولان درسال1398، سبب شد بسیاری از مردم گمان کنند کار بازسازی در مسجد به پایان رسیده‌است.
وی اظهار می‌کند: یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها در پروژه بازسازی مسجد جامع ساری، اجرای سیستم اطفای حریق بود که به‌دلیل واگذار نشدن زمین مورد نیاز ازسوی اداره اوقاف به‌منظور ساخت موتورخانه، این سامانه هنوز اجرا نشده‌است.

دلیل تأخیر در اجرای سامانه اطفای حریق
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران ادامه می‌دهد: براساس هماهنگی‌های انجام شده، قرار بود اداره‌کل اوقاف و امورخیریه استان قطعه زمینی را در ضلع شرقی این مسجد در اختیار بگذارد تا موتورخانه و تاسیسات سامانه اطفای حریق در آن اجرا شود، اما به این تعهد عمل نشد و به‌همین دلیل این سامانه هنوز اجرا نشده‌است.
ایزدی با انتقاد از اقدام انجام شده درسال1398 برای بازگشایی مسجد بدون هماهنگی با اداره‌کل میراث فرهنگی می‌گوید: درهای مسجد نباید تا پیش از اجرای کامل پروژه، درآن روز به‌صورت رسمی و به‌عنوان بازگشایی، به روی مردم باز می‌شد. برگزاری آن مراسم افتتاحیه سبب شد خیلی‌ها گمان کنند کار بازسازی به پایان رسیده‌است. در‌حالی‌که ازنظر ما مهم‌ترین بخش کار هنوز باقی مانده و باید اجرا شود.
وی عنوان می‌کند: تجهیزات و امکانات موردنیاز برای اجرای سامانه اطفای حریق مسجد جامع خریداری شده و پیمانکار نیز آماده انجام کار است، اما به دلیل واگذار نشدن زمین به مسجد، این بخش مهم از کار هنوز اجرا نشده‌است.
ایزدی با تأکید بر اینکه کار بازسازی مسجدجامع‌ساری ازنظر ما هنوز پایان نیافته‌است، می‌افزاید: حفاظت از این بنای با ارزش تاریخی برای همه ما یک اولویت محسوب می‌شود. مسجد جامع ساری یک‌بار به‌دلیل نداشتن سامانه اطفای حریق دچار حادثه و آسیب جدی شد و حالا پس از بازسازی بازهم همان شرایط را دارد؛ درحالی‌که در طرح مرمت تأکید شده باید سامانه اطفای حریق اجرا شود. الان هم اگر اداره اوقاف زمین را در اختیار بگذارد، نهایتا طی 2ماه می‌توان کار را تکمیل کرد.

احتمال افزایش خسارت
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران تصریح می‌کند: نکته مهم اینجاست که اگر مسجدجامع یک‌بار دیگر دچار آتش‌سوزی شود، این‌بار با شدت بیشتری آتش درآن شعله‌ور می‌شود، چراکه تمام سقف چوبی و درها و پنجره‌های جدید آن روغن‌کاری شده‌است. درست است که برای سیم‌کشی‌های مسجد این بار کانال‌کشی انجام شد، اما آتش‌سوزی به هردلیلی ممکن است رخ دهد.
وی اضافه می‌کند: کل مساحت زمینی که برای اجرای موتورخانه و نصب تاسیسات سامانه اطفای حریق مسجد جامع نیاز داریم، نهایتا 150مترمربع است، اما اداره اوقاف از تحویل این زمین به پروژه خودداری کرده و مسجدجامع ساری همچنان درمعرض خطر آتش‌سوزی قرار دارد. بارها دراین زمینه نامه‌نگاری و پیگیری کرده‌ایم، اما پس از 2سال هنوز این پیگیری‌ها به نتیجه‌ای نرسیده‌است.