شاید یوفا از ما حق پخش بخواهد

محمدناصر احدی- روزنامه نگار

روز جمعه بازی تیم ملی فوتبال ایران برابر کامبوج در پردیس سینما آزادی و چند سینمای دیگر به روی پرده رفت و با وجود اینکه استقبالی از آن نشد و این مسابقه کم‌اهمیت نتوانست به گیشه سینماها رونق دهد، سجاد نوروزی، مدیر پردیس سینما آزادی، از نامه فدراسیون فوتبال به اداره اماکن خبر داد و گفت فدراسیون خواهان دریافت حق پخش از نمایش فوتبال در سینماها شده است. به این ترتیب، سینماداران که در روزهای اخیر به پخش فوتبال و رونق‌دادن به کسب‌وکارشان امید زیادی بسته بودند، امکان پخش سایر بازی‌های تیم ملی را از دست‌رفته دیدند؛ چراکه به‌گفته نوروزی اگر آنها بخواهند به فدراسیون حق پخش بدهند، این اقدام دیگر برایشان سودی نخواهد داشت. اما نوروزی در گفت‌و‌گو با همشهری اعلام کرد طبق اطلاع او ظاهرا فدراسیون فوتبال از درخواستش کوتاه آمده و پردیس سینما آزادی موفق به اخذ مجوز پخش بازی حساس ایران و عراق شده است. با مدیر پردیس سینما آزادی درباره حواشی پخش فوتبال در سینما و مشکلات سینماها در دوران کرونا گفت‌وگو کرده‌ایم.

برخی مخالف جدی پخش فوتبال در سینما هستند و معتقدند این کار به صلاح سینما نیست.
من شخصا مخالف تام‌وتمام پخش هر چیزی جز فیلم در سینما هستم، اما وقتی چاره‌ای نداریم تکلیف چیست؟ وقتی تهیه‌کنندگان، با توجه به وضع ایجادشده، از اکران آثارشان استنکاف می‌کنند، چطور باید سالن‌های سینما را سر پا نگه داریم؟ وقتی تلویزیون تیزر فیلم‌ها را پخش نمی‌کند و مردم اطلاع ندارند سینماها باز هستند یا وقتی دولت از سالن‌های سینما حمایت نمی‌کند، چه کاری از ما ساخته است؟ ما انتظار داریم تعامل حداقلی با سینماداران وجود داشته باشد تا بتوانیم از پس پرداخت حقوق کارکنان و هزینه‌های جاری سینما برآییم. ما اصلا انتظار نداریم در شرایط فعلی کشور همه حواس‌ها به نجات سالن‌های سینما معطوف باشد. هرگز چنین نگاه تک‌ساحتی‌ای نداریم، ولی با این وضع باید گفت جنایتی علیه سینما در حال رخ‌دادن است که مسئولان به آن توجه ندارند. ‌ در این وضعیت، مثل آدم بی‌پناهی شده‌ایم که در کوچه بن‌بستی گیر کرده و هر کس لگدی حواله‌اش می‌کند.

فدراسیون فوتبال هم که از شما حق پخش خواسته است.
از بچگی یادم است که بین تلویزیون و فدراسیون فوتبال سر حق پخش مجادله بوده، اما فدراسیون که زورش به صداوسیما نمی‌رسد، حالا می‌خواهد از درآمد ناچیز ما حق پخش بگیرد. این درآمد ناچیز برای فدراسیون پولی نیست، اما برای ما مهم است. البته خبر دارم که فدراسیون پا پس کشیده و مجوز پخش بازی ایران و عراق را هم گرفتم.

برای خروج از این وضع به شیوه‌های جدید توزیع و بازاریابی نیازمندیم. کمپانی‌های توزیع فیلم در هالیوود نبض صنعت سینما را در اختیار دارند و از شیوه‌های مختلفی برای توزیع آثارشان استفاده می‌کنند. برای مثال، در شیوه «رزرو کور» (blind booking)، سینمادار حق دیدن فیلم را ندارد یا در شیوه «رزرو گروهی» (block booking)، سینمادار در ازای نمایش چند فیلم از یک کمپانی امتیازهایی به‌دست می‌آورد.
حتما به تغییر نیاز داریم. ما سینما را در تمام شئون عقب‌مانده اداره می‌کنیم. کرونا فقط به ما نشان داد که این پادشاه لخت است. جبری به اسم کرونا آمد و به ما ثابت کرد که باید شیوه‌های توزیع را اصلاح کنیم. در ایران به‌جز سه‌چهار دفتر پخش، دفتر پخش حرفه‌ای نداریم.
ما برای اصلاح وضع سینما در ایران اول باید کمپانی داشته باشیم که تولید، توزیع و نمایش فیلم را در دست بگیرد. دوم، باشگاه مخاطبان داشته باشیم و به مخاطب احترام بگذاریم و به او خدمات دهیم. مثلا در ازای 4بار سینماآمدن یک بلیت رایگان به او دهیم. سوم، تا وقتی در ایران سود فیلمسازی در تولید است و نه اکران، مخاطب ارزش پیدا نمی‌کند.
سالن سینما جایی است که سینما عینیت پیدا می‌کند و ذهنیت مخاطب راجع به سینما شکل می‌گیرد، اما سود در تولید باعث شده که سالن سینما بی‌ارزش شود. در دوره رکود سینما، سالن‌دارها بیش از همه ضرر کردند، ولی فیلمسازان سراغ سریال‌سازی رفتند. وضع سینما در ایران شبیه بچه‌ای شده که مادر دارد ولی مادرش را از او دور کرده‌اند و برایش پرستار بچه آورده‌اند.

نیمی از سینما آزادی به شهرداری و نیم دیگرش به حوزه هنری تعلق دارد. شما حتما در جریان طرح سازمان سینمایی حوزه برای رونق اکران هستید. فکر می‌کنید این طرح موفق می‌شود؟
طرح حوزه هنری نخستین بسته نجات سینمای ایران است. در ظرف یک‌سال‌واندی گذشته هیچ نهادی برای نجات سینما پا پیش نگذاشته. طرح حوزه بر سرمایه در گردش استوار است نه یارانه و حمایت. در این طرح، حوزه از طریق نمایش فیلم‌ها در سالن‌هایش، تبلیغات در فضای مجازی و بیلبوردهای شهری‌ و خرید حق پخش شبکه نمایش خانگی فیلم‌ها به آنها کمک می‌کند. از طرف دیگر، حوزه حق پخش شبکه نمایش خانگی فیلم‌ها را مثلا به سامانه‌های ویدئوی درخواستی می‌فروشد و پولی را که از توزیع ثانویه فیلم‌ها به‌دست می‌آورد، صرف اکران فیلم‌های جدید می‌کند. اگر صنوف از این طرح حمایت کنند، این طرح به رونق سینما کمک می‌کند.

برای بازی‌های جام ملت‌های اروپا هم برنامه دارید؟
این بازی‌ها را هم در سینما پخش می‌کنیم.

فکر می‌کنید نهاد و سازمانی به این کار اعتراض کند یا حق پخش بخواهد؟
دوست دارم غافلگیر شوم، چون هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد. شاید یوفا از ما حق پخش بخواهد!