همه راضی از موتورگازی

از ورود نخستین محموله موتورسیکلت به ایران 80سال گذشته و این وسیله نقلیه از روزگار قدیم بین ایرانیان طرفداران بسیاری داشته است. از سال1320 و همزمان با ظهور پدیده‌ای به نام موتورسیکلت، نمایشگاه موتور در میدان ارک تهران و حوالی جلالیه برپا می‌شد و مردم برای تماشای این وسیله نقلیه گرد هم جمع می‌شدند. بعدها تنور مسابقات موتورسواری در اطراف تهران حسابی داغ شد و هیجان همین مسابقات نصفه‌نیمه، موتورسیکلت را به وسیله‌ای محبوب بین ایرانیان بدل کرد. در روزگاری که خرید خودرو برای بسیاری از مردم آرزو بود، موتور به عطش جماعت عشق موتور برای دوردور کردن در خیابان‌های تهران پاسخ داد و عده‌ای هم برای سهولت در کسب‌وکار به این وسیله نسبتا ارزان و در دسترس پناه بردند؛ موتورهایی که اگرچه زرق و برق چندانی نداشتند، اما برای قشر متوسط یک کالای لوکس بود و خاطرات خوشی را برای آنها رقم زد.

براوو ؛ سبک و چشم‌نواز 
موتورهای براوو را می‌توان نسخه اتوکشیده و به‌روز شده رکس دانست. این موتورسیکلت‌های نسبتا ارزان‌قیمت با سرعت عجیبی بین جوان‌های دهه70 که توان خرید موتورهای دنده‌ای را نداشتند محبوب شد و با همان سرعت محبوبیتش را از دست داد و از یادها رفت. براوو به‌واسطه تنوع در رنگ و داشتن سرعت 50کیلومتر در ساعت و البته قیمت ارزانش خیلی زود جای موتورهای پژو و رکس را که تاریخ مصرف‌شان به پایان رسیده بود گرفت و جای خودش را بین قشر جوان باز کرد. نیروی این موتور مثل همه موتورگازی‌ها از طریق زنجیر به چرخ عقب منتقل می‌شد، اما قدرت آن به حدی نبود که با یک سرنشین به‌راحتی سربالایی را پشت سر بگذارد.


وسپا؛ موتوری شبیه زنبور 
وسپا را می‌توان جزو محبوب‌ترین وسیله‌های نقلیه در ایتالیا دانست که در دهه40 میلادی برای نخستین بار در کارخانه پیاجو تولید شد. گفته می‌شود رئیس کارخانه وسپا بعد از رونمایی از این موتور، صدای اگزوز آن را به صدای زنبور تشبیه کرد و به همین دلیل نام وسپا که در زبان ایتالیایی به معنی زنبور است را برای آن انتخاب کردند. وسپا از وقتی تصویرش روی جلد مجلات معروف رفت و مورد توجه بازیگران مطرح قرار گرفت به سرعت محبوب شد و از همان روزها بین ایرانی‌ها هم محبوبیت زیادی پیدا کرد. داشتن زاپاس و تعبیه‌کردن جای پا برای سرنشین عقب، زین بزرگ و محافظ پاهای راننده و البته دنده‌دستی، خیلی زود وسپا را به یکی از موتورسیکلت‌های محبوب بدل کرد و در ایران هم طرفداران زیادی داشت. این موتورسیکلت عموما بین بازاری‌ها، به‌خصوص فرش فروش‌ها کاربرد فراوانی داشت.


یاماها100؛ جانشین موتورگازی 
نمی‌شود درباره نسل موتورهای خاطره‌انگیز صحبت کنیم، اما از یاماها100 با آن بدنه جمع‌وجور و موتور پرقدرتش نام نبریم. این محصول کارخانه یاماها نسخه ارزان‌قیمت هوندا125 بود و به همین دلیل به سرعت جای خود را بین جوانان ایرانی باز کرد. یاماها100 در دهه‌های50‌ و 60 جایگزین موتورگازی‌های ارزان‌قیمت شد و برای کسانی که از موتورسیکلت انتظار قدرت بیشتری داشتند یک غنیمت بزرگ بود. تهرانی‌ها این وسیله نقلیه را عموما با خورجینی که روی صندلی آن می‌انداختند به‌یاد می‌آورند و در بسیاری از کسب‌وکارهای خرد از آن استفاده می‌کردند. جالب است بدانید که قطعات یاماها100 هنوز در گمرک فروخته می‌شود و معلوم است که محصول محبوب کارخانه یاماها هنوز در ایران نفس می‌کشد.


هوندا5؛ محبوب و پرقدرت 
مدیران کمپانی هوندا معتقدند همه عشق موتورها یک دستگاه هوندا5 داشته‌اند یا دست‌کم در حسرت خرید آن به سر برده‌اند. نگاهی به آمار فروش جهانی هوندا5 نشان می‌دهد که ادعای مدیران این کمپانی چندان هم اغراق‌آمیز نیست. هوندا در دهه70 میلادی هزاران دستگاه هوندا5 فروخت و تولید آن تا میانه دهه90 میلادی هم ادامه داشت. محبوب‌ترین محصول هوندا در دهه70 میلادی بین ایرانیان هم خواهان زیادی داشت و در دهه50حسابی جای خودش را بین عشق موتورها باز کرد. به‌خاطر حس نوستالژیکی که این موتور به علاقه‌مندان موتورسواری منتقل می‌کند، نمونه بدون انجین و اگزوز آن در شهربازی تهران در معرض دید عموم قرار گرفته و به‌عنوان چرخ و فلک افقی از آن استفاده می‌شود.


سوزوکی80؛ پرش با چاشنی سروصدا 
اگر از جوان‌های دهه شصتی درباره این موتورسیکلت بپرسید حتما از سروصدای آزار‌دهنده آن برایتان می‌گویند، اما کسانی که نیمه پرلیوان را می‌بینند از سرعت قابل اعتنا و قدرت مانور فوق‌العاده سوزوکی80 به‌عنوان مزیت‌های ویژه آن نام می‌برند. بدنه اسپرت، سرعت و شتاب قابل‌قبول و رنگ‌های متنوع، سوزوکی80 را به موتور مورد علاقه جوان‌ها در دهه60 بدل کرد. این موتور برای همه کسانی که توان خرید موتور کراس را نداشتند بهترین گزینه بود و به همین دلیل خیلی زود جایش را بین عشق موتورها و موتورسوارهایی که دنبال اجرای کارهای نمایشی بودند باز کرد. همین قدرت مانور بالا بود که پای سوزوکی80 را به سیرک‌ها باز کرد و ژانگولرها برای اجرای کارهای نمایشی از آن استفاده می‌کردند.


ایژ؛ موتور محبوب روستایی‌ها 
ایژ که در ایران با نام ایج هم شناخته می‌شود یکی از خاطره‌انگیزترین موتورهایی به‌شمار می‌رود که تاکنون وارد کشور شده است. وقتی خرید ایژهای روسی در ایران اوج گرفت، عده‌ای به طعنه می‌گفتند طرفداران این موتورها در ایران از روسیه هم بیشتر شده است. این موتور سنگین و پرقدرت روسی در مناطق کوهستانی ایران مثل کرمان، خراسان و سیستان و بلوچستان طرفداران زیادی داشت، چون توانایی حمل بار تا 700کیلوگرم را داشت و بهتر از هر موتوری مسیرهای صعب‌العبور را طی می‌کرد. موتورهای ایژ به‌دلیل دوزمانه‌بودن مصرف سوخت بالایی داشت و به‌رغم محبوبیت بالایش قافیه را به رقبای تازه نفس واگذار کرد.


هوندا سی‌جی125؛ پرچمدار موتور در ایران 
اگر بگوییم هوندا سی‌جی125 محبوب‌ترین موتور همه دوران‌ها در ایران بوده اغراق نکرده‌ایم. قریب‌به‌اتفاق موتورهایی که این روزها با طرح هوندا در ایران تولید می‌شوند از روی محبوب‌ترین مدل هوندا کپی‌برداری شده‌اند اما اصل این موتورها از سال1976 در ژاپن تولید شد. دلیل محبوبیت این موتور در ایران هم چهارزمانه‌بودن، ارزان بودن و در دسترس‌بودن لوازم یدکی آنها بود و اوایل انقلاب به‌سرعت جای موتورهای گازی را گرفت. سی‌جی125 از ابتدا به‌عنوان یک موتور لوکس وارد بازار شد، اما مدتی بعد، از کارگر گرفته تا کارمند و دستفروش یکی از این موتورها را سوار می‌شد. نوع چراغ گرد سی‌جی125 در ایران طرفداران بیشتری داشت.


سوزوکی1000؛ اژدها وارد می‌شود 
با ورود سوزوکی1000 به بازار موتورسیکلت در ایران، به شکل قابل‌توجهی از محبوبیت موتورهای پرفروش دهه50 مثل CB750 و هاردلی دیویدسون‌ها کاسته شد. استهلاک کم، قیمت مناسب و قدرت مانور بالای سوزوکی1000 باعث شد بسیاری از ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی برای خرید آن به صرافت بیفتند اما از سال1359 که واردات تحت‌تأثیر جنگ تحمیلی قرار گرفت، صاحبان سوزوکی1000 برای تامین لاستیک‌های بریجستون این موتورها در تنگنا قرار گرفتند و به همین دلیل بسیاری از این موتورها برای چند سال زمینگیر شدند. وضع قوانین جدید و سختگیرانه برای تردد موتورهای سنگین در داخل شهر، سوزوکی1000 را آرام‌آرام به خاطره‌ای در ذهن دوستدارانش بدل کرد.


رکس؛ موتوری برای لحاف‌دوزها 
موتورسیکلت از سال‌های دور به‌عنوان وسیله‌ای برای سهولت در کسب‌وکار مورد توجه بازاری‌ها قرار گرفت و هر صنف موتور محبوب خودش را داشت. اگر فرش‌فروش‌ها وسپا را مناسب‌ترین وسیله برای خودشان می‌دانستند صنف لحاف‌دوزی هم از رکس به‌عنوان وسیله نقلیه کاربردی استفاده می‌کرد. رکس در میان موتورهای گازی تافته جدا بافته بود، چراکه مدل اتوماتیک آن، بازار موتورگازی را شدیدا تحت‌تأثیر قرار داده بود و سرعت قابل‌توجه آن هیجان زیادی را به راننده منتقل می‌کرد. رکس با آن باک تخم‌مرغی و بدنه عاری از خلاقیتش به لحاظ ظاهری حرف چندانی برای گفتن نداشت اما به‌واسطه بهره‌بردن از موتور تک‌سیلندر 47سی‌سی و کم‌مصرف‌بودنش جزو پیشرفته‌ترین موتورسیکلت‌های زمان خودش بود.