کنترل ۲۴ساعته استرس با حسگر پوشیدنی

ساسان شادمان‌منفرد- خبر‌نگار

عرق انسان حاوی انواع نشانگرهای زیستی ارزشمندی است که می‌تواند برای ردیابی جنبه‌های مختلف سلامت انسان مانند سطح گلوکز در بیماران دیابتی یا شرایط متابولیکی در حین ورزش مورد استفاده قرار بگیرد. به گزارش وب‌سایت نیواطلس، نوع جدیدی از حسگرهای پوشیدنی، نوید آن را می‌دهد که می‌توان از چنین موضوعی به‌سادگی استفاده کرد. دانشمندان در مؤسسه پلی‌تکنیک فدرال لوزان  (EPFL)در سوئیس نخستین نمونه از این حسگرها را برای کنترل مداوم سطح استرس در طول روز تهیه کرده‌اند و امیدوارند تشخیص علائم بیماری مرتبط با استرس ناشی از اختلالات در چرخه‌های هورمونی طبیعی آسان‌تر شود. این تحقیق روی هورمون کورتیزول متمرکز است که می‌تواند در پاسخ به حوادث استرس‌زا افزایش یابد، اما در حالت طبیعی مطابق با ریتم شبانه‌روزی ما به‌طور طبیعی در طول روز نیز ترشح می‌شود. سطح این هورمون بین ساعت 6 تا 8صبح به اوج خود می‌رسد و در طول روز به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند و نقش مهمی در تنظیم مواردی مانند قند خون، فشار خون و متابولیسم دارد. آدریان یونسکیو، سرپرست تیم تحقیق EPFL در این خصوص می‌گوید: «در افرادی که از بیماری‌های مرتبط با استرس رنج می‌برند، این ریتم شبانه‌روزی کاملا به‌هم‌ریخته می‌شود و اگر بدن بیش از حد کورتیزول تولید کند یا برعکس مقدار آن کافی نباشد، می‌تواند به‌طور جدی به سلامت فرد آسیب برساند و به‌طور بالقوه منجر به چاقی، بیماری‌های قلبی _ عروقی، افسردگی یا فرسودگی روانی شود.» در سال 2018، تحقیقات دانشگاه استنفورد منجر به تولید اولین حسگر پوستی پوشیدنی شد که می‌تواند سطح کورتیزول فرد را از طریق عرق بدن او اندازه‌گیری کند. این حسگر زمانی که روی بدن قرار می‌گرفت، شروع به اندازه‌گیری می‌کرد و کارش در اصل جمع‌آوری نمونه‌ها  برای تجزیه و تحلیل، به‌طور لحظه‌ای روی افراد بود. با این حال تیم EPFL به دنبال راه‌حلی بود که بتواند به صورت شبانه‌روزی این کار را انجام دهد و حسگرها در طول 24ساعت بتوانند کار نمونه‌برداری و اندازه‌گیری را انجام دهند. در بطن دستیابی به موفقیت، حساسیت بالا و همچنین پایین بودن محدودیت‌های تشخیص یک عامل مهم به‌حساب می‌آید. این موضوع به دلیل آن است که الکترود ساخته‌شده از گرافن بوده که می‌تواند به کورتیزول متصل شود و آن را دریافت کند. این ابزار با یک ترانزیستور کار می‌کند تا غلظت کورتیزول را در تعریق فرد اندازه‌گیری کند. این اولین سیستمی است که برای پیگیری مداوم غلظت کورتیزول در طول چرخه شبانه‌روزی ایجاد خواهد شد و برخی از امکانات بسیار مفید را ایجاد می‌کند. یونسکیو در این باره می‌گوید: «این مزیت اصلی و ویژگی نوآورانه دستگاه ماست. از آنجا که می‌توان از آن به صورت شبانه‌روزی استفاده کرد، دانشمندان می‌توانند داده‌های کمی و عینی را درباره برخی بیماری‌های مرتبط با استرس جمع‌آوری کنند. آنها می‌توانند این کار را به‌صورت غیرتهاجمی، دقیق و به صورت لحظه‌ای در طیف وسیعی از غلظت کورتیزول در عرق انسان انجام دهند.» این وسیله در آزمایشگاه قرار گرفته و تیم محقق در حال برنامه‌ریزی برای آزمایش آن در یک بیمارستان محلی روی بیمارانی است که از شرایط مرتبط با استرس مانند سندرم کوشینگ، بیماری آدیسون و چاقی رنج می‌برند. علاوه بر این، آنها معتقدند این فناوری می‌تواند در تشخیص و درمان بیماری‌های روانشناختی ناشی از استرس نقش مهمی ایفا کند. یونسکیو در ادامه گفت: «داشتن یک سیستم پوشیدنی قابل اعتماد می‌تواند به پزشکان کمک کند تا به‌طور مثال دریابند که درمان‌ها روی یک بیمار مبتلا به افسردگی یا فرسودگی ذهنی موثر بوده است یا خیر. درواقع این یک گام بسیار بزرگ در درک این بیماری‌ها خواهد بود.»