قوش‌باز قطری به زیستگاه پرندگان شکاری ایران رسید

زهرا رفیعی- خبرنگار

در روزهایی که خوزستان به‌دلیل کرونا قرنطینه شده است، قوش‌باز حرفه‌ای و شناخته‌شده قطری به نام سعدسلطان همراه 3پرنده شکاری راهی ایران شده است تا از 2استان خوزستان و کرمان که زیستگاه هوبره، یکی از پرندگان شکاری مهم ایران است دیدار کند. اگرچه براساس نامه‌ای که دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست صادر کرده است، این قوش‌باز نمی‌تواند در ایران قوش‌بازی کند و درصورت حضور در مناطق حفاظت‌شده نیز باید تمام وقت یک محیط‌بان کنار او باشد، اما حضور یک قوش‌باز خارجی همراه پرنده‌های آموزش دیده شکاری‌اش در ایران چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟
در روزهای اخیر روزنامه همشهری به تفصیل گزارشی را در مورد شرایط قاچاق حیات‌وحش به‌خصوص پرنده‌های شکاری از ایران به کشورهای اطراف منتشر کرد. در این گزارش به رسم اعراب حاشیه خلیج‌فارس اشاره شد که طی آن پرنده‌های شکاری دست‌آموز، هوبره‌ها را با مهارت زمینگیر و صاحبش را در شرط‌بندی‌های کلان پولدار می‌کند. برخی از هوبره‌ها در فصل زمستان به عرض‌های جنوبی تا محدوده عربستان مهاجرت می‌کنند؛ از آنجا که این پرنده در مناطق جنوبی خلیج‌فارس به‌دلیل شکار بی‌رویه توسط قوش‌بازها نایاب شده، چند سالی است که مرکز پرورش در اسارت این حیوان در عربستان راه‌اندازی شده است، ولی به‌دلیل مشکلات ژنتیک، آنها در برابر بیماری مقاومت کمتری دارند. پاییز و زمستان در ایران فصل زادآوری هوبره‌هاست و حالا حضور این قوش‌باز قطری با پرندگان شکاری‌اش در کشور شبهه‌برانگیز شده است.
جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست در آخرین نشست سالانه خود در پاسخ به همشهری درباره سفر این قوش‌باز به ایران می‌گوید: یگان حفاظت محیط‌زیست در اجرای قانون شکار و صید، موظف به نظارت بر عملکرد شکارچی مجوز‌دار است تا قواعد تعداد و سن شکار به‌درستی رعایت شود و از هیچ محیط‌بانی که این موارد را رعایت نکند هم نخواهیم گذشت. مجوز هم از سوی معاونت محیط طبیعی صادر می‌شود و ما موظف به اجرای آن هستیم.
استان بوشهر یکی از مبادی صید و قاچاق پرندگان شکاری است. به‌گفته جمشید محبت‌خانی امسال 121پرنده شکاری در این استان کشف و برای متهمان پرونده قضایی تشکیل شد.
در سالی که روزهای پایانی آن را سپری می‌کنیم، چند اتفاق، اعداد و ارقام در حوزه حفاظت از محیط‌زیست را تغییر داده است. به‌گفته فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست، شیوع کرونا برخی از متخلفان را از زیستگاه‌ها دور نگاه داشته، ولی اوضاع بد اقتصادی عده‌ای دیگر را مجبور به‌دست‌درازی به حیات‌وحش کرده است.
او می‌گوید: امسال در صید غیرمجاز آبزیان ١٧درصد، شکار غیرمجاز پرندگان ٨درصد، شکار غیرمجاز پستانداران ١۵درصد، زنده‌گیری پرندگان ٣٩درصد، زنده‌گیری پستانداران ٣٧درصد و شروع به شکار و صید ١٠درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشتیم، اما در خرید و فروش حیات‌وحش زنده و غیرزنده ۴۰درصد افزایش داشتیم و علت آن نیز ایجاد مرکز فوریت‌های سایبری در یگان حفاظت محیط‌زیست و پایش بیشتر است. مرکز فوریت‌های سایبری یگان حفاظت محیط‌زیست ۶۹پرونده حیوان‌آزاری، ۴۴پرونده خرید و فروش حیات‌وحش و ۷پرونده تخریب و تصرف محیط‌زیست تشکیل داده است. کشف اسلحه شکاری ٣٣درصد، کشف ادوات ٢۴درصد، آلودگی زیست‌محیطی ٣٩درصد، متخلفان دستگیرشده ١٨درصد و تعداد پرونده‌های قضایی ٣٨درصد کاهش داشته است.
در جلسه محبت‌خانی با رسانه‌ها چند موضوع دیگر نیز مطرح شد. یکی از مهم‌ترین موضوعات عدم‌تعیین‌تکلیف خانواده 5محیط‌بان شهید در بنیاد شهید است. جمشید محبت‌خانی در این‌باره می‌گوید: متأسفانه حقوق برخی از این خانواده‌ها درحالی‌که سرپرست خانوار را از دست داده‌اند نیز قطع شده است. ما و خانواده‌های این شهدا به‌شدت گله‌مند هستیم و نمی‌دانیم چرا فرایند ثبت کردن نام شهید برای محیط‌بانان جانباخته اینقدر طولانی است.
او در مورد آیین‌نامه حمایت قضایی و بیمه‌ای از محیط‌بانان و جنگل‌بانان که اخیرا به تصویب رسیده است نیز موکدا هشدار داد که استفاده از خدمات این طرح برای همیاران محیط‌زیست درصورتی مهیاست که داوطلبان پیش از عملیات کارت همیاری را دریافت کرده باشند و اگر فردی خودسر فعالیت کند، شامل پوشش بیمه‌ای نخواهد شد.
در ادامه جلسه محبت‌خانی گفت: خودرویی که سال گذشته در اختیار محیط‌بانان قرار گرفته، تولید داخل است و یک‌سال نشده کارآمدی خود را از دست داده است. درخواست ما از مسئولان این است که برای از بین نرفتن بیت‌المال خودرویی در اختیار آنها قرار داده شود که حداقل 10سال در مسیرهای سنگلاخ کوهستانی تردد کند.