زنان در رأس قدرت

هداعربشاهی ـ روزنامه‌نگار

اولین حضور زنان در مقام رئیس دولت انتخابی و غیرسلطنتی، به آغاز نیمه دوم قرن بیستم بازمی‌گردد. به‌طوری‌که از سال1950 تاکنون 81کشور دارای نخست‌وزیر یا رئیس‌جمهوری زن بوده‌اند و درحال‌حاضر 29کشور رئیس‌ دولت زن دارند و به‌نظر می‌رسد که جهان از این نظر درحال برداشتن گام‌های روبه‌جلویی است. سیاست‌های موفق تسای اینگ-ون، رئیس‌جمهور تایوان و جاسیندا آردرن، نخست‌وزیر نیوزلند در مهار و کنترل سریع عالم‌گیری کووید-19 باعث شد این دو رئیس دولت زن در سال2020 بار دیگر در انتخابات پیروز میدان شوند.

مشهورترین رهبران زن در جهان

سیریماو راتواته دیاس بندارانایکه




کشور: سریلانکا (سیلان)
سمت: نخست‌وزیر (اولین نخست‌وزیر زن در جهان)
دوره خدمت: سه دوره
۱۹۶۰ تا ۱۹۶۵/ ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۷/ ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ 
در دوره‌ای از تاریخ که تصور رهبری زنان بر کشورها تقریباً غیرقابل باور بود بندارانایکه به درک جهانی از توانایی‌های زنان کمک کرد. علاوه‌بر مشارکت‌های شخصی او در سریلانکا، فرزندانش هم در توسعه کشور مشارکت داشتند. به‌طوری‌که سومین دوره نخست‌وزیری او با ریاست‌جمهوری دخترش همراه شد. در طول سه‌دوره نخست‌وزیری، بندارنایکه کشور را از گذشته استعمار‌زده‌اش دور کرد و آن را به‌عنوان جمهوری به استقلال سیاسی رساند و توانست بخش‌های اصلی اقتصادی را ملی کند و همچنین باهدف بهره‌وری مردم محلی از زمین‌های کشاورزی، طرح اصلاحات ارضی را پیاده کرد.

ایندیرا پریادارشینی گاندی




کشور:  هندوستان
سمت: نخست‌وزیر
دوره خدمت: دو دوره
1966 تا 1977/ 1980 تا 1984(مرگ در اثر ترور)
ایندیرا دختر جواهر لعل‌نهرو که به‌دلیل علاقه به ماهاتما گاندی، پس ‌از ازدواج با فیروز گاندی از پارسیان زرتشتی هند نام خانوادگی گاندی را برای خودش برگزید به‌دلیل تلاش‌هایی که در مقام نخست‌وزیر در راه تمرکز بی‌سابقه دولت مرکزی و صلح سیاسی برداشت شهرت دارد. او در حمایت از جنبش استقلال‌طلبی پاکستان شرقی به جنگ پاکستان رفت که به پیروزی هند و تشکیل کشور بنگلادش و همچنین تبدیل‌شدن هند به تنها قدرت جنوب آسیا منجر شد. ایندیرا گاندی در 31اکتبر1984 به‌دست ملی‌گرایان سیک ترور شد. سال1999، درنظرسنجی شبکه بی‌بی‌سی، گاندی «زن هزاره» نامیده شد و در سال2020 ازسوی مجله تایم در فهرست 100زن قدرتمند جهان در قرن بیستم جای گرفت.


ایزابل مارتینز دو پرون




کشور:  آرژانتین
سمت: رئیس‌جمهور (اولین رئیس‌جمهور زن در جهان)
دوره خدمت: کمتر از یک‌دوره
1974 تا 1976
ایزابل پرون که در دوره ریاست‌جمهوری شوهرش، خوآن پرون، همزمان هم معاون اول و هم بانوی اول آرژانتین بود پس ‌از مرگ همسر تا زمان برگزاری دور جدید انتخابات به‌عنوان رئیس‌جمهور این کشور انتخاب شد، اما پس‌از نزدیک به دو سال از ریاست‌جمهوری‌اش و پیش ‌از برگزاری انتخابات طی کودتای نظامی از کار برکنار شد.

