سبک زندگی دوچرخه‌محور

ریحانه وحیدیان- شهروند دوچرخه‌سوار

 تردد با دوچرخه در زندگی روزمره، فعالیت غریبی برای مردمان این سرزمین نیست، اما طی دهه‌های اخیر به‌خاطر توسعه گسترده شهرها و سرعت زندگی خودرومحورمان دوچرخه به حاشیه رانده شده و کارکرد خود را به عنوان وسیله‌‌نقلیه از دست داده و به وسیله‌ای برای تفریح و سرگرمی در روزهای تعطیل و فضاهایی مانند پارک‌ها و پیست‌ها یا طبیعت تغییر ماهیت داده است. با همه‌گیری و شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، اتفاقی افتاد که هیچ‌کس به این شکل انتظار آن را نمی‌کشید. شهروندان زیادی تمایل به خرید دوچرخه پیدا کردند یا دوچرخه‌های خود را از انبار به قصد تردد بیرون آوردند. همین موضوع از یکسو و توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری از سوی دیگر در برخی شهرهای  کشور به‌ویژه تهران سبب شد تا در ترافیک صبحگاهی و عصرگاهی، شاهد حضور دوچرخه‌سواران رنگارنگی باشیم که مسیر خانه تا محل کار را با لباس‌های رسمی اداری طی می‌کنند. این انتخاب شهروندان برای در امان ماندن از انتقال ویروس کرونا در حمل‌ونقل عمومی پیامدهای متعددی داشته است؛ قیمت دوچرخه افزایش یافت و به نسبت آن، سرقت دوچرخه نیز رشد داشت. رفتار ترافیکی رانندگان و موتورسیکلت‌سواران نیز تغییر کرد و حالا در مسیر روزمره‌ ترددشان دوچرخه‌سوارانی را می‌بینند که برای عبور و مرور ایمن به فضای کافی و آرامش در خیابان نیاز دارند و به احترام آنان، فاصله جانبی بیشتری را رعایت می‌کنند و در عبور از تقاطع‌ها احتیاط بیشتری به خرج می‌دهند.
از ابعاد تغییرات ایجاد شده، اگر به‌درستی استفاده شود، می‌تواند فراتر رود؛ مثلا بعد از زمستان و با مناسب شدن هوا برای رکاب زدن در شهر، گروه‌های دوستانه بیشتری با دوچرخه در شهر زمان خود را سپری می‌کنند و این اتفاق می‌تواند نگرش کسب‌وکارهای کوچک و خرده‌فروشی در فروش را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ به‌طور مثال، اگر صنف آبمیوه، بستنی و کافی‌شاپ که با گرمای هوا مشتریان افزون‌تری در فضای باز و پیاده‌روها دارند، امکانات ساده‌ای برای پارک دوچرخه در حاشیه پیاده‌روها با همکاری شهرداری فراهم کنند و همزمان نوشیدنی‌های سالم و مناسب فصل گرما برای این گروه ارائه دهند، رکود فروش گذشته را بهتر می‌توانند مدیریت کنند و دوچرخه‌سواران زیادی با آسودگی خیال از پارک امن دوچرخه و کیفیت نوشیدنی موردنیاز در گرما، در طول مسیر رکاب زدنشان به سمت آنها متمایل می‌شوند؛ تا جایی که شاید کم‌کم خاطره آزار‌دهنده ترافیک سنگین اطراف آبمیوه‌فروشی‌ها به تجمع رنگارنگ و آرام دوچرخه‌سواران و تولید نوشیدنی‌های سالم‌تر تبدیل شود. این مثال، نمونه‌ای هر چند کوچک اما مؤثر در تغییر ظاهر شهر و امکانات آن با کمک صاحبان کسب‌وکارها برای رونق دوباره فعالیت‌های فیزیکی و در عین حال سلامت عمومی جامعه است. ماندگار کردن سبک زندگی دوچرخه‌محور، نیازمند ورود بازیگران مؤثر و کوچکی است تا مقاصد جذاب سفر، فرای محل کار و خانه برای دوچرخه‌سواران در شهر شکل بگیرد و لذت رکاب زدن در شهر برای آنان مستدام شود.
به هرترتیب بهتر است به بهانه روز جهانی دوچرخه‌سواری و همزمان با شهرهایی که به‌خاطر گرامیداشت این روز، حتی تردد خودروها در حلقه‌های مرکزی شهر را ممنوع می‌کنند، نیم‌نگاهی به سبک زندگی خودرومحور خود بیندازیم و برای فاصله گرفتن از وسایل نقلیه‌ای که بیشتر از سودشان ضرر برای‌مان به ارمغان آورده‌اند، همت به خرج دهیم و در عوض تا جایی که امکان دارد وسایل حمل‌ونقل پاک را جایگزین‌شان کنیم.