تسلط 2 اپراتور موبایل بر اینترنت کشور

عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار

 بعد از حدود یک‌ماه‌ونیم کشمکش دولت با 2 اپراتور مسلط موبایل کشور به‌خاطر اختلال عمدی و مشهود در دسترسی به شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس، هنوز ماجرا به هیچ سرانجامی نرسیده است. به‌تازگی دیوان عدالت اداری حتی مصوبه هیأت وزیران برای جریمه روزانه ۵۰ میلیارد تومانی و کاهش مدت اعتبار پروانه آنها را متوقف کرده تا فعلا قطع دسترسی غیرقانونی میلیون‌ها کاربر به کلاب‌هاوس پابرجا باقی بماند.
 طی این مدت، فضای ابهام و سکوت، بر شائبه‌های فیلتر‌شدن این اپلیکیشن صحه می‌گذاشت تا اینکه سرانجام مشخص شد که 3اپراتور مسلط کشور با ایجاد اختلال عمدی به اشکال گوناگون، دسترسی به این اپلیکیشن را محدود کرده‌اند. اگرچه سازمان تنظیم مقررات جزئیات فنی اختلال از سوی این اپراتورها را به تفکیک اعلام و هیأت وزیران هم جریمه‌هایی را برای آنها اعمال کرد، اما با رأی دیوان عدالت اداری، اعمال جریمه‌ها متوقف شد.
گزارش جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی حاکی از ضریب نفوذ بیش از 100درصدی اینترنت همراه در کشور است که نشان می‌دهد 2 اپراتور مسلط کشور با بیشترین کاربر، انحصار اینترنت پهن‌باند سیار کشور را در اختیار دارند.

انحصار فلج‌کننده
گزارش رگولاتوری جدولی را در بخش «وضعیت توسعه ارتباطات پهن‌باند سیار کشور تا پایان سه‌ماهه چهارم سال‌99» منتشر کرده که نشان می‌دهد مجموع مشترکان دو اپراتور مسلط کشور از 80میلیون کاربر عبور کرده است. به‌عبارت دیگر، اپراتور اول با 43میلیون و 771هزار و 383کاربر و دومی با 36میلیون و 742هزار و 410کاربر توانسته‌اند بازار اینترنت سیار را به انحصار خود درآورند.
درواقع، اگر روزی این دو اپراتور تصمیم بگیرند که اقدامی در اینترنت کشور انجام دهند که منجر به محدودیت در دسترسی کاربران بشود، چیزی شبیه فلج شدن اینترنت کشور خواهد بود. این در حالی است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، به‌عنوان نهاد ناظر اپراتورها، کاری از دستشان ساخته نیست. براساس قانون فیلترینگ و قطع دسترسی به پلتفرم‌‌ها یا باید از طریق کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه یا حکم قضایی صورت بگیرد. این در حالی است که هیچ‌کدام از این مراجع درباره فیلترینگ کلاب‌هاوس حکمی صادر نکرده‌اند.
براساس گزارش رسمی سازمان تنظیم مقررات، اپراتور همراه اول با تغییر DNS‌ها، دسترسی کاربران را به کلاب‌هاوس ‌قطع کرده است. ایرانسل هم با استفاده از 2روش تغییر در نحوه مسیریابی و حذف بسته‌ها اقدام به ایجاد اختلال در کلاب‌هاوس کرده است.
از جمله دلایلی که باعث شده چنین فضای انحصاری برای اپراتورها ایجاد شود، می‌توان به توسعه‌نیافتن اینترنت پهن‌باند ثابت در کشور اشاره کرد. این مسئله باعث سوق پیدا‌کردن مردم به اینترنت 3G و LTE شده است.
شرکت مخابرات که انحصار پهن‌باند ثابت را در اختیار دارد، در توسعه زیرساخت‌های فیبر‌نوری و دسترسی کاربران به اینترنت ثابت، کمترین اقدام را انجام داده است. اگرچه براساس گزارش رگولاتوری، ضریب نفوذ پهن‌باند ثابت کشور هم رشد یافته و به 61/12درصد رسیده، اما در مقایسه با ضریب نفوذ اینترنت سیار، قابل توجه به‌نظر نمی‌رسد. این در حالی است که در کشورهای دیگر اینترنت ثابت با داشتن سرعت بسیار بالاتر و داشتن هزینه کمتر برای کاربران مسیر اصلی ارتباط مردم با شبکه جهانی به‌حساب می‌آید.