افسانه ایرانی یورو 2020
شهنام صفاجو
یورو 2020با یک افسانه ایرانی آغاز شد؛ اُپرای «هیچکس نخوابد» NessunDorma با اجرای کمنظیر «آندرهآ بوچلی» خواننده مشهور تنور ایتالیایی که راوی داستانی پُر رمز و راز برپایه عشق و امید است و در پایان آن هم فریاد برمیآورد که من پیروز خواهم شد Vincerò! Vincerò
موسیقی و فوتبال جزئی از زندگی مردمان سرزمین سواحل لاجوردی است و آندرهآ بوچلی سرآمد آن برشمرده میشود؛خوانندهای که خود یکی از قربانیان فوتبال است!او در 12سالگی و در جریان یک بازی فوتبال، دچار حادثه میشود و پس از اصابت توپ به چشمانش، برای همیشه بیناییاش را از دست میدهد؛ اما این اتفاق تلخ از زاویهای دیگر باعث طلوع او در دنیای موسیقی میشود؛ جایی کهامروزه بوچلی 63ساله در خاموشی پاواروتی کبیر، بهترین خواننده تنور ایتالیا و یکی از نوابغ اُپرای جهان در کنار خوزه کارهراس و پلاسیدو دومینگو اسپانیایی است و با صدای احساسی و پُرطنین خود، گرمابخش محافل هنر تئاتر و پرفورمنس صحنه شده است. برای هیچکس نخوابد (NessunDorma) آغازگر پرده سوم اُپرای توراندخت (Turandot) جاکومو پوچینی، آهنگساز برجسته ایتالیایی است که ریشهای ایرانی دارد و برگرفته از روایتهای هزار و یک شب است. داستان افسانهای توراندخت که توسط «فردریش شیلر» شاعر و «برتولت برشت» نمایشنامهنویس آلمانی هم به نظم و نثر درآمده، داستان دختر خاقان [پادشاه] چین را روایت میکند که تمایلی به ازدواج ندارد و به همین دلیل با طرح 3چیستان قصد رد کردن تمام خواستگاران خود را دارد؛ اما امیرزادهای به نام خَلف به معماها پاسخ میدهد و سرانجام این عشق است که داستان را به پایان میرساند.سرگذشت بانوی حصاری منظومه «هفت پیکر» نظامی گنجوی و حکایت «دژ هوشربا» دفتر ششم مثنوی معنوی مولانا هم ملهم از داستان توراندخت است؛ قصهای از باب فضیلت دانایی که به قهرمانان آن هویت و یگانگی میبخشد.
اُپرای توراندخت 95سال پیش و 2سال پس از مرگ پوچینی، در تئاتر لا اسکالای میلان اجرا شد و طی همه این سالها، توسط بسیاری از خوانندگان تنور روی صحنه رفته که بدون شک لوچیانو پاواروتی سرآمد همه آنها در اجرای این متن بسیار دشوار است. جاکومو پوچینی، زاده توسکانی ایتالیا و دانشآموخته کنسرواتوار میلان، مهمترین اُپرانویس دوران در کنار جوزپه وردی است که «لا بوهم» و «توسکا»، از دیگر آثار برجسته این هنرمند در کنار توراندخت به شمار میآید.