حق بر آمدوشد آسان

دکتر غلامرضا کامیار| حقوقدان و وکیل دادگستری:

در گذشته فاصله مبدا و مقصد زیاد نبود اما در عصر حاضر وضعیت، دگرگون شده و انسان ناگزیر است بخشی از اوقات خود را به پیمایش مسیر خانه تا محل کارش اختصاص دهد. پیشینیان ما وقت را با طلا مقایسه می‌کردند و ارزشی همسان برای آن قائل بودند اما هم‌اکنون میلیون‌ها ساعت وقت در ترافیک تلف می‌شود. این واقعیت غم‌انگیز به امری عادی تبدیل شده است و شهرنشینان با آن خو گرفته‌اند. معابر و پیاده‌روها محل آمدوشد شهروندان و وسایل نقلیه هستند و چنانچه ضابطه‌های خردمندانه در فرایند احداث و نگهداری آنها رعایت شود و معیارهای سنی، جنسی و نوعی مورد توجه قرار گیرد، احساس رضایتمندی افزایش می‌یابد و حق بر آمدوشد، محقق می‌شود.

شهرهای بزرگ و کلانشهرها با 2مشکل بزرگ آلودگی و ترافیک روبه‌رو هستند. این عوامل، پیامد مدیریت نادرست کسانی‌است که با تراکم‌فروشی و تغییر گسترده کاربری اراضی شهری، زمینه جمعیت‌پذیری را فراهم کرده‌اند.خودرو که با هدف افزایش سرعت و سهولت در آمدوشد انسان ساخته شده هم‌اینک مانع حرکت آسان شده است. راه‌های عبور از این مشکل، مسدود نیست. شهرهای پیشرفته، حمل‌ونقل عمومی را به زیر زمین منتقل کرده‌اند. واگن‌های مترو در فضایی که چهارراه، چراغ‌قرمز و خط‌کشی عابر پیاده وجود ندارد مسافران را جابه‌جا می‌کنند. مترو بخشی از پروژه‌های شهرسازی و توسعه شهری محسوب می‌شود. معیار اساسی صدور مجوز تفکیک و پروانه ساختمان، امکان تامین تجهیزات و خدمات عمومی‌است.

سفرهای روزانه را می‌توان از مشقت و دشواری به تفریح و ورزش تبدیل کرد. نخستین شرط تحقق این اندیشه، اجتناب از ایجاد شهرهای بزرگ و بی‌ضابطه است. سهم دوچرخه در جابه‌جایی شهروندان، هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود. شهرداران کشورهای اروپایی در کنار توسعه ایستگاه‌های دوچرخه، یارانه‌ای نیز برای استفاده بیشتر از آن اختصاص می‌دهند. یک شهروند فرانسوی با پرداخت 15یورو می‌تواند یک کارت اشتراک یکساله بخرد و از صدها دوچرخه که در ایستگاه‌های گوناگون شهر وجود دارد به‌طور شبانه‌روزی استفاده کند. سخن از یک وسیله حمل‌ونقل ساده، ارزان و سازگار با معیارهای زیست‌محیطی‌است که به کاهش آلودگی و حرکت آرام، کمک می‌کند.

ساکنان شهرهای کوچک و متراکم ناگزیرند از مدل‌های سنتی جابه‌جایی استفاده کنند. شهرداران می‌توانند با توسعه پیاده‌روها و کاهش خیابان‌ها، برتری انسان بر ماشین را نشان دهند و امکان پیاده‌روی و گفت‌وگوهای دوستانه و خانوادگی در سطح شهر را فراهم آورند. باید شتاب را از شهرها گرفت و آرامش را حکمفرما کرد. رانندگان، خودروها را با عصبانیت، هدایت و برای رسیدن به مقصد، بی‌تابی می‌کنند. برخی از آنان برای خرید نیم‌کیلو سبزی، خودرو یک‌تنی را به حرکت درمی‌آورند. آیا نمی‌توان نقش دیگری به آنان داد؟ تبدیل راننده‌ای خشمگین به شهروندی آرام که به همراه اعضای خانواده در راه خرید است و از پیاده‌روی عصرگاهی لذت می‌برد کار دشواری نیست. شهروندان را بشناسیم. زنان باردار، سالخوردگان، معلولان و کودکان، سهامدار شهر هستند و از حق آمدوشد آسان برخوردارند. ما شهرها را برای انسان‌های سالم می‌سازیم و گمان می‌کنیم عبور از پل‌های عابر پیاده برای همگان امکان‌پذیر است. معلولان زیادی به‌ دلیل شرایط نامناسب معابر، از فضاهای شهری بی‌نصیب می‌مانند. جلوه‌های تحقق حقوق معلولان و اشخاص کم‌توان در برخی از کشورهای پیشرفته نگاه هر انسان نوع‌دوستی را به خود جلب می‌کند. حضور آنان روی صندلی چرخ‌دار در دانشگاه، فروشگاه، کتابخانه، پارک و وسایل حمل‌ونقل عمومی بدون کمک دیگری، گویای ایجاد زیرساخت‌های مناسب و سازگار با وضعیت جسمانی اشخاص کم‌توان در جامعه است.

شهرداری به موجب بند2 ماده55 قانون شهرداری، مسئولیت تنظیف، نگهداری و تسطیح معابر را بر عهده دارد. برخورد با موانع یا عدم‌رعایت نکات ایمنی که موجب صدمات جسمی یا مالی می‌شود ضمان‌آور است (تبصره ماده14 قانون مجازات اسلامی، مصوب1392). نویسندگان این قانون ضابطه‌های شناسایی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی را تبیین کرده‌اند (مواد 20 و 134همان قانون). محکومیت شهرداری به پرداخت دیه، در صورت سقوط خودرو در محل حفاری معابر، مطابق قوانین و مقررات جاری‌است. تعیین کیفر برای شهرداران و مسئولان مربوط، منافاتی با محکومیت شهرداری ندارد. نظام کیفری ایران نظریه جمع مجازات‌های اشخاص حقوقی و مدیران آنها را پذیرفته است.