نبود ضمانت اجرایی برای اپلیکیشنهای ردیابی کرونا
دکتر مصطفی قانعی در گفتوگو با همشهری درباره استفاده از اپلیکیشنهای هشدار و ردیابی بیماری کووید-۱۹، بر ضرورت ضمانت اجرایی و حمایت قانونی تأکید میکند
عمادالدین قاسمیپناه- خبرنگار
طی روزهای گذشته بحثی در شبکههای اجتماعی با عنوان «لزوم بهرهگیری از اپلیکیشنهای ردیابی تماس بیماران کرونایی» داغ شده است. کاربران بر استفاده از چنین اپلیکیشنهایی تأکید میکنند و از دولت و نهادهای مسئول درخواست میکنند که این اپلیکیشنها را توسعه دهند و برای ترویج آن در میان مردم، در شرایطی که کرونا روزهای سختی را برای هموطنان رقم زده، همه تلاش خود را بهکار بگیرند. این اپلیکیشنها در کل میتوانند 2کار مهم انجام دهند؛ یک نوع از این اپلیکیشنها بر ردیابی و خارج نشدن بیماران از قرنطینه نظارت میکند و نوع دوم به کسانی که در تماس نزدیک با بیمار بودهاند، اطلاع میدهد که کارهای لازم را برای حفظ سلامت خود انجام دهند. اگرچه این خواسته کاملا بحق است و کشور ما هم توان فناورانه لازم برای توسعه چنین اپلیکیشنهایی را دارد، اما موانعی بهجز موضوعات فنی و تکنولوژیک در استفاده از آنها از سوی کارشناسان مطرح میشود. از جمله این موانع میتوان به نبود ضمانت اجرایی برای کارکرد این اپلیکیشنها و همچنین نبود اراده لازم برای ترویج آنها اشاره کرد.
لزوم حمایت قانونی
دکترمصطفی قانعی، پزشکی که فوقتخصص ریه است، در گفتوگو با همشهری، در پاسخ به این سؤال که چرا اپلیکیشنهای هشدار تماس در ایران توسعه نمییابد، میگوید: «تجربه هر کشوری در هر موضوعی باید با ساختار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن کشور همخوانی داشته باشد. بهعنوان مثال، اپلیکیشن ماسک توانست بر تحرک و تردد افراد مبتلا به کووید-19نظارت کند. پس از آن هم آماری از تعداد افراد مبتلایی که در سطح کشور تردد کردند، ارائه شد، اما هیچ اتفاقی نیفتاد و ما فقط از یک آمار مطلع شدیم.» از آنجاکه اپلیکیشنهای هشدار تماس، موقعیت مکانی و هویت افراد را آشکار نمیکنند، در مقایسه با نسل پیشین این اپلیکیشنها، با استقبال بیشتری در سراسر دنیا مواجه شدهاند. اما آنچه استفاده از این اپلیکیشنها را در میان مردم ترویج میدهد، پشتیبانیهای لازم دولتها و انجام اقدامات الزامآور است.
قانعی با اشاره به اینکه بعضی کشورها دارای مدلی هستند که وقتی کاری انجام میدهند، متعاقب آن، پیگیری هم میکنند، ادامه میدهد: «برای چنین کارهایی ضمانت اجرایی وجود دارد، قانون از آن حرکت حمایت میکند و مجازاتهای مرتبط با تخطی از آن اقدام هم در عمل اجرا میشود.»
تناسب با ساختارهای فرهنگی و اجتماعی
اگرچه در کشور ما هم اپلیکیشن ماسک، بهطور داوطلبانه از سوی بعضی از استادان و دانشآموختگان دانشگاه صنعتی شریف توسعه یافت، اما بعضی از ساختارهای موجود مانع از همهگیری آن در میان مردم شد. از جمله این موانع دغدغههای حریم خصوصی بود که در نهایت منجر به حذف قابلیت تشخیص موقعیت مکانی در اپلیکیشن شد. بنابراین بهنظر میرسد توسعه و ترویج هر اپلیکیشن دیگر در کشور در گرو رفع موانعی بهجز موانع فناورانه است. این فوقتخصص ریه با اشاره به اینکه در کشور ما هم همین سیستم راهاندازی شد، ادامه میدهد: با این حال این سیستم نتوانست به اندازه بعضی از کشورها کارایی داشته باشد. بنابراین، این موضوع در مورد هر اپلیکیشنی که مورداستفاده قرار بگیرد، صادق است. یعنی برای کنترل و مهار ویروس کرونا، از آن چیزی باید استفاده کنیم که با ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ما همخوانی دارد.
تأکید بر راهحلهای موجود
علی شریفی، سرپرست تیم توسعهدهنده اپلیکیشن ماسک هم در گفتوگو با همشهری معتقد است که «بهترین کار استفاده از راهکارهای موجود است، چراکه با هیچ اپلیکیشنی نمیتوان مانع خروج بیماران از قرنطینه شد». همچنین اپلیکیشنهای هشدار تماس زمانی میتوانند کارایی داشته باشند که بیش از نیمی از مردم، آنها را نصب کرده باشند و بلوتوث گوشی آنها هم روشن باشد. شریفی میگوید: «ما با ایجاد قابلیتی در اپلیکیشن ماسک، پیشنهاد دادیم که کد ملی مسافران ورودی به مترو و بیآرتی هم از سوی مامورانی که برای این کار آموزش دیدهاند، بررسی شود، اما متأسفانه این پیشنهاد اجرا نشد. این در حالی است که از مهمترین مکانهایی که میتوانند به شیوع ویروس کمک کنند، مترو و دیگر وسایل حملونقل عمومی شهری است.»