مارگارت تاچر





کشور: انگلستان
سمت: نخست‌وزیر (اولین نخست‌وزیر زن و طولانی‌ترین رئیس دولت در انگلیس)
دوره خدمت: یک دوره بیش ‌از 11سال
1979 تا 1990
تاچر یکی از معروف‌ترین زنان رئیس دولت در قرن بیستم جهان است که به‌خصوص به‌دلیل سیاست‌های حامی آمریکا در قبال ایران، در کشورمان به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین رؤسای دولت‌های اروپایی به‌شمار می‌رود. هرچند دولت تاچر با شروع جنگ تحمیلی اعلام بی‌طرفی کرد اما طبق اسناد محرمانه‌ای که بعدها منتشر شد، این دولت بین سال‌های 1359تا 1360قراردادهای تسلیحاتی بزرگی با دولت صدام به امضا رسانده بود. به‌دلیل شیوه رهبری سازش‌ناپذیری که تاچر در پی گرفته بود و همچنین به‌دلیل قدرت‌گرفتن اتحادیه‌های کارگری در دوره نخست‌وزیری او، یک روزنامه‌نگار اهل اتحادجماهیرشوروی به او لقب «بانوی آهنین» داد. حزب محافظه‌کار انگلیس به‌ رهبری تاچر از اواخر دهه 70میلادی، ایدئولوژی خاصی را درپیش گرفت که به «تاچریسم» شهرت یافت. تاچریسم نمایانگر رد سیستماتیک، قاطع و معکوس نظریه «اجماع پساجنگ» بود.

بی‌نظیر بوتو




کشور:  پاکستان
سمت: نخست‌وزیر (اولین زن مسلمان در تاریخ که در یک کشور اسلامی به ریاست دولت رسید)
دوره خدمت: دو دوره
1988 تا 1990/ 1993 تا 1996 (قتل در اثر ترور؛ 2007)
بوتو در دوره دوم نخست‌وزیری‌اش تلاش‌هایی را برای خصوصی‌سازی اقتصادی و پیشبرد حقوق زنان انجام داد. او به‌عنوان شخصیتی جنجالی شناخته می‌شد و اغلب به‌دلیل بی‌تجربگی سیاسی مورد انتقاد قرار می‌گرفت. در سال1996 به اتهام فساد مالی از کار برکنار شد و به تبعید خودخواسته به دبی رفت. بوتو در سال‌های اولیه نخست‌وزیری علاوه‌بر محبوبیت داخلی مورد حمایت‌های دولت‌های غربی هم به‌عنوان قهرمان دمکراسی قرار داشت. پس‌از ترور، به‌دلیل موفقیت‌های سیاسی که در جامعه‌ای مردسالار به‌دست آورده بود به‌عنوان نمادی برای حقوق زنان معرفی شد. 

آنگلا مرکل





کشور:  آلمان
سمت: صدراعظم (قدرتمندترین زن جهان)
دوره خدمت: یک‌ دوره بیش‌ از 15سال
2005 تاکنون
در سیاست خارجی، مرکل همواره بر همکاری بین‌المللی، هم در چارچوب اتحادیه اروپا و ناتو و هم در تقویت روابط اقتصادی فرامنطقه‌ای تأکید کرده است. سال 2007، مرکل به‌عنوان رئیس شورای اروپا نقش اصلی را در مذاکرات معاهده لیسبون و بیانیه برلین ایفا کرد. همچنین در سال2008 نقش مهمی در مدیریت بحران مالی جهانی و بحران بدهی اروپا به‌عهده داشت. او یکی از حامیان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به‌شمار می‌رود.

جاسیندا آردرن





کشور:  نیوزلند
سمت: نخست‌وزیر
دوره خدمت: تاکنون یک دوره
از 2017 تاکنون
آردرن، نخست‌وزیر چهل‌ساله و جوان نیوزلند از سال2019 با هدف کاهش فقر کودکان، برنامه ناهار رایگان در مدارس و همچنین افزایش مزایای اصلی رفاهی، گسترش معاینات رایگان پزشکی و تهیه محصولات بهداشتی قاعدگی رایگان در مدارس را آغاز کرد. همان‌سال، او تیراندازی به دو مسجد در شهر کرایست‌چرچ را محکوم کرد و آن را واقعه تروریسی نامید. به‌دلیل سیاست‌های سختگیرانه‌ای که دولت آردرن از ابتدای عالم‌گیری کووید-19 پیش گرفت این کشور توانست به‌خوبی این بیماری را مهار کند. به‌طوری‌که درحال حاضر متوسط تعداد مبتلایان به این بیماری در نیوزلند حدود یک مورد در هفته و تعداد مرگ صفر است.

سانا مارین





کشور:  فنلاند
سمت: نخست‌وزیر (جوان‌ترین رئیس دولت زن در جهان و جوان‌ترین نخست‌وزیر فنلاند تاکنون)
دوره خدمت: بیش ‌از یک‌سال تاکنون
از 2019 تاکنون
مارین سی‌وپنج‌ساله در 9دسامبر سال 2020، ازسوی مجله فوربس در رتبه 85 در فهرست 100زن قدرتمند جهان انتخاب شد و همان‌سال، به‌عنوان جوان‌ترین رهبر جهان در مجمع جهانی اقتصاد شرکت کرد.