فریاد علیه کودتا

جواد نصرتی ـ روزنامه نگار

آتش اعتراض مردم به کودتای ارتش در میانمار، سراسر این کشور را فراگرفته و اعتصاب سراسری و 3روز متوالی اعتراض در شهرهای مختلف، این کشور را در آستانه خشونت‌های داخلی قرار داده است.
به گزارش الجزیره، اعتراض صلح‌آمیز معترضان به کودتا، دیروز در نای‌پیداو پایتخت میانمار به آشوب کشیده شد و پلیس با ماشین آب‌پاش به معترضان حمله کرد. ژنرال‌های ارتش که قدرت را در دست گرفته‌اند، تا پیش از این از خود خویشتنداری نشان داده بودند اما حمله به اعتراض صلح‌آمیز معترضان  و در پی آن بیانیه تهدید‌آمیز، می‌تواند نشانه‌ای از تغییر رویکرد ارتش باشد و پیامدهای این تغییر برخورد، می‌تواند رویدادهایی خونین در روزهای آینده باشد.
در بیانیه حاکمان نظامی درباره رویدادهای اخیر که در تلویزیون دولتی میانمار پخش شد، آمده که در روزهای اخیر، گروه‌هایی به بهانه دمکراسی و حقوق بشر، قانون را نقض و تهدید به استفاده از زور کرده‌اند. در بیانیه آمده است: «اقدامات باید مطابق با قانون باشد و با اقداماتی که ثبات کشور، امنیت عمومی و حاکمیت قانون را بر هم بزند برخورد خواهد شد.»
در تصاویری که از نای‌پیداو منتشر شده، مشخص است که پلیس با استفاده از ماشین‌آب‌پاش به اجتماع مردم در یک بزرگراه حمله می‌کند. ارتش یکم فوریه، در پی چند هفته اختلاف بر سر نتیجه انتخابات در این کشور، کودتا کرد و آنگ سان سوچی رهبر غیررسمی این کشور را بازداشت کرد. علاوه بر او، دیگر چهره‌های سیاسی از جمله وین مینت رئیس‌جمهور هم بازداشت شدند. این کودتا، با محکومیت شدید بین‌المللی همراه شده و بسیاری از کشورها و نهادهای بین‌المللی، ازجمله سازمان ملل، آن را محکوم کرده و خواستار آزادی سوچی و دیگر چهره‌های سیاسی شده‌اند.
از آن زمان، اعتراض‌ها به این اقدام ارتش در میانمار بالا گرفته و با سازماندهی بیشتری همراه بوده است. گروه‌های مختلف از پیشه‌وران و مشاغل با اعتصاب سراسری از این اعتراض‌ها حمایت کرده‌اند.

