از میدان قیام تا سعادت‌آباد؛ با مترو

محمد سرابی- خبرنگار

زمان وعده داده شده برای افتتاح ‌ایستگاه‌های مترو رو به پایان است و ایستگاه‌ها هم در مراحل آخر آمادگی هستند. 2 ایستگاه خط 7در دولاب و میدان قیام امروز با حضور شهردار و اعضای شورای شهر و ارتباط با رئیس‌جمهور از طریق ویدئوکنفرانس به بهره‌برداری می‌رسد و تا پایان سال 4ایستگاه دیگر در خط6 به شبکه مترو افزوده می‌شود. همزمان نخستین قطار ملی نیز در حال ساخت است و می‌توان امیدوار بود در سال آینده بخشی از نیاز‌های متروی تهران تامین شود.
ایستگاه وردآورد در خط 5به‌عنوان نخستین ایستگاه مترو در شانزدهم اسفندماه1377 به بهره‌برداری رسید. از آن زمان تا‌کنون هزینه ساخت مترو چندین برابر شده است. مدتی پیش شهردار تهران در بازدید از کارگاه خط6 مترو گفت که 10‌سال قبل قیمت ساخت یک کیلومتر مترو ۵۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بود اما امسال این رقم به ۱۰۰۰ میلیارد تومان یعنی حدود ۱۹‌برابر رسیده است. با وجود این افزایش شدید هزینه‌ها عملیات عمرانی و تجهیز خطوط و ایستگاه‌ها همچنان در حال اجراست.
امسال شهرداری اعلام کرده بود که تا پایان سال 12ایستگاه را به بهره‌برداری می‌رساند. 2ایستگاه برج میلاد و امیرکبیر مدتی قبل افتتاح شدند و از 10ایستگاه باقیمانده 2 ایستگاه دیگر امروز افتتاح می‌شوند. در بازدید شهردار از خط 6، مجریان این خط گزارشی از پیشرفت در بخش‌های مختلف را نشان دادند که احتمال به نتیجه رسیدن پروژه ایستگاه‌ها در انتهای سال‌99 یا ابتدای سال 1400را بیشتر می‌کرد. به این ترتیب خطوط6و7 روز به روز به مرز تکمیل‌شدن، نزدیک‌تر می‌شوند. ساخت ایستگاه‌های خطوط‌6و‌7 از سال‌های‌93یا‌94شروع شده است و مجریان مختلفی کار ساخت آنها را برعهده داشتند. در خط‌6  ایستگاه‌های اشرفی اصفهانی، شهید ستاری، یادگار امام و تربیت مدرس در برنامه افتتاح اسفند‌ماه قرار دارند.
هر یک از این ایستگاه‌ها می‌توانند بیش از 10هزار مسافر به شبکه مترو اضافه کنند. برای 2 ایستگاه دولاب در تقاطع خیابان‌های چهل‌تن و آل‌آقا و ایستگاه‌ میدان قیام در خیابان ری، 15هزار نفر مسافر روزانه پیش‌بینی شده است. ایستگاه تربیت مدرس هم با توجه به محل قرار گرفتن در تقاطع بزرگراه شهید چمران و آل احمد، نزدیک به 36هزار مسافر خواهد داشت. در سال آینده نیز 2 ایستگاه مرز‌داران و شهرک آزمایش به خط‌6 و ایستگاه باقرخان به خط‌7 افزوده می‌شود و ایستگاه اقدسیه نیز در خط‌3 به بهره‌برداری خواهد رسید. انتهای خط‌7 که از بزرگراه بسیج شروع شده است با اتمام کامل ایستگاه‌ها به سعادت‌آباد ختم می‌شود.

هزینه‌های کلان
بخش زیادی از مخارج اخیر توسعه مترو به‌وسیله اوراق مشارکت تامین شده است. قول مدیریت شهری برای افتتاح 12ایستگاه در نیمه دوم سال‌1399 زمانی اعلام شد که قرار بود حداکثر تا پایان شهریور، مبلغ هزار میلیارد تومان پول حاصل از فروش اوراق مشارکت سال‌1398 در اختیار شرکت مترو قرار بگیرد اما این کار به تأخیر افتاده است.
توسعه حمل‌ونقل در بودجه سال آینده شهرداری سهم زیادی دارد. شورای شهر تهران سهم حوزه حمل‌ونقل و ترافیک را در بودجه 1400شهرداری از 38درصد به 39درصد افزایش داد. امسال سهم حوزه حمل‌ونقل و ترافیک 11هزار و 209میلیارد تومان بود که در بودجه سال آینده به 18هزار و 966میلیارد تومان رسیده است و اعضا موافقت کردند از محل افزایش فروش دارایی‌های شهرداری تهران و برای توسعه اتوبوسرانی و مترو، 400میلیارد تومان به‌ آن اضافه شود.
ایستگاه‌های مترو مخصوصا درخطوط‌6و‌7 می‌توانند نقاط کور پذیرش مسافر را برطرف کرده و پیوستگی مترو با دیگر ابزار‌های حمل‌ونقل مانند اتوبوس‌ یا حتی استفاده از دوچرخه در فاصله‌های معین را تقویت کند.

قطار بیشتر برای ایستگاه‌ بیشتر
در کنار افتتاح ایستگاه‌های مترو باید به نکته دیگری هم توجه کرد. افزایش ایستگاه‌ها به معنی افزایش نقاط توقف قطار و در نتیجه کاهش سرعت آن برای طی کردن تمام خط است. بنابراین نیاز به تامین قطار‌های بیشتر با افتتاح ایستگا‌ه‌ها باز هم بیشتر می‌شود. هر واگن مترو معادل یک میلیون یورو هزینه در بر دارد ولی با توجه به مشکلات اقتصادی کنونی و تحریم‌ها، امکان خرید آن زیاد نیست. در این بین، نخستین قطار ملی که با کمک معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و درواگن‌سازی تهران ساخته شده است هم با فاصله کمتر از یک هفته از افتتاح ایستگاه دولاب رونمایی می‌شود.