کاهش صدور برگ جریمه با هوشمند‌سازی‌ پارک حاشیه‌ای

پارک خودرو کنار خیابان‌ها یک معضل همیشگی برای رانندگان کلانشهرهاست و در برخی مواقع برای پارک خودرو ناچارند تخلف کنند. نبود جای پارک مناسب موجب شده تا شهروندان حق خود بدانند که خودرویشان را دوبل یا سوبل در عرض خیابان‌ها پارک کنند. دادن همین حق هم موجب می‌شود تا سالانه متحمل جریمه‌های سنگین شوند؛ چرا که هرگونه پارک نامناسبی اگر از سوی گشت‌های محسوس و نامحسوس پلیس راهنمایی و رانندگی رویت شود منجر به ثبت تخلف و جریمه خواهد شد. گرچه آمار کلی از اینکه چه میزان از جریمه‌های راهنمایی و رانندگی مربوط به پارک خودرو می‌شود در دسترس نیست اما با توجه به کمبود پارکینگ در معابر پر تردد شهر و محدودیت‌های ترافیکی و وجود خیابان‌های تنگ و باریک شهر قطعا سالانه تعدادی از برگه‌های صدور جریمه متعلق به پارک خودروست که نشان‌دهنده بالا‌بودن بی‌نظمی در شهر و افزایش ترافیک شهری است.

جریمه‌های 100تا 500 هزار تومانی
مبلغ جریمه‌ها در سال 1400حدود 7درصد افزایش داشته است تا شاید بتوان با اعمال قانون، حجم تخلفات پارک حاشیه‌ای غیرمجاز خودرو را کاهش داد. براساس قانون راهنمایی و رانندگی، جریمه رانندگی و تخلف در محل ایستادن ممنوع یا مطلقا ممنوع در کلانشهرها و جاده‌های بین‌شهری 400هزار ریال، سایر شهرها 300هزار ریال و روستا و راه‌های روستایی 100هزار ریال است. توقف دوبله در محل ایستادن ممنوع در کلانشهرها و جاده‌های بین‌شهری 500هزار ریال، سایر شهرها 400هزار ریال و در روستا و راه‌های روستایی 200هزار ریال است. همچنین توقف دوبله در معابر در کلانشهرها و جاده‌های بین‌شهری 300هزار ریال، سایر شهرها 200هزار ریال و روستا و راه‌های روستایی 100هزار ریال است.

4هزار نقطه در انتظار پارک هوشمند
گرچه یکی از راه‌های کاهش تخلفات، جریمه است اما باید به این نکته هم توجه داشت که پارک‌های حاشیه‌ای مجاز در سطح شهر می‌تواند کمک بزرگی برای حل معضل پارک خودرو در محل‌های غیرمجاز باشد و اینگونه به کاهش ترافیک شهری کمک کرد. سال‌ها قبل برای حل این مشکل طرح پارکبان مطرح و اجرایی شد که افرادی به‌عنوان پارکبان هزینه پارک خودروها را دریافت می‌کردند اما با تخلفات انجام شده و اعتراضات مردمی در نوع برخورد پارکبانان فعالیت آنها متوقف شد و شهرداری اعلام کرد که دیگر مسئولیتی در قبال فعالیت این افراد ندارد. پارکومتر اما نخستین سیستم هوشمندی بود که از سوی سازمان مدیریت حمل‌ونقل شهرداری راه‌اندازی شد، پرداخت نقدی نداشت و شهروندان بدون اینکه با فردی سر و کار داشته باشند می‌توانستند از طریق کارت بلیت اتوبوس و مترو اقدام به پرداخت هزینه پارکومتر کنند اما دو سالی است که با اجرای طرح پارک حاشیه‌ای هوشمند افراد می‌توانند با اپلیکشین همراه من یا تهران من نسبت به پرداخت هزینه به شکل آنلاین اقدام کنند.
طرح مدیریت هوشمند پارک حاشیه‌ای دو سالی می‌شود که به‌صورت پایلوت در منطقه 2تهران آغاز شده و قرار بود این طرح تا پایان سال 98در کل شهر تهران اجرا شود اما هنوز این کار در کل تهران اجرایی نشده است، درحالی‌که اجرای کامل این طرح در 4هزار نقطه در 95معبر پرتردد پایتخت تا حد زیادی جریمه‌های پارک‌های غیرمجاز به‌ویژه تخلفات پارک دوبل را کاهش خواهد داد. اجرای این طرح در مناطق پایلوت در کلانشهرها نشان داده که پارک‌های زیر 2ساعت افزایش و توقف‌های بالای 2ساعت نیز کاهش یافته است. سهم پارک‌های زیر نیم‌ساعت نیز نزدیک به 80درصد از کل پارک‌ها را تشکیل می‌دهد که نشان از موفقیت طرح دارد.

افزایش 5درصدی نرخ عوارض پارک حاشیه‌ای
امسال پایه عوارض پارک حاشیه‌ای از 20به 25درصد افزایش یافته است اما پرداخت این عوارض قطعا بسیار کمتر از پرداخت جریمه‌های پارک در محل‌های توقف ممنوع است. عوارض پارک حاشیه‌ای خودرو به‌صورت هوشمند از طریق ثبت مشخصات خودرو در سامانه تهران من وصول می‌شود. نرخ پارک حاشیه‌ای در سال 1400برای سواری و وانت به ازای هر نیم‌ساعت (تا مدت زمان حداکثر 3ساعت) 12هزار و 500ریال، به ازای هر نیم ساعت(پس از گذشت 3ساعت) 16هزار ریال است. کامیونت و مینی‌بوس هم به ازای هر نیم ساعت (تا مدت زمان حداکثر 3ساعت) 25هزار ریال و به ازای هر نیم ساعت(پس از گذشت 3ساعت) 31هزار ریال است. در سامانه تهران من اطلاعات مدت پارک خودرو و هزینه آن توسط خودروهای مجهز به دوربین که در طول روز معابر را کنترل می‌کنند، ثبت و محاسبه می‌شود و هزینه آن به‌صورت خودکار از کیف پول شخص برداشت می‌شود. رانندگان خودروهایی که در حاشیه خیابان پارک کرده‌اند، می‌توانند پس از پارک‌کردن، محل و مدت توقف را در همین سایت روی نقشه اعلام کنند و از تخفیف‌های خوداظهاری بهره‌مند شوند. گرچه این طرح مزایایی به همراه دارد اما اجرای آن از همان ابتدا با چالش‌های جدی مواجه بود. کارشناسان حوزه حمل‌ونقل معتقدند  که زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح وجود ندارد و به‌دلیل پوشاندن و مخدوش‌کردن پلاک باید از نیروی انسانی در کنار استفاده از ماشین‌های دوربین‌دار برای خواندن پلاک‌های مخدوش استفاده شود. اما موضوعی که بارها مورد اعتراض بسیاری از شهروندان است اخذ عوارض خارج از نقاط پارک و یا در توقف‌های زیر‌30دقیقه است که موجب کسر پول از کیف پول الکترونیکی شهروندان می‌شود. این در حالی است که در طرح هوشمند توقف نیم‌ساعت در محل پارک، رایگان است. البته مدیریت شهری بارها اعلام کرده است که اگر شهروندان ادعایی در این خصوص دارند مراتب را به شکل مستند به همراه تاریخ، زمان و مکان پارک خودرو به شهرداری اعلام کنند تا بررسی‌های لازم انجام شود؛ اگر صحت ادعای شهروندان مورد تأیید قرار بگیرد عوارض اخذ‌شده به آنها برگردانده می‌شود.