جنگ غزه به روایت اقتصاد

 سیاوش فلاح‌پور- روزنامه‌نگار

اقتصاد و معیشت مردم همواره سهم اندکی از روایت‌های رسانه‌ای در جنگ‌ها داشته است. اخبار فوری و حساسیت‌برانگیز حملات نظامی آنقدر برای سرخط خبرها جذاب است که مجال چندانی برای بررسی پیامدهای اقتصادی و معیشتی بحران‌های نظامی بر زندگی مردم باقی نمی‌گذارد؛ پیامدهایی که شاید تا سال‌ها پس از پایان جنگ، مردم رنج‌دیده را رها نکند.
تحولات نظامی اخیر در سرزمین‌های اشغالی و نوار غزه نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ به‌گونه‌ای که کمتر رسانه‌ای بر ابعاد اقتصادی این بحران روی مردم فلسطین توجه داشته و بخش عمده تمرکز رسانه‌ها معطوف به حملات نظامی متقابل طی یک هفته گذشته بوده است. این درحالی است که با توجه به هدف قرار گرفتن زیرساخت‌های حیاتی در باریکه غزه، این جنگ پیامدهای زیادی برای اقتصاد و زندگی مردم غزه داشته است.

تخریب گسترده زیرساخت‌های غزه
حملات هوایی رژیم صهیونیستی بخش مهمی از زیرساخت‌های شهری و خدماتی در نوار غزه را تخریب کرده است؛ به‌گونه‌ای که پیش‌بینی می‌شود زندگی پس از پایان جنگ به‌مراتب برای 2میلیون شهروند این منطقه سخت‌تر شود.
 براساس اطلاعات منتشرشده از مسئولان دولتی در غزه، تاکنون ده‌ها مرکز تجاری، کارگاه‌های تولیدی، مراکز توزیع و انبار کالا، ساختمان‌های محل دفاتر اداری و تجاری، چندین بانک، نیروگاه برق و حتی شبکه تصفیه و توزیع آب غزه توسط جنگنده‌های رژیم صهیونیستی مورد حمله قرار گرفته است. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد خسارات وارده از این تخریب‌ها بیش از 100میلیون دلار است. همزمان با انتشار آمار و گزارش‌های اولیه از فاجعه رخ داده در غزه، اسامه نوول، وزیر اقتصاد دولت حماس نیز روز گذشته در مصاحبه با شبکه الجزیره ابعاد جدیدتری از بحران پیش‌روی این منطقه را نمایان کرده است. به‌گفته او، میزان تخریب‌های صورت گرفته در زیرساخت‌های بانکی و ارتباطی به‌گونه‌ای است که بخشی از شبکه مالی غزه به کلی منهدم شده است. نوول همچنین گفته است: با توجه به عمق تخریب صورت گرفته و تعطیلی بسیاری از مشاغل، پیش‌بینی می‌شود نرخ بیکاری در غزه پس از پایان جنگ به 79درصد و نسبت جمعیت زیر خط فقر در این منطقه به 85درصد افزایش یابد.
نکته قابل توجه این است که بخش عمده‌ای از خسارت‌های وارده به غزه پس از جنگ سال 2014هم جبران نشد. به گزارش شبکه الجزیره، حملات گسترده اسرائیل به نوار غزه در سال 2014بیش از 500میلیون دلار خسارت به بار آورد که طی تمام سال‌های گذشته تنها 7درصد از آن جبران شده است. بر این اساس، غزه با بحران انباشت معضلات اقتصادی ناشی از تخریب زیرساخت‌ها روبه‌روست؛ بحرانی که ممکن است پس از درگیری‌های کنونی وخیم‌تر از گذشته شود.
برای درک بهتر حجم تخریب‌های صورت گرفته در غزه کافی است بدانیم ظرف یک هفته گذشته بیش از 500ساختمان مسکونی، اداری، تجاری و خدمات عمومی (نظیر بیمارستان) در این منطقه به کلی از بین رفته است. مجموعه این عوامل نشان می‌دهد مهم‌ترین قربانیان جنگ در غزه، قشر ضعیف اقتصادی، به‌ویژه کارگران هستند.

4جنایت جنگی علیه غزه
به گزارش دیده‌بان حقوق بشر، بررسی عملکرد رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد 4جنایت جنگی سازمان‌یافته و عامدانه از سوی این رژیم علیه شهروندان فلسطینی در نوار غزه صورت گرفته است. این موارد با الگوی نظامی اسرائیل در حمله به غزه طی سال‌های گذشته همخوانی دارد:
1- تخریب گسترده واحدهای مسکونی و تجاری: یک‌سوم مراکز پرازدحام تجاری غزه طی درگیری‌های یک هفته گذشته توسط جنگنده‌های اسرائیلی بمباران شده‌اند. شدت حملات علیه نقاط مسکونی نیز به‌گونه‌ای است که تا‌کنون تمام اعضای چندین خانواده فلسطینی بر اثر فروپاشی کامل ساختمان‌ها جان باخته‌اند. با توجه به محاصره کامل نوار غزه و تحریم‌های اقتصادی، بازسازی ساختمان‌های ویران شده به بحرانی جدی برای ساکنان این منطقه تبدیل خواهد شد.
2- حمله به زیرساخت‌های شهری: اصرار جنگنده‌های اسرائیلی به تخریب نیروگاه‌های برق به امری عادی در حملات نظامی علیه غزه تبدیل شده است. هم‌اکنون بسیاری از مناطق غزه به‌دلیل بحران نیروگاه‌ها تنها 3ساعت در طول شبانه‌روز به برق دسترسی دارند. شبکه تصفیه و توزیع آب نیز از دیگر اهداف حملات اسرائیل بوده و طی روزهای اخیر بارها هدف قرار گرفته است.
 3- انسداد گذرگاه‌ها: هم‌اکنون تمامی گذرگاه‌های منتهی به نوار غزه تعطیل شده و هیچ راهی برای ورود سوخت، مواد غذایی یا حتی دارو به این منطقه وجود ندارد. این درحالی است که 80درصد از نیازهای غذایی ساکنان غزه به واسطه کمک‌های خارجی تامین می‌شود.
4- حمله به ماهیگیران: یکی از مهم‌ترین حوزه‌های درآمد مردم غزه، ماهیگیری در امتداد خط ساحلی این منطقه است. حدود 6هزار نفر به‌طور مستقیم در این حوزه امرارمعاش می‌کنند. در نخستین ساعت از آغاز درگیری‌های نظامی اخیر، جنگنده‌های اسرائیلی حملاتی را به مناطق ساحلی غزه برای ممانعت از فعالیت ماهیگیران فلسطینی انجام دادند. مجموعه این اقدامات در کنار آثار حملات نظامی مستقیم، ساکنان غزه را در محاصره‌ای کشنده قرار می‌دهد.

پاسخ موشکی غزه برای اقتصاد اسرائیل
اگرچه حجم خسارت‌های وارده از حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه بسیار گسترده است، اما در مقابل، پاسخ موشکی و راکتی مقاومت به‌سوی سرزمین‌های اشغالی نیز هزینه قابل‌توجهی برای رژیم صهیونیستی داشته است. به نوشته روزنامه جروزالم پست، هزینه‌های ناشی از تعلیق فعالیت‌های اقتصادی در مراکز مختلف رژیم صهیونیستی از فرودگاه‌ها گرفته تا مجتمع‌های تجاری نزدیک به 160میلیون دلار برآورد شده است. فعالیت این مراکز به‌دلیل حملات موشکی و راکتی بی‌وقفه مقاومت غزه ظرف یک هفته گذشته به حالت تعلیق درآمده است. علاوه بر این، نمی‌توان از هزینه نظامی سنگین جنگ علیه غزه برای رژیم صهیونیستی چشم‌ پوشید. جروزالم پست در این‌باره می‌نویسد: برای هر موشکی که از سامانه گنبد آهنین برای مهار حملات حماس شلیک می‌شود بین 50تا 80هزار دلار هزینه می‌شود. برای درک بهتر این هزینه کافی است بدانیم در جریان درگیری‌های اخیر بیش از 3هزار موشک و راکت از سوی غزه به سرزمین‌های اشغالی شلیک شده است.