حضانت از متن در صحنه

فهیمه پناه‌آذر- روزنامه‌نگار

حسن وارسته از نویسندگان سریال‌های تلویزیونی است که نگارش سریال‌هایی چون فصل‌هایی از «پایتخت»، «دودکش»، ‌«علی‌البدل»، ‌«دیوار به دیوار ۱» و... را عهده‌دار بوده است. وارسته در سال‌های اخیر مشغول نگارش فصل‌های «بچه مهندس» بود که فصل چهارم مجموعه، این شب‌ها از شبکه2 پخش می‌شود؛ سریالی که به‌گفته وارسته قرار بود در فصل سوم پایان یابد، اما تصمیم بر آن شد که فصل چهارم نیز نوشته و ساخته شود.
شما ازجمله نویسندگانی هستید که معمولا هنگام تولید سر صحنه حضور دارید؟
بله به‌نظرم نباید اینطور باشد که نویسنده متن را به سازندگان تحویل دهد و دیگر خبری از او نباشد. اگر کارگردان نیاز به همفکری داشت، حتی باید در صحنه فیلمبرداری حضور داشته و اگر قرار است فیلمنامه بازنویسی داشته باشد، این حق را به کارگردان داده و در بازنویسی حضور داشته باشد. گاهی حتی اتفاق می‌افتد که برای یک دیالوگ بازیگر باتجربه‌ای وارد تعامل با نویسنده متن می‌شود، صحبت‌ها شنیده می‌شود و در نهایت تصمیم به تغییر یا حذف دیالوگ می‌گیریم. به‌نظرم این تعامل و داشتن اعتماد می‌تواند بسیار کمک کند. من فکر می‌کنم حضور نویسنده سر صحنه، حضانت از متن در صحنه است.
وقتی فصل 3ساخته شد، قرار بود فصل چهارم سریال نیز ساخته شود؟
 وقتی سکانس «پالایشگاه» را نوشتیم و کار ضبط شد، قصه بچه‌مهندس هم تمام‌شده بود. فکر نمی‌کردیم فصل بعدی این سریال ساخته ‌شود. سال گذشته در بخشی از کار با کرونا مواجه شدیم که فضا برایمان سخت شده بود. کار تمام شد، اما بعدها با توجه به توجهی که به موضوع نخبگان شده بود و اینکه بخش‌های ملی با موضوعات علمی را همراه داشت، مدیران سازمان تصمیم گرفتند تا فصل چهارم هم ساخته شود. از طرفی هم با توجه به استقبالی که وجود داشت و اعلام شده بود در نظرسنجی‌ها تماشاگران موافق ساخت فصل بعدی هستند، قصه بچه مهندس ادامه‌دار شد.
یعنی شرایط برای نگارش فصل چهارم وجود داشت؟
قصه را در فصل سوم تمام کرده بودیم. اواخر خرداد سال گذشته اعلام کردند که فصل چهارم نوشته و تولید شود. درحقیقت شرایط سختی هم داشتیم و در فاصله تصمیم تولید فصل بعدی تا نگارش فیلمنامه 2تیم نویسنده را تغییر دادیم؛ حتی من مجبور شدم به‌تنهایی کل قصه را بنویسم و برخی از شخصیت‌ها را وارد قصه کنم. حتی در این روزها بخش‌هایی از فیلمنامه سر صحنه کم یا زیاد و حتی تغییر می‌کند.
گفتید که نگارش این فصل خیلی سخت و اذیت‌کننده بود. دلیلش همین تغییرات بود یا اینکه مشکلات دیگری در پروسه نگارش داشتید؟
 سختی اول نگارش به‌خاطر تغییر تیم نویسندگان بود و اینکه تیم جدید به گروه دیر اضافه شد، اما بخشی از این سختی قصه فصل چهارم و نگارش آن بود. به‌خاطر وضعیت کرونا و همچنین تغییر در بخشی از سکانس‌ها باید فیلمنامه کم یا زیاد می‌شد. ۴ مدل این فیلمنامه نوشته شد و در نهایت شهریور سال گذشته به تصویب رسید. تغییراتی که می‌گویم این بود که به‌طور مثال بخشی که نوشته شده بود با لوکیشن‌ها و شرایط تولید هماهنگ نبود و مجبور بودیم تغییراتی در فیلمنامه داشته باشیم و به همین دلیل فیلمنامه طولانی شد. برخی مواقع هم مجبور بودیم به‌خاطر اینکه سریال به پخش برسد آن را موجز و برخی جاها را حذف کنیم. در این میان بازنویسی‌ها نیز زیاد بود.
مگر چقدر از ضبط سریال باقی مانده است؟
بیش از ۸۰ درصد فیلمبرداری و تولید شده و بیشتر صحنه‌های اکشن باقی مانده که آن هم وقت‌گیر است.
به خاطر تغییر در بازیگران نیز مجبور به تغییر فیلمنامه شدید؟
 متأسفانه برخی از بازیگران کمتر دیده شده، وقتی در مجموعه‌ای دیده می‌شوند، توقعات و انتظاراتی دارند که روند یک قصه را می‌تواند سخت کند. به‌نظرم وقتی کاراکتری در یک‌سریال محبوب می‌شود علاوه بر بازی‌ای که دارد به‌خاطر قصه‌ای است که برایش نوشته می‌شود. البته گاهی نیز مشکلاتی پیش می‌آید که بازیگر به دلایل شخصی نمی‌تواند در ادامه سریال حضور داشته باشد. همین مشکلات باعث می‌شود که برخی شخصیت‌ها حذف شوند یا ناگهان انصراف بدهند. چه بسیار سریال‌هایی که با حضور چهره‌های معروف ساخته شده و به‌دلیل ضعف فیلمنامه، آن سریال و بازیگرانش مورد توجه قرار نگرفتند، و بودند سریال‌هایی که بازیگران گمنام و کم‌نام با فیلمنامه خوب و کارگردانی مطلوب محبوب شده‌اند.