یوان محبوب شد

تازه‌ترین آمار‌ها نشان می‌دهد که محبوبیت یوان درحال افزایش است و بانک‌های مرکزی دنیا برنامه تازه‌ای را برای افزایش ذخایر خود به یوان چین آغاز کرده‌اند. این موضوع می‌تواند منجر به تضعیف حاکمیت دلار و آغاز مسیر تازه‌ای در اقتصاد جهان باشد.
به گزارش همشهری، جنگ ارزی ابعاد تازه‌تری پیدا کرده است. نزدیک به 2دهه است که چین از طریق پایین نگاه داشتن نرخ یوان در برابر دلار، تلاش کرده که صادرات خود را افزایش دهد و کالای ارزان‌قیمت چینی را به همه نقاط دنیا صادر کند، اما از زمانی که دونالد ترامپ به کاخ سفید راه یافت، این اقدام چین به عرصه تمام‌عیار یک جنگ ارزی تبدیل شد و دولت آمریکا تلاش کرد از طریق نظام تعرفه‌گذاری چین را وادار کند تا قیمت یوان را افزایش دهد؛ چراکه صادرات چین حتی به آمریکا، منجر به تخریب برخی صنایع آمریکایی و افزایش بیکاری در برخی از کارخانه‌هایی شده بود که تحت‌تأثیر واردات کالاهای چینی با ورشکستگی مواجه شده بودند. از نظر اقتصادی پایین نگاه داشتن قیمت یک ارز ملی در برابر سایر ارز‌ها به‌معنای افزایش صادرات آن کشور و توسعه اقتصادی برای کشوری است که قیمت ارزاش پایین‌تر است.
حتی بسیاری از استادان اقتصاد سیاسی پایین نگاه داشتن نرخ ارز ملی یک کشور را در برابر سایر ارز‌ها به‌معنای یک جنگ اقتصادی تعبیر می‌کنند. برخی از تحلیلگران حتی جنگ‌های جهانی اول و دوم را ناشی از تلاش دولت‌های اروپایی برای رقابت‌های اقتصادی از طریق دستکاری در ارزهای محلی می‌دانند. به‌زعم بسیاری از تحلیلگران، هم‌اکنون یکی از مهم‌ترین رویداد‌های اقتصادی و سیاسی جهان، جنگ ارزی بین چین و آمریکاست که حتی منجر به تحولات مختلفی در اقتصاد جهانی و بازار‌های منطقه‌ای از قبیل شرق آسیا، آفریقا و اوراسیا شده است. آمریکا از سال1944 و بعد از کنفرانس برتون وودز از طریق دلار حاکمیت خود را بر اقتصاد‌های دنیا تحکیم کرده است، اما اکنون با افزایش قدرت اقتصادی چین، نقش دلار در اقتصاد دنیا در حال کمتر شدن است؛ با این حال هنوز فاصله زیادی تا حاکمیت یوان چین در اقتصاد جهانی وجود دارد. اما چین در تلاش است به غیراز پایین نگه داشتن قیمت یوان از طریق افزایش ضریب نفوذ آن در دنیا، حاکمیت اقتصادی خود را در دنیا بیشتر کند. در چنین شرایطی تازه‌ترین گزارش‌ها نشان می‌دهد که در کنار قیمت‌گذاری نرخ یوان که مهم‌ترین موضوع جنگ ارزی بین چین و آمریکاست، حجم ذخایر ارزی یوان در بانک‌های مرکزی دنیا نیز در حال افزایش است و این می‌تواند ابعاد تازه‌تری را در تحولات منطقه‌ای و جهانی رقم بزند.

روایت صندوق بین‌المللی پول از رشد یوان
تازه‌ترین تحقیقات صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد سهم یوان چین از ذخایر ارزی جهان طی 9فصل پیاپی رو به رشد بوده و اکنون به 2.5درصد از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان رسیده است؛ با این حال تحقیقات جدید‌تر نشان می‌دهد که سهم یوان در بانک‌های مرکزی جهان به‌سرعت در حال رشد است و تا 2سال آینده شتاب می‌گیرد.
مؤسسه مطالعاتی رویترز به‌تازگی اعلام کرده است بیش از یک‌سوم بانک‌های مرکزی جهان به‌دنبال افزایش ذخایر یوان خود هستند و به این ترتیب ارز چینی به‌زودی تأثیرگذاری بیشتری در سیستم مالی جهان پیدا خواهدکرد. مطالعات سرمایه‌گذاران عمومی جهان که هرساله توسط اتاق فکر اومفیف لندن منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که یک‌سوم بانک‌های مرکزی جهان برنامه‌ریزی کرده‌اند تا ظرف ۱۲ تا ۲۴‌ماه آینده ذخایر یوانی خود را افزایش دهند.
ریشه‌های آغاز محبوبیت یوان به سال2016 بازمی‌گردد. در این سال یوان به سبد ذخایر صندوق بین‌المللی پول افزوده شد و نخستین ارزی بود که بعد از تشکیل اتحادیه اروپا در سال۱۹۹۹ به این لیست اضافه شده است. بدین‌ترتیب یوان به جمع 4ارز اصلی یعنی دلار، یورو، ین و پوند افزوده شد.
به‌دنبال آن 5سال پیش بانک مرکزی اتحادیه اروپا نیز تصمیم گرفت ذخایر ارزی خود را به یوان افزایش دهد. در آن زمان اتحادیه اروپا تصمیم گرفت ۶۱۱میلیارد دلار از ذخایر دلاری خود را به یوان تبدیل کند. این نخستین اقدام بانک مرکزی اروپا بود که در سال‌های بعد تداوم یافت. به‌گفته آندرس دامبرت، عضو هیأت‌مدیره بوندس‌بنک آلمان، یوان به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان بخشی از ذخایر ارزی خارجی بانک‌های مرکزی مورد استفاده قرار گرفته و بانک‌های مرکزی اروپا نیز در حال افزایش ذخایر ارزی خود به یوان هستند. نظرسنجی بانک مرکزی چین از ۷۹بانک مرکزی جهان نشان می‌دهد که سهم یوان از ذخایر ارزی این بانک‌ها به‌زودی تا 8.5درصد افزایش خواهد یافت.

دلایل افزایش سهم یوان در اقتصاد جهانی
بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد سریع اقتصاد چین و تحولات سیاسی ناشی از جنگ ارزی بین چین و آمریکا ازجمله دلایل افزایش ضریب نفوذ یوان در اقتصاد جهانی است که می‌تواند اقتصاد جهان را در سال‌های آینده به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. همه این‌ها درحالی است که بعد از شیوع کرونا اقتصاد چین به سرعت خود را احیا کرد و اقتصاد اروپا نیز با نرخ بهره منفی مواجه شد. این عوامل منجر شده است که حتی سهم یورو نیز در ذخایر ارزی دنیا در مقابل یوان کاهش یابد.
با این حال به‌زعم کارشناسان اقتصادی، چین سال‌هاست که در تکاپوی پایان دادن به حاکمیت دلار در عرصه تجارت بین‌المللی است، اما از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا قدرت را در اختیار گرفت و بازی جنگ تجاری با چین را راه انداخت، عزم پکن برای تحقق این هدف جزم‌تر شد. چین اکنون به‌دلیل تحریم‌های فراوان آمریکا علیه خود، به این نتیجه رسیده است که باید گام‌های محکم‌تری را برای جهانی کردن یوان بردارد. تلاش چین برای افزایش سهم یوان در اقتصاد جهانی به این دلیل است که با افزایش قدرت یوان، هم کنترل چین بر اقتصاد دنیا بیشتر خواهد شد و هم توان چین در جنگ ارزی مقابل آمریکا بیشتر خواهد شد.
پیش از این مقامات چین انعقاد پیمان‌های پولی و تشویق بانک‌های مرکزی جهان به استفاده از یوان را راه شتاب بخشیدن به روند جهانی‌سازی‌ یوان دانسته و تأکید کرده بودند، شدت بخشیدن به سرمایه‌گذاری در زیرساخت کشورهای مختلف با استفاده از یوان از راهکار‌های افزایش قدرت یوان در جهان است.
مقامات چین همچنین بارها تأکید کرده‌اند سهم یوان از ذخایر ارزی هنوز پایین است که این مسئله با جایگاه چین در اقتصاد جهانی همخوانی ندارد. چین دومین اقتصاد بزرگ جهان و شریک نخست تجاری بسیاری از کشورهاست. برخی از تحلیلگران بر این باورند که افزایش نقش یوان در اقتصاد جهانی نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشبرد پروژه موسوم به جاده و کمربند دولت چین که از آن به‌عنوان جاده ابریشم جدید یاد می‌شود دارد.

کاهش نقش دلار
با وجود افزایش سهام یوان در اقتصاد جهانی سهم دلار آرام آرام در حال کاهش است. آمار‌ها نشان می‌دهد سهم دلار در اقتصاد جهانی در سال2001 معادل 72.1درصد بود، اما از آن سال تاکنون حجم ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی دنیا تغییر کرده و این میزان اکنون به 59درصد رسیده است.
آمار‌ها نشان می‌دهد این روند نزولی در حال شتاب گرفتن است و به‌نظر می‌رسد ظرف 2سال آینده شتاب روند نزولی دلار بیشتر خواهد شد.
آنطور که رویترز اعلام کرده است با وجود افزایش گرایش جهانی برای به‌کارگیری یوان در ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی تمایل برای ذخیره‌سازی‌ دلار در حال کاهش است؛ به‌طوری‌که ۲۰درصد بانک‌های مرکزی جهان اعلام کرده‌اند تا 2سال آینده ذخایر ارزی خود را به دلار و حتی یورو کاهش خواهند داد.
به‌عقیده برخی تحلیلگران، کاهش سهم دلار از ذخایر ارزی جهان بیانگر کاهش نقش دلار در اقتصاد جهانی است. طبق اعلام صندوق بین‌المللی پول، رویکرد متنوع‌سازی‌ ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان به زیان دلار است. پیش‌تر نیز بنک‌آف آمریکا یکی از بانک‌های بزرگ آمریکایی در گزارشی جداگانه از کاهش تمایل بانک‌های مرکزی به نگهداری دلار و افزایش تقاضای خرید طلا خبر داده بود.
بیپان رأی، استراتژیست ارزی در مؤسسه سی‌ای بی‌سی هم در این‌باره می‌گوید: هرچند به آهستگی شاهد فاصله گرفتن کشورها از دلار هستیم، اما رسیدن به یک نظام ارزی چندقطبی چیزی است که در نهایت اتفاق خواهد افتاد. در افراطی‌ترین موضع‌گیری نسبت به نقش دلار، وزارت مالی روسیه به‌تازگی اعلام کرده است که صندوق ذخایر ارزی ملی روسیه سهم ذخایر دلاری خود را به صفر کاهش داده و در همین زمان سهم یوان و طلا را در این ذخایر بالا برده است. طبق این گزارش، سهم دلار در ذخایر این صندوق از ۳۵درصد به صفر درصد رسیده و سهم پوند انگلیس هم به ۵درصد کاهش یافته است.