سرنوشت اینترنت ملت در خانه ملت

محمد کرباسی ‌؛ دبیر گروه دانش و فناوری

براساس آخرین آمار سازمان تنظیم مقررات بیشتر از ۹۴میلیون کاربر، مشترک اینترنت پهن‌باند در کشور هستند و زندگی‌شان اکنون با استفاده از پلتفرم‌های اینترنتی، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها می‌گذرد. گروه‌هایی از نمایندگان مجلس از حدود ۳سال پیش برای آنچه ساماندهی یا صیانت فضای مجازی نامیده‌اند، طرح‌های مختلفی رونمایی کرده‌اند که هر‌کدام انتقادهای مختلفی را به‌دنبال داشته و باعث نگرانی عموم مردمی که در حال زندگی و کسب‌وکار در این فضا هستند، شده است.
به‌تازگی هم از طرح جدیدی موسوم به «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» رونمایی شده که تاکنون هیچ خبری از آن در دست نبود و کسی از محتوای آن اطلاعی نداشت. پس از آنکه افرادی نزدیک به نمایندگان و طراحان این طرح جدید در کلاب‌هاوس و پلتفرم فیلترشده توییتر از جزئیات این طرح جدید خبر دادند، سرانجام نسخه‌ای از آن به‌دست رسانه‌ها رسید. آنطور که همین افراد در بحث‌ها گفته‌‌اند، نمایندگان پیگیر طرح این‌بار برخلاف طرح قبلی ترجیح داده‌اند تا چراغ خاموش طرح را پیش ببرند و آن را به دور از فشار افکار عمومی به تصویب برسانند.
هم‌اکنون دیگر اینترنت یک سرویس لاکچری یا تفننی برای مردم جهان نیست. زندگی مردم، ارتباطات و کسب‌وکارشان از طریق اینترنت می‌گذرد و هر نوع تصمیم‌گیری می‌تواند روی این زندگی سایه بیندازد. همانطور که فیلترینگ تلگرام میلیون‌ها نفر را دچار مشکل کرد و برخلاف تصور قبلی باعث فراگیری پیام‌رسان‌های بومی هم نشد. طرح‌های کنونی مجلس نشان داده که به دور از مشورت‌های کارشناسی و فنی و شنیدن نظرات همه طرف‌ها تهیه شده است که پس از 3سال هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارند. وقتی جریان سیاستگذاری برای مسئله‌ای که میلیون‌ها نفر ذی‌نفع در کشور دارد پیش می‌آید، عملا حرکت‌ها و طرح‌های شتاب‌زده نتیجه معکوس دارند. در طرح فعلی هم هر‌چند که تلاش شده ادبیات طرح فاخر شود، اما عملا هیچ‌کدام از دغدغه‌ها و نگرانی‌های این روزهای مردم درنظر گرفته نشده و باز هم مفاهیم اصلی طرح قبلی در آن با زبان دیگر تکرار شده است. 
این نگرانی از طرح‌های مجلس برای اینترنت که یکی از محورهای آنها فیلترینگ و مسدودسازی کلی سرویس‌های خارجی درصورت نداشتن نماینده و مجوز در داخل کشور است، این روزها دغدغه‌ای جدید را به ذهن مردم اضافه کرده است. 
زمانی یک نفر به‌مثابه یک سیاستگذار تصمیم می‌گیرد با چرخش قلم خود پیام‌رسانی با ۴۵میلیون کاربر را ببندد و روزی2اپراتور با همه خط و نشان‌های دولت تصمیم می‌گیرند که جلوی دسترسی مردم به یک شبکه اجتماعی جدید را بگیرند. اکنون هم گروهی از نمایندگان به‌دنبال طرحی برای اینترنت هستند و در اتاق‌ها و کمیسیون‌ها پشت درهای بسته، بدون درنظر گرفتن افکار عمومی، برای آن مذاکره می‌کنند.  مردم ما این روزها کم گرفتاری و مشکل ندارند و هر طرحی که بخواهد برای کسب‌وکار یا حتی زندگی و ارتباطات آنها مشکل ایجاد کند، با برخورد منفی آنها روبه‌رو می‌شود. طراحی و سیاستگذاری برای چنین موضوعاتی که به زندگی میلیون‌ها ایرانی گره خورده، نیازمند آن است که در فضایی آزاد با شنیدن نظرات کارشناسان و رسانه‌ها و با درنظر گرفتن نظر مردم صورت گیرد. مجلس همیشه خانه ملت بوده است. درباره فضای مجازی هم مجلس باید همچنان خانه صدای مردم و ملت باقی بماند و نمایندگان به جای اتاق‌های دربسته، حرف‌های مردم و کارشناسان درباره اینترنت را از نزدیک بشنوند و آن زمان به طرح و نقشه‌ای جدید برای فضای مجازی برسند.