جهان‌نما
بحران کرونا، فرصت قدرت‌‌گیری راست‌های افراطی اروپا
همه‌گیری کرونا در یک سال گذشته این فرصت را به احزاب راست افراطی اروپا داده تا در صحنه سیاسی کشورها، خودی نشان بدهند. ناامیدی مردم از ناکارآمدی سیاست‌های دولت‌ها برای مقابله با این بیماری، زمینه را برای فعالیت گروه‌های تندرو از فرانسه گرفته تا رومانی فراهم کرده است. به‌گزارش الجزیره، بررسی اینکه چطور همه‌گیری کرونا ممکن است رأی‌دهندگان را به سمت احزاب راست تندرو متمایل کند، می‌تواند دورنمایی از وضعیت سیاسی این قاره را در سال‌های آینده ترسیم کند.
نگاهی به صحنه سیاسی کشورهای اروپایی نشان می‌دهد که گرایش مردم به احزاب تندرو رو به افزایش است. سهم حزب راست افراطی «چگا» در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر پرتغال که با توجه به محدودیت‌های کرونا فقط 30درصد مردم در آن مشارکت کردند، 11.9درصد بود. درحالی‌که این حزب در انتخابات سراسری قبلی در سال2019 فقط 1.3درصد آرا را به‌دست آورده بود. در سوی دیگر اروپا، حزب گمنام «اتحاد برای وحدت مردم رومانی» 9درصد آرا را در انتخابات‌های سراسری 2ماه پیش به دست‌آورد تا چهارمین حزب قدرتمند در پارلمان رومانی باشد. ناامیدی مردم از عملکرد دولت برای مهار کرونا از دلایل محبوبیت این حزب عنوان شده است. در فرانسه که سال آینده شاهد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری خواهد بود، محبوبیت مارین لوپن، رهبر حزب راست تندرو «جبهه ملی» افزایش یافته و او به امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فعلی این کشور نزدیک شده است. در همسایگی فرانسه، میزان حمایت از حزب «برادران ایتالیا» نسبت به سال گذشته بیش از دوبرابر شده و از 6درصد به 15درصد رسیده است. در همین حال در بلژیک، حزب راست «ولامز بلانگ» با محبوبیت 26.3درصدی فقط 6درصد از رقیب اصلی خود فاصله دارد.
در اسپانیا نیز پیش‌بینی می‌شود حزب راست افراطی «وُکس» حدود 10کرسی پارلمان کاتالونیا را در انتخابات منطقه‌ای 14فوریه (26بهمن) به‌دست بیاورد. این یک دستاورد بزرگ برای این حزب خواهد بود؛ جایی که جدا از تأثیر کرونا، جنبش استقلال طلبی در سال2017 حس می‌شود.
دست کم بخشی از دستاوردهای حزب‌های افراطی به کلافگی مردم از طولانی شدن شیوع کرونا نسبت داده شده است، اما به اعتقاد جین ایو کموس، دانشمند علوم سیاسی فرانسه، نسبت دادن این دستاوردها در سرتاسر اروپا به کرونا به‌نوعی ساده‌انگاری است. ممکن است در پرتغال و فرانسه مردم به‌دلیل مدیریت ناکارآمد رهبران فعلی به جناح راست افراطی روی آورده باشند، اما این تنها دلیل نیست. مهاجرت، اقتصاد و جنایت، عوامل مهم دیگری هستند که در رقابت‌های انتخاباتی تأثیرگذار بوده است. در فرانسه نیز باید تأثیر سکولاریسم را درنظر داشت. ضمن اینکه جریان‌های افراطی در همه کشورهای اروپایی موفق نبوده‌اند؛ ازجمله در استونی.
با این حال بعید است که راست‌های افراطی از فرصت کرونا برای رساندن پیام خود استفاده نکنند. کموس معتقد است که احزاب راست افراطی در بلندمدت از موقعیتی که کرونا ایجاد کرد، سود خواهند برد. برخی از سیاست‌هایی که به‌دنبال کرونا اجرا شد مانند بستن مرزها ازجمله آرمان‌هایی بود که این گروه‌ها همیشه مدافع آن بودند. جولیانا سانتوس والگرن از افسران شبکه اروپایی مقابله با نژادپرستی (ENAR) نیز می‌گوید: «دیالوگ راست‌های تندرو همیشه یکسان است؛ آنها فقط قالب‌ها را عوض می‌کنند. زمانی از مشکلات اقتصادی یا مهاجرت می‌گفتند، حالا موضوع همه‌گیری فرصت دوباره به آنها داده تا خودشان را مطرح کنند. علاوه بر آن، نبود سیاست‌های روشن و شایعه‌پراکنی درباره کرونا زمینه را برای انتشار اطلاعات نادرست فراهم کرده و این همان چیزی است که راست‌گرایان افراطی به آن نیاز دارند.»
ظهور جنبش‌های جدید در اروپا و آمریکا
نتایج تحقیقی که از سوی وزارت خارجه آلمان انجام شده حاکی از ظهور یک جنبش راست افراطی جدید از سال2014 تاکنون در اروپاست. این جنبش «بدون رهبر، فراملی، معتقد به آخرالزمان و خشونت‌طلب» است. براساس این تحقیق که پاییز امسال منتشر شد، راست‌گرایان افراطی در اروپا و آمریکا در حال توسعه شبکه‌های خود در جهان هستند. در طول یک سال گذشته این گروه از فرصت همه‌گیری برای افزایش طرفداران خود در بین منتقدان محدودیت‌های مقابله با کرونا و واکسیناسیون و تئوری‌پردازان توطئه استفاده کرده است. این مطالعه از سوی پروژه مقابله با افراط گرایی (Counter Extremism Project) که یک نهاد غیرانتفاعی است، در آلمان، فرانسه، انگلیس، سوئد، فنلاند و آمریکا اجرا شده است. طرفداران جنبش جدید به تئوری ناسیونالیستی «جایگزینی بزرگ» اعتقاد دارند؛ به این معنا که خارجی‌ها در حال گرفتن جای سفیدپوستان در اروپا هستند. گزارش پروژه ضدافراط گرایی حاکی است که اعضای این جنبش بیشتر مرد هستند، اما مواردی از حضور زنان هم گزارش شده است. هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان معتقد است: «افراط گرایی جناح راست، بزرگ‌ترین تهدید برای جامعه ما در سرتاسر اروپاست.» او با هشدار نسبت به رشد جریان راست افراطی در سطح بین‌المللی اضافه کرد: «آلمان در حال بررسی راه‌های مقابله با این خطر با همکاری دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا است.»
مقام‌های آلمان از زمان قتل والتر لوبکه، سیاستمدار محافظه‌کار این کشور و حمله به کنیسه یهودیان در شهر هاله از سوی گروه‌های راست افراطی که هر دو در سال2019 اتفاق افتاد، تحقیقات در مورد رشد جریان راست افراطی زیرزمینی در این کشور بیشتر کرده است. گزارش‌های دولت آلمان نشان می‌دهد که در نیمه نخست سال2019 حدود 9هزار حمله از سوی افراد و گروه‌های راست افراطی در این کشور صورت گرفته که نسبت به سال قبل از آن هزار مورد افزایش داشته است. سردهندگان شعارهای ضد‌یهودی، امسال پای ثابت تجمع‌های اعتراضی آلمان در مخالفت با محدودیت‌های کرونا بوده‌اند.