جنگ برای سرنوشت 
در یانگون پایتخت پیشین میانمار، پرستاران، معلمان، کارمندان بخش عمومی و راهبان به اعتراض‌ها پیوسته‌اند و دیروز پلاکاردهایی در دست گرفتند که روی آنها نوشته بود: «نه به دیکتاتوری؛ ما دمکراسی می‌خواهیم؛ رهبرمان را آزاد کنید، به آرای ما احترام بگذارید.»
یک پرستار در یک بیمارستان دولتی درباره حمایت از اعتراض‌ها به رویترز گفته است: «ما کارکنان بخش درمان رهبری این کارزار را به‌عهده گرفته‌ایم و از تمامی کارمندان دولت می‌خواهیم که به اعتراض‌ها بپیوندند. پیام ما به مردم این است که می‌خواهیم کاملا رژیم ارتش را در هم بکوبیم و برای سرنوشت خودمان بجنگیم.»
رهبران اعتراض‌ها از کارمندان دولت درخواست کرده‌اند که به اعتصاب‌های سراسری بپیوندند و روزنامه «اکنون میانمار» به نقل از تینزار مانگ که از رهبران اعتراض‌هاست نوشته است: «ما می‌خواهیم با اعتصاب‌ها، دیکتاتوری نظامی را در هم بکوبیم.»
در روزهای اخیر ده‌ها هزار نفر در شهرهای مختلف میانمار در حمایت از دولت غیرنظامی این کشور به خیابان‌ها آمده و به کودتا اعتراض کرده‌اند. مردم در شهرهایی که اقلیت‌های نژادی در آن زندگی می‌کنند هم به خیابان ریختند و کسانی علیه ارتش شعار دادند که از مخالفان دولت آنگ سان سوچی به‌شمار می‌روند.
این اعتراض‌ها از سال 2007به بعد بی‌سابقه بوده است. در آن سال، راهبان بودایی علیه دیکتاتوری ارتش اعتراض کردند و ارتش به‌شدت این اعتراض‌ها را سرکوب کرد. در همان زمان گفته می‌شد که راهبان زیادی توسط ارتش کشته شده‌اند. یک سال بعد از آن سرکوب مرگبار، ژنرال‌های ارتش پیش‌نویس یک نسخه جدید از قانون اساسی کشورشان را به همه‌پرسی گذاشتند که همچنان به ارتش سهم زیادی از قدرت در این کشور می‌داد اما راه را برای سر کار آمدن یک دولت غیرنظامی هم باز می‌کرد.
در سال‌های بعد از آن، حزب آنگ سان سوچی در انتخابات بر حزب مورد حمایت ارتش غلبه کرد و همین پاییز، موفق شد با قاطعیت بیشتری در انتخابات سراسری به پیروزی برسد. ارتش بعد از انتخابات مسئله تخلف‌های گسترده در انتخابات را پیش کشید. این ادعاها، توسط کمیسیون انتخابات رد شد و شکایت ارتش به دیوان عالی ارجاع داده شد. با این حال، ژنرال‌ها منتظر نماندند و با کودتا، برای یک‌سال وضعیت فوق‌العاده در این کشور اعلام کرده و قدرت را قبضه کردند. 
ژنرال‌ها، فعلا با معترضان بدرفتاری نکرده‌اند اما اقدام دیروز پلیس و بیانیه‌ای که بعد از مقابله با مردم در پایتخت منتشر شد، ‌این نگرانی را ایجاد کرده که ژنرال‌ها، دوباره مثل سال2007 با قوه قهریه با معترضان هوادار دمکراسی برخورد کنند. ارتش پیش‌تر در سال1988 هم سابقه برخورد خونین با اعتراض‌ها را داشته و سرکوب فریادهای عدالت‌خواهانه، سنتی دیرینه در ارتش میانمار به‌شمار می‌رود. در همین رابطه، اعزام شبانه کامیون‌های ارتشی به یانگون، باعث افزایش شدید نگرانی‌ها درباره استفاده ارتش از قوه قهریه شده است. اعتراض در پایتخت میانمار، باعث تعجب شده است؛ چون بخش عمده جمعیت این شهر که به‌تازگی پایتخت کشور شده را کارمندان دولت و خانواده‌های آنها تشکیل می‌دهند. نای‌پیداو که ساخت هدفمند آن در دولت نظامی قبلی میانمار انجام شد، شاهد حضور سنگین نظامی‌هاست و برخلاف یانگون، سنت اعتراض در آن وجود ندارد. ارتش روز شنبه دسترسی مردم به اینترنت را قطع کرد اما اینترنت دوباره یکشنبه وصل شد. این اقدام دولت، به‌شدت مردم را خشمگین کرد چون خاطرات زندگی در دوران ایزوله خودساخته ارتش و فقر و سرکوبی که 50سال حاکمیت نظامیان (از 1962 تا 2011) در این کشور به همراه داشت را برای آنها زنده کرد.
آنگ سان سوچی که وقتی به قدرت رسید با ژنرال‌ها در قتل عام گسترده مسلمانان در استان راخین همسو بود، پیش از آن سال‌ها علیه دیکتاتوری ارتشیان مبارزه کرده و 15سال در حبس خانگی بود. او به‌خاطر این فعالیت‌هایش برنده جایزه صلح نوبل شد؛ هرچند همراهی با ژنرال‌ها در سرکوب خونین مسلمانان باعث شد درخواست‌هایی جهانی برای پس‌گرفتن جایزه او مطرح شود. رهبر 75ساله حزب حاکم میانمار، از زمان کودتا در حبس بوده و حالا با اتهام واردات غیرقانونی شش واکی-تاکی (نوعی بی‌سیم) مواجه است. 


 تحلیل
نشانه‌های ترسناک 
جاناتان هد ـ تحلیلگر امور آسیای بی‌بی‌سی
 خواندن بیانیه در تلویزیون دولتی درباره اینکه علیه افرادی که قانون را نقض کنند اقداماتی در نظر گرفته خواهد شد؛ شلیک هشدار ژنرال‌ها به‌شمار می‌رود. در آخرین اعتراض‌های ضدارتش در سال2007، هشدار رسمی تنها 2روز قبل از اینکه سربازها اعزام شوند داده شد. و 2روز بعد از نخستین هشدار، شلیک آتش با گلوله‌های جنگی شروع شد و ده‌ها نفر کشته شدند. البته آن مسئله در دوران متفاوتی روی داد؛ شبکه‌های اجتماعی وجود نداشتند و فقط موبایل و اینترنت در اختیار مردم بود. این‌بار، با وجود دستور ارتش برای فیلترکردن فیسبوک، اعتراض‌ها به‌صورت زنده در این شبکه اجتماعی پخش می‌شود. آیا ارتش در چنین شرایطی، حاضر خواهد شد نارضایتی بیشتری را به جان بخرد و از آتش مرگبار گلوله برای تحمیل اراده‌اش استفاده کند؟ نشانه‌ها اصلا خوب نیستند. ژنرال‌هایی که قدرت را قبضه کرده‌اند معتقدند کار درستی کرده‌اند که آنگ سان سوچی را بازداشت کرده‌اند. آنها حتی گفته‌اند این مردم هستند که با «نداشتن نظم و دیسیپلین»، دمکراسی را به خطر انداخته‌اند.