هلال‌احمر دروازه ورود واکسن به ایران

مریم سرخوش- خبرنگار

واردات واکسن کرونا به کشور سرعت گرفته، به‌طوری که در 3هفته اخیر به‌طور میانگین هر هفته یک میلیون دوز واکسن به کشور وارد شده تا مجموع واکسن‌های وارداتی به کشور تا صبح دیروز به عدد 12میلیون‌و122هزار و 200دوز برسد. این در حالی است که تا روز گذشته، 8میلیون و 448هزارو70دوز واکسن تزریق شده است. این میزان واردات به کشور در حالی است که قرار بود واکسن‌های تولید شده کرونا در دنیا از سوی کوواکس و تنها میان دولت‌ها توزیع شود اما تحریم‌ها، کمبود عرضه جهانی و تعلل در تامین واکسن باعث شد تا میزان واردات واکسن در شرایطی که هنوز تولید داخل به انبوه نرسیده، قطره‌چکانی باشد؛ اتفاقی که باعث شد پای بخش خصوصی و سازمان هلال‌احمر برای تامین واکسن به میان بیاید. اواسط فروردین امسال، 38شرکت مجوز واردات واکسن را دریافت کردند و سازمان هلال‌احمر وعده واردات 10میلیون دوز واکسن از کشورهای آسیای شرقی را داد. اما مغایرت سیاست‌های بخش خصوصی در واردات واکسن با وزارت بهداشت و ضرورت تحویل تمام محموله‌های وارداتی برای تزریق عمومی به وزارت بهداشت، سبب شد تا این شرکت‌ها موفق به واردات واکسن نشوند. حالا اما هلال‌احمر، دروازه واردات واکسن کرونا به ایران شده تا جایی که تاکنون از طریق این ارگان بیش از 8میلیون دوز واکسن به ایران وارد شده است. حالا هم مسئولان هلال‌احمر از آمادگی برای تامین 30میلیون دوز واکسن دیگر خبر می‌دهند، مشروط بر تامین منابع مالی. پیش از این بخش خصوصی وعده داده بود که 2محموله 6میلیون دوزی واکسن برای اتاق اصناف ایران وارد می‌کند اما این وعده محقق نشد و حالا روز گذشته، از خرید و واردات 3میلیون دوز واکسن در روزهای آینده خبر می‌دهد. البته اگر به سرنوشت دیگر محموله‌های وعده داده شده، دچار نشود.

واکسن‌ها از کشورهای آسیای شرقی می‌آید
با تامین بخش قابل توجهی از واکسن وارداتی کشور از سوی هلال‌احمر، این سؤال مطرح می‌شود که در نبود چنین ارگانی آیا دولت از تامین واکسن عاجر می‌ماند و همین میزان واردات واکسن محقق نمی‌شد؟ کریم همتی، رئیس جمعیت هلال‌احمر در این‌باره به همشهری می‌گوید: «محقق نشدن تعهدات کوواکس برای تامین واکسن با وجود عقد قرارداد تنها شامل کشور ما نیست و کشورهای دیگر هم با این مشکل مواجه شدند. البته سهم ما از سبد کوواکس زیاد نبود اما همان هم محقق نشد. مهم این است، واکسنی که ما وارد می‌کنیم با همکاری دولت در نوع واکسن و نرخ آن، به کشور می‌رسد.» به‌گفته همتی واکسن تامین شده هم‌اکنون از سمت کشورهای آسیای شرقی به ایران می‌آید و این روند همچنان ادامه خواهد داشت: «با توجه به اینکه تا پایان امسال، کشور، به 180میلیون دوز واکسن برای تزریق جمعیت تحت پوشش نیاز دارد، وزارت بهداشت اعلام کرد که ما به 30میلیون دوز واکسن وارداتی نیاز داریم، ما همانجا اعلام کردیم که از طریق کانال ایمن صلیب سرخ و هلال‌احمر می‌توانیم این میزان واکسن وارداتی را تامین کنیم. این مسئله مورد توافق قرار گرفته و با اولویت تولید داخل، واکسن خارجی هم وارد می‌شود تا بخشی از نیاز جامعه تامین شود.» این مسئول همچنین درباره ورود واکسن‌هایی از برند متفاوت غیراز منطقه آسیای شرقی می‌گوید:« ما در جلسه اخیر اعلام کردیم که امکان واردات برندهای دیگر واکسن را داریم، حتی آنهایی که تاکنون وارد نشده است. این شرکت‌ها آمادگی دارند که از طریق هلال‌احمر واکسن‌شان را برای صادرات به ایران تحویل دهند.»

چرا بخش خصوصی واکسن وارد نکرد؟
جدیدترین طرح بخش خصوصی واردات 3میلیون دوز واکسن است که در مرحله تعهد اسنادی است و اگر این وعده هم به سرنوشت 6میلیون‌ دوزهای محقق نشده دچار نشود، نخستین محموله بخش خصوصی به‌زودی وارد خواهد شد. ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو روز گذشته در جلسه هیأت نمایندگان اتاق ایران در این‌باره گفت: «هم‌اکنون برای 3میلیون دوز ال‌سی باز کرده‌ایم و امیدواریم این کار انجام شود.» او درباره دلایل تأمین نشدن واکسن کرونا از سوی بخش خصوصی هم توضیحاتی داد:«در فروردین‌ امسال، رئیس‌جمهوری اعلام کرد بخش خصوصی نمی‌تواند با ارز نیمایی یا ارز آزاد واکسن ضدکرونا وارد کند. این در حالی است که از ژانویه2021 کشورهای خارجی واکسیناسیون را شروع کرده بودند ولی برآورد دقیقی از شرایط نداشتند. همان زمان 6میلیون دوز واکسن آسترازنکا و اسپوتنیک‌وی به ما معرفی شد. این کشورها نامه‌ای از طرف دولت می‌خواستند اما وزارت بهداشت سختگیری کرد. البته در همان زمان به ۳۸شرکت مجوز واردات واکسن داده بودند ولی به اهلیت این شرکت‌ها توجه نشده بود. وقتی برآورد هزینه انجام شد قرار بود با همه ملاحظات هزینه واکسن از سوی بخش خصوصی ۲۵۰هزار تومان اعلام شود. همان زمان یکی از بانک‌های خصوصی اعلام کرد عملیات بانکی را به‌صورت رایگان انجام می‌دهد و وعده هماهنگی ارزی داده شد. ما دنبال نامه درخواستمان رفتیم اما دو هفته جوابی به ما ندادند. از سوی دیگر پرفرومای ما 2هفته اعتبار داشت. نامه را که صادر کردند، پیک سوم شروع شده بود، اما وزارت بهداشت نامه را با پست عادی فرستاد که باعث شد ما دوران طلایی را از دست بدهیم.» ریاحی ادامه داد:« ما در آخرین مورد واکسن آسترازنکا در هند پیدا کردیم که با ریسک شخصی و اعتبار اسنادی 4هفته وارد کنیم که بعد صادرات واکسن از هند ممنوع شد مگر به امضای نخست‌وزیر هند. حالا هم صلیب سرخ چین واکسن را به هلال‌احمر ایران می‌دهد. به ‌هرحال این رویه مشکل‌آفرین بود. اگر از اول انجام می‌دادیم بخشی از واکسن از سوی بخش خصوصی وارد می‌شد.»