اولگا، بهترین قصه دیجیتال سال

مهدیا گل‌محمدی

سیمای زنی با صورتی سنگی که دسته‌گلی به‌دست دارد در کنار یک در فلزی فیلی‌رنگ، یکی از 3نامزد معتبرترین جایزه فتوژورنالیسم جهان یعنی ورلدپرس‌فتو World Press Photo شد. این پرسش پیش می‌آید که چه عناصر دیداری (بصری) و چه قصه‌ای باعث شده این قاب یکی از نامزد‌های جایزه نخست عکاسی خبری جهان در بخش قصه‌گویی دیجیتال Digital Storytelling Contest شود. «اولگا» زنی که سوژه این عکس است 12روز پیش از ثبت این تصویر، باخبر شد که قرار است شوهرش که یکی از فعالان سیاسی منتقد دولت بلاروس است، آزاد شود. او در موعد مقرر بیش از 2ساعت منتظر آزادی پائول، بنیانگذار جنبش جوانان بلاروس بود و سرانجام برخلاف وعده‌های مسئولان زندان، موفق به دیدار وی نشد. از دیدگاه فتوژورنالیسم، عکاس باید قابی را شکار کند که خبری در آن تصویر به انضمام چند کلیدواژه (شرح عکس) و چند عنصر دیداری، رویدادی واقعی و مهم را روایت کند؛ روایتی که هیچ رنگی از قضاوت خالق اثر در آن مشاهده نشود. در تصویری که نادیا بوژان آن را ثبت‌کرده و به واسطه آن نامزد این جایزه معتبر شده است، عناصر فتوژورنالیسم و چند عنصر هنری با هم درآمیخته است. تصویر با داشتن پرسپکتیوی که به چشم‌های اولگا ختم می‌شود، تمام عناصر بصری را در اختیار گرفته تا بیننده را متوجه انتظار او کند. اولگا پشت به سیم‌های خارداری است که روی دیواری نصب شده‌اند و یک دوربین مداربسته آنجا همه را زیرنظر دارد. او گوش به زنگ دربازکن برقی است، اما چشم از درهای زندان برنمی‌دارد. نوشته‌های روی در نشان می‌دهد که انتظار او در ساعت 12و30دقیقه بی‌سرانجام و نافرجام تمام خواهد شد.  از دیدگاه هنری هم عکس دارای بافت‌های همگونی است که به موازات حرکت چشم در عکس به‌صورت افقی امتداد دارند. همچنین تصویر از کنتراست یا تضاد( Contras t) و آشنایی‌زدایی(defamiliarization )به‌عنوان 2عنصر هنری بهره می‌برد. چشم مخاطب به مشاهده دسته‌گلی در دست مردانی که باید در انتظار زنی باشند، عادت دارد؛ حال آنکه در تصویر اولگا استثنائا این یک زن است که با دسته‌گلی، در انتظار محبوب خود است.