سرمایه‌گذاری برای ایمنی‌شهر

محمد سرابی ـ خبر‌نگار

 آتش پالایشگاه تهران تا نزدیکی مخازن بزرگ ال‌پی‌جی رسیده بود اما آتش‌نشانان اجازه ندادند مخازن شعله‌ور شوند و آتش‌سوزی پالایشگاه به‌دست توانای آتش‌نشانان مهار شد. به همین‌خاطر، دیروز مراسمی برای تقدیر از آنها در سالن ایران‌زمین ساختمان مرکزی شهرداری برگزار شد. شهردار تهران در مراسم تقدیر از آتش‌نشانان عملیات اطفای حریق پالایشگاه شهید تندگویان با اشاره به اینکه نیروهای آتش‌نشانی لحظات اولیه در محل حاضر شدند، گفت: «در آغاز آتش‌سوزی پالایشگاه از وزارت کشور، استانداری و... با من تماس گرفتند و من گفتم همه همکاران آتش‌نشان با حداکثر توان در محل حادثه حضور دارند. این حادثه در عین تلخ‌بودن، بی‌بدیل بود. نکته حائز اهمیت این بود که با مسئولان وزارت نفت تلاش کردیم تا مسئولان سیاسی در روند کار دخالتی نداشته باشند و کار را به مدیران همان حوزه بسپارند.» پیروز حناچی در ادامه گفت: «پس از خرید تجهیزات جدید، حادثه‌ای به این ابعاد را تجربه نکرده بودیم و شاید تمام امکانات مقابله با حریق به مصرف رسید و تمام تانکرهای آب اعزام شدند تا لحظات طلایی پس از حادثه را از دست ندهیم.» او با اشاره به حضور آتش‌نشانی پایتخت در حوادث خارج از شهر افزود: «اعتماد مردم و حسن‌ظن آنها بزرگ‌ترین سرمایه هر سازمان است و آتش‌نشانی تهران این افتخار را دارد که در سیل آق‌قلا، آتش‌سوزی زاگرس و حوادث مشابه خرم‌آباد و خوزستان حضور داشت و  این سرمایه عظیم اجتماعی ما‌ست.»
او گفت: «هر یک دلار هزینه در بحث پیشگیری از وقوع حوادث معادل صد دلار هزینه بعد از وقوع حادثه است و این حادثه در عین تلخ بودن تجربه بی بدیلی بود.»
شهردار تهران با اشاره به همکاری میان سازمان‌ها  گفت: «سال‌ها از ضرورت توسعه امداد هوایی صحبت می‌کردیم. خرید بالگرد برای شهرداری پرهزینه بود؛ در حالی که اورژانس، بالگرد در اختیار دارد اما محل کافی برای فرود آنها نیست و با همکاری هم توانستیم 40پد بالگرد را آماده کنیم و برای رسیدن به 70پد بالگرد در تهران هم برنامه‌ریزی شده است.» حناچی در پایان صحبت‌های خود با اشاره به اهمیت مدیریت صحنه حادثه گفت: «تجربه زمان طلایی رسیدگی به زلزله‌زدگان را در زلزله بم مشاهده کردیم و باید یادی کنیم از شهیدان کاظمی و سلیمانی که در آن حضور داشتند و 8هزار حادثه‌دیده را در روزهای اول از طریق فرودگاه منتقل کردند.»

آتش‌نشانی مهارت‌محور است
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران هم در این مراسم با بیان اینکه اگر اراده ایجاد آتش‌نشانی کارآمد برای جامعه داشته باشیم تجهیزات مورد نیاز هم به‌روز خواهند شد، گفت: «در سال‌های اخیر 800میلیارد تومان برای توسعه ایستگاه‌ها و تجهیزات هزینه شده است و امیدواریم این نگاه مثبت ادامه داشته باشد و در دیگر شهرها هم شاهد چنین توسعه‌هایی باشیم.» به‌گفته مهدی داوری، اکنون در تهران 133ایستگاه مشغول خدمت‌رسانی هستند. او ادامه داد: «اگر‌چه فرایند پاسخگویی و آماده شدن برای اعزام حدود 6دقیقه طول می‌کشد، اما شاخص مهم، زمان رسیدن به محل حادثه است که در تهران تا 4دقیقه و 9ثانیه کاهش پیدا کرده و از این جهت در فهرست شهرهای خوب دنیا هستیم.» 
داوری عنوان کرد: «اکنون طرحی به نام ساعت طلایی آموزش با شعار «هر ایستگاه یک مرکز آموزش» در حال اجرا‌ست و درایت فرماندهان ایستگاه‌ها به کسب تجربه و حرفه‌ای‌شدن نیروها کمک می‌کند و نباید فراموش کرد که محل حرفه‌ای‌شدن همیشه محل حادثه نیست بلکه با تمرین و مانور می‌توان به مهارت رسید.» 
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران در شرح حادثه آتش‌سوزی پالایشگاه تهران، گفت: «بعضی اوقات یک کانون مرکزی آتش وجود دارد که خاموش‌کردن آن ساده‌تر است، اما در پالایشگاه با 5ضلع عملیاتی روبه‌رو بودیم که شرایط را سخت می‌کرد و در هر طرف لوله، مخزن، کانال و تاسیسات گوناگون وجود داشت.» داوری افزود: «هماهنگی مدیریت که در حریق‌های بزرگ به‌سختی شکل می‌گیرد، در حادثه پالایشگاه تهران از همان ابتدا بین فرماندهان به‌وجود آمد و نیروهایی از اسلامشهر، کرج، باقرشهر، کهریزک، فرودگاه امام(ره) و... اعزام شدند. همینطور آتش‌نشانان پالایشگاه با کمک نیروهای شهرداری به‌ویژه شهرداری منطقه20 مانع رسیدن آتش به مخازن ال‌پی‌جی شدند.» 

تهران در فهرست شهرهای پر‌ریسک جهان
رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران هم که در این مراسم حضور داشت، با بیان اهمیت همکاری میان واحدهای مختلف آتش‌نشانی شهرهای اطراف و سازمان‌ها گفت: «نه‌تنها در وقوع حریق بلکه در هر زمینه‌ای باید همکاری مدیریتی داشته باشیم.» 
سیدآرش حسینی‌میلانی افزود: «حادثه پلاسکو باعث شد که تامین تجهیزات در اولویت قرار گیرد و با پیگیری شورا و شهرداری در پنجره زمانی مناسب حدود 420میلیارد تومان به قیمت روز تجهیزات خریداری شد.» او با اشاره به اینکه تاسیسات صنعتی به‌دلیل رشد شهر در نزدیکی بافت مسکونی قرار گرفته است، افزود: «تهران در فهرست شهرهای پر‌ریسک جهان قرار دارد و به همین دلیل نیازمند آمادگی لازم برای تخلیه جمعیت در شرایط اضطراری هستیم؛ چنان‌که در سیل 2سال پیش هم این موضوع مطرح شد و پیشنهاد ما این بود برای ایجاد آمادگی برنامه‌ریزی شود.» میلانی در پایان با اشاره به اینکه وزارت نفت دقیق‌ترین دستورالعمل‌ها در زمینه مقابله با آتش را دارد، گفت: «به هر حال ممکن است تاسیسات زیرساختی به‌دلیل فرسودگی در معرض خطر قرار بگیرند.»

 مکث
رکورد موفق مقابله با حریق در صنعت نفت

علیرضا صادق‌آبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران حادثه آتش‌‌سوزی در پالایشگاه تهران ساعت‌19 شروع شد و در حدود ساعت‌21 تا 22شب به شرایطی رسیدیم که اعلام کردیم آتش کنترل شده است، به این معنی که حوادث ثانویه بروز نمی‌دهد و انفجار یا کشته نخواهیم داشت. اینکه در چند ساعت آتش کنترل و در 24ساعت خاموش شد، یکی از رکوردهای موفق مقابله با حریق در صنعت نفت است.
 انتقال آتش به مخازن یا واحدهای فرایندی مانند کمپرسورها و کوره‌ها می‌توانست آن را به‌طور کامل از کنترل خارج کند؛ چنان‌که در دنیا حوادث مشابه باعث تخریب کامل پالایشگاه‌ها شده است. در ساعات اولیه شایعات بی‌اساسی منتشر شده بود مانند اینکه اگر مخازن ال‌پی‌جی منفجر شوند اثری مانند زلزله در شهر دارد. این اتفاق از دیدگاه محاسباتی اصلا امکان ندارد اما باعث نگرانی شهروندان شده بود. خوشبختانه پس از مهار آتش، روند خنک‌کردن مخازن انجام و روز جمعه هم پالایشگاه راه‌اندازی شد.