زندگی پدیا/ قطار هنر در ایستگاه دوبی

مهدیا گل‌محمدی

کرونا قطار هنر را در بسیاری از کشور‌های دنیا از ریل خارج کرد. واقعیتی که به گواه آمار نشان می‌دهد فعالیت دست‌اندرکاران تمام اقسام هفتگانه هنر درگیر رکودی بی‌سابقه است و مخاطب‌ هم دیگر دغدغه هنری چندانی در این کشور‌ها ندارد. برخی از این کشور‌ها مانند یونان، ایران و مصر از منظر تاریخی مهد تمدن و هنر هستند. در چنین شرایطی ناگهان خبر می‌رسد که بزرگ‌ترین نمایشگاه آثار دیوارنگاری هنرمند مشهوری مانند بنکسی شامل 120اثر در فضایی به وسعت یک هزار مترمربع در دوبی برگزار شد.  بله تا نیمه‌شب! این نمایشگاه هنری که تا سی‌ام ژوئن برقرار است تا چند ساعت پس از نیمه‌شب بازدید‌کننده دارد و بحث درباره مفاهیم عمیق این آثار میان بازدید‌کننده‌ها ادامه دارد. آن هم در شرایطی که کلوپ‌های شبانه ویژه کشور‌های گردشگرپذیر همچنان باز هستند و بازدید‌کننده‌ها می‌توانند کلوپ‌ها را انتخاب کنند اما آنها بنکسی را انتخاب کرده‌اند. این پرسش پیش می‌آید که چرا بنکسی؟ پاسخ به این پرسش نیاز به مهارت در مخاطب‌شناسی هنری دارد و بنابراین به یادآوری چند نکته واضح و بی‌نیاز از دیدگاه تخصصی یک کارشناس، بسنده می‌کنیم.
نخست اینکه بنکسی از انگشت‌شمار هنرمندان مشهوری است که هیچ‌گاه حاضر به افشای نام واقعی‌اش نشد و به‌صورت گمنام با همین نام مستعار آثارش را سفره چشم‌های مخاطبان کرد. دیگر آنکه دیوارنگاره‌های او که با اشاره به مفاهیم عمیق سیاسی و فلسفه اخلاق خلق می‌شوند کپی‌شان آزاد است و هنرمند برگزاری نمایشگاه آنها را منوط به اجازه خود نکرده است. درحالی‌که آثار او با قیمت‌ چند میلیون دلار همچنان رکورد قیمت آثار هنری را جابه‌جا می‌کند. همچنین ارزش هنری آثار بنکسی هم جوری است که حتی منتقدانی که هیچ اثری از زیر تیغ تیز نقد آنها نمی‌گریزد هم کارهایش را می‌ستایند.