تل‌آویو در چنگ راست افراطی

رأی‌دهندگان در سرزمین‌های اشغالی دیروز برای پنجمین‌بار در کمتر از 4سال اخیر برای تعیین ترکیب پارلمان (کنست) که خود تعیین‌کننده سرنوشت کرسی نخست‌‌‌‌وزیری است، به پای صندوق‌های رأی رفتند. شبکه 7 تلویزیون اسرائیل با استناد به آمار کمیته مرکزی انتخابات، نرخ مشارکت در این انتخابات را تا زمان شمارش 84درصد آرا، 71.3درصد اعلام کرده که آمار قابل‌توجهی است. این بالاترین نرخ مشارکت از سال‌2015 به بعد است. شبکه‌7 همچنین آخرین نتایج انتخابات را به نفع ائتلاف احزاب جناح راست به رهبری بنیامین نتانیاهو اعلام کرد و گزارش داد که در این انتخابات، حزب لیکود و متحدان راست افراطی او موفق شدند در مجموع حدود 65کرسی از 120کرسی را در بیست‌و‌پنجمین انتخابات کنست به‌دست آورند.
انتخابات روز گذشته با هدف پایان‌دادن به بن‌بست سیاسی 4سال گذشته در مناطق اشغالی فلسطین برگزار شد و اکنون به‌نظر می‌رسد جناح راست افراطی تحت رهبری نتانیاهو بتواند کابینه موردنظر خود را تشکیل دهد. 61کرسی حداقل تعداد لازم کرسی‌ها در کنست برای تشکیل دولت است، اما در همه 4انتخاباتی که طی سال‌های اخیر برگزار شده، هیچ حزب و ائتلاف سیاسی نتوانسته بود این میزان کرسی نمایندگی را به‌دست آورد. نتیجه اینکه احزاب به تشکیل دولت‌های ائتلافی روی آوردند؛ ائتلاف‌های شکننده‌ای که به فروپاشی زودهنگام منتهی شدند. اگرچه هنوز زود است که بتوان تشکیل کابینه از سوی نتانیاهو را نهایی اعلام کرد، اما می‌توان انتظار داشت با برگزاری انتخابات اخیر، بار دیگر جناح راست افراطی به قدرت بازگشته و نتانیاهو برای سومین‌بار قدرت را در دست خواهد گرفت. نتانیاهو در گذشته از سال1996 تا 1999و سپس از سال2009 تا 2021 پست نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی را در دست داشته و اکنون بازگشتش به قدرت با حمایت و ائتلاف با 3حزب به‌شدت تندروتر دیگر ممکن شده است. تعداد آرای حزب نتانیاهو یا همان حزب لیکود 23درصد آرا یعنی 32کرسی نمایندگی پارلمان اعلام شده است. مهم‌ترین حزب متحد نتانیاهو در جناح راست، حزب به‌شدت افراطی «صهیونیسم دینی» است که با رهبری اشتراکی 2چهره به‌شدت بنیادگرا یعنی ایتمار بن غفیر و بزالل اسموتریچ، 14کرسی کنست را به‌دست آورده است. همچنین 2حزب «یهودیت متحد توراتی» و «شاس» دیگر احزاب بنیادگرای متحد نتانیاهو هستند که هر کدام از این دو حزب نیز 12کرسی را به‌دست آورده‌اند. بر این اساس مجموع آرای جناح راست افراطی به‌عنوان جناح پیروز در انتخابات روز سه‌شنبه با مشارکت ائتلافی 4حزب یادشده به 65کرسی رسیده است.
روی کارآمدن احزاب راست‌گرا در تل‌آویو بی‌ارتباط با اوضاع داخلی مناطق اشغالی نیست. افزایش تنش‌ها و درگیری‌های مسلحانه در کرانه باختری از یک طرف و وضعیت اقتصادی نامناسب از طرف دیگر مهم‌ترین زمینه قدرت‌گیری راست‌گرایان بوده است. شبکه تلویزیونی اسکای‌نیوز گزارش داده که تورم در شهرهای اسرائیل به بالاترین حد خود در 14سال گذشته یعنی 5.2درصد رسیده است.

مذهبی‌ترین کابینه تل‌آویو
پیروزی راست افراطی در انتخابات اخیر در شرایطی اتفاق افتاد که خیلی‌ها احزاب صهیونیسم دینی و شاس را که اکنون بخشی از ائتلاف حاکم به شمار می‌روند، با ویژگی نژاد‌پرستی و ضدیت با دمکراسی معرفی می‌کنند. روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی می‌نویسد: احزابی که زمانی در حاشیه و اساسا نژادپرست بودند، اکنون تأثیرگذارترین موقعیت‌های سیاسی تل‌آویو را به‌دست خواهند گرفت.
بعد از اینکه نتایج آرا از پیشتازی ائتلاف احزاب راست افراطی خبر دادند، بن‌غفیر گفت: «ما خواستار تغییر هستیم.» او نگفت که چه نوع تغییراتی را مدنظر قرار دارد، اما قبلا در سخنرانی‌های خود بارها از الحاق کامل کرانه باختری و توقف همه مذاکرات با فلسطینی‌ها دفاع کرده بود. لغو مذاکرات با فلسطینی‌ها و الحاق کامل کرانه باختری 2موضوعی است که احتمالا مخالفان سرسختی در میان متحدان غربی و اروپایی تل‌آویو خواهد داشت و مشخص نیست کابینه آینده چگونه می‌خواهد به جنگ قطعنامه‌های سازمان ملل درباره تشکیل دولت فلسطینی در کرانه باختری برود.
از سوی دیگر کابینه‌ای که به رهبری نتانیاهو، با ادغام احزاب صهیونیسم ارتدوکس شاس و یهودیت متحد توراتی تشکیل می‌شود، مذهبی‌ترین و راست‌گراترین دولت در سرزمین‌های اشغالی خواهد بود که مخالفان سرسختی نیز در خود این مناطق خواهد داشت. گیل تالشیر، دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه عبری به واشنگتن‌پست می‌گوید: «تبدیل‌شدن راست افراطی به سومین حزب کنست، باعث نگرانی همه طرفداران دمکراسی است.»
کابینه به‌شدت افراطی نتانیاهو از نظر سیاست‌های داخلی نیز برنامه‌های جنجالی دارد. میکی زوهر، نماینده حزب لیکود پس از اعلام نتایج انتخاباتی اعلام کرد: «اولین تصمیم کابینه جدید تعدیل قدرت دیوان‌عالی خواهد بود.» در واقع جناح راست اسرائیل سال‌هاست مخالف تسلط دیوان عالی بر کنست است و انتظار می‌رود با تشکیل کابینه جدید، نتانیاهو به سمت کاهش اختیارات دیوان‌عالی حرکت کند. این اقدام نتانیاهو 2دستاورد را برای او به همراه خواهد داشت؛ نخست آنکه به شرکای افراطی‌‌اش برای تصویب قوانین به‌شدت مذهبی در کنست چراغ سبز نشان خواهد داد و از همه مهم‌تر آنکه انتظار می‌رود پس از این اقدام، لایحه‌ای نیز برای بلاموضوع‌شدن پرونده‌های فساد نتانیاهو به کنست آورده شود و به این صورت پرونده‌های او همزمان با کاهش قدرت دیوان، برای همیشه بسته شود. واشنگتن‌پست با اشاره به این برنامه تندروهای حاکم در تل‌آویو گزارش داده است که حزب صهیونیسم دینی جزئیات طرح اصلاحات قضایی به نام «طرح قانون و عدالت» را منتشر کرده که می‌تواند بلافاصله محاکمه نتانیاