نقشه انرژی‌های پاک روی کره زمین

لیلا شریف ـ روزنامه‌نگار

افزایش آلودگی‌ در سطح جهان و محدودیت منابع انرژی‌های فسیلی موجب شده است تا استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار بسیاری از کشورها قرار بگیرد، هر چند هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب در این حوزه فاصله بسیاری وجود دارد اما براساس گزارش«معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران» می‌توان انتظار داشت تا سال ۲۰۳۵، تغییر تدریجی ترکیب سوخت‌ها ادامه داشته باشد و منابع تجدیدپذیر، انرژی هسته‌ای و نیروی برقابی (hydroelectric)، نیمی از رشد منابع انرژی را تا ۲۱ سال آینده تامین کنند. البته نفت، گاز و زغال‌سنگ، به‌عنوان منبع اصلی انرژی باقی خواهند ماند و در سال ۲۰۳۵ بیش از سه‌چهارم کل منابع انرژی را به‌خود اختصاص خواهند داد. در سال 2019نیز حدود 11درصد از انرژی اولیه جهانی از طریق فناوری‌های تجدیدپذیر تأمین شد و در گزارش پیشرو وضعیت بهترین و بدترین کشورها در حوزه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر - با تکیه بر گزارش‌های آماری سایت «ourworldindata» که مبتنی بر اطلاعات سازمان بین‌المللی انرژی و سایر گزارش‌های تحلیلی است- مورد بررسی قرار داده‌ایم. در این گزارش منظور از تجدیدپذیرها مجموع انرژی حاصل از نیروگاه‌های آبی، بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، موجی و جزر و مد و انرژی زیستی است.

 برترین‌ها در حوزه تأمین انرژی اولیه(انرژی در شکل خام آن، قبل از تبدیل به انرژی الکتریکی، گرما یا سوخت حمل‌ونقل) از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر:
1- ایسلند: این کشور در سال 1965تنها 23درصد انرژی خود را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین می‌کرد و در آن بازه زمانی در رتبه هشتم در میان کشورهای استفاده‌کننده از انرژی پاک قرار داشت اما این کشور در سال 2019در رتبه اول قرار گرفت و ۷۹درصد از انرژی مورد نیاز خود را از منابع تجدیدپذیر تامین می‌کند. این کشور از انرژی زمین‌گرمایی برای گرمایش فضا استفاده می‌کند و همچنین ایده‌هایی مانند استفاده از گدازه‌های آتشفشانی برای تولید برق در این کشور پیگیری می‌شود.
2- نروژ: این کشور همچون ایسلند در جوار اقیانوس قرار دارد و با تأمین 66.18درصد انرژی اولیه از طریق انرژی پاک در رتبه دوم در میان سایر کشورهای جهان قرار دارد.
3-برزیل: با رشد بیش از 18درصدی در فاصله زمانی سال 1965تا 2019به‌عنوان سومین کشور استفاده‌کننده از انرژی تجدیدپذیر در سال 2019شناخته شد و درصد استفاده از این انرژی در برزیل به 45درصد رسیده بود. این کشور با ارائه تسهیلات ارزان قیمت شرایط را برای تهیه و استفاده از پنل‌های خورشیدی واحد‌های مسکونی مهیا کرد.
4- سوئد: این کشور در سال 1965به‌عنوان چهارمین کشور استفاده‌کننده از انرژی پاک شناخته شد و توانست در سال 2019نیز با تأمین 42درصد انرژی اولیه از طریق انرژی تجدیدپذیر، توانست این رتبه را برای خود نگه‌دارد.
5-نیوزلند: 35.40درصد از انرژی اولیه این کشور با استفاده از انرژی پاک تأمین می‌شود و نکته قابل توجه در رابطه با نیوزلند این است که این کشور در سال 1965به‌عنوان دومین کشور استفاده‌کننده از انرژی پاک شناخته می‌شد و در گذر زمان با روند نزولی مصرف این دسته از انرژی‌ها در رتبه پنجم جهان قرار گرفته است.
بدترین‌ها در حوزه تأمین انرژی اولیه از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر:
عمان، جمهوری ترینیداد و توباگو -کشوری در دریای کارائیب واقع در شمال آمریکای جنوبی – و ترکمنستان، 3کشوری هستند که ثبت 0.01درصد به‌عنوان بدترین کشورها در فهرست استفاده‌کننده از انرژی‌های تجدیدپذیر شناخته می‌شوند. نکته قابل توجه این است که این سه کشور در سال 1965نیز با صفر درصد در رتبه بدترین‌ها قرار داشتند.
قطر: این کشور نیز همچون عمان به‌عنوان یکی از کشورهای منطقه خاورمیانه شناخته می‌شود که تکیه اصلی مصرف انرژی آنها بر سوخت فسیلی است. قطر با ثبت عدد 0.05درصد به‌عنوان چهارمین کشور در فهرست بدترین‌های استفاده از انرژی پاک به شمار می‌آید.
هنگ کنگ: کشورهای آسیایی حضور پر رنگی درفهرست بدترین‌ تأمین‌کنندگان انرژی پاک دارند و در همین راستا باید گفت که هنگ‌کنگ با تأمین 0.08درصد انرژی اولیه خود از طریق انرژی پاک به‌عنوان پنجمین کشور ضعیف در حوزه انرژی پاک شناخته می‌شود.

  بهترین‌ها در سرانه مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر در سال 2019
لازم به ذکر است که برای اندازه‌گیری از روش جایگزینی انجام شده است یعنی مقدار انرژی اولیه مورد نیاز از سوخت‌های فسیلی برای تولید همان میزان برق از انرژی‌های تجدیدپذیر.
1- ایسلند: سرانه مصرف انرژی تجدیدپذیر در این کشور در بالاترین رتبه جهانی قرار دارد و عدد 142مگاوات ساعت را به ثبت رسانده است.
2- نروژ: این کشور در سال 2018توانسته بود 67مگاوات ساعت را به‌عنوان سرانه مصرفی خود در حوزه انرژی پاک ثبت کند اما این رقم با رشد منفی 6در سال 2019، نزدیک به 60ساعت رسید.
3- کانادا: این کشور در سال 2019به‌عنوان سومین کشور با سرانه بالای مصرف انرژی‌های تجدید‌پذیر شناخته شد و رقم 29مگاوات ساعت را به نام خود ثبت کرد.
4-سوئد: 26مگاوات ساعت، میزان سرانه مصرف انرژی تجدیدپذیر در این کشور است.
5- نیوزلند: این کشور همچون سال 2018با ثبت 19مگاوات ساعت به‌عنوان پنجمین کشور در رتبه‌بندی سرانه مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر شناخته شد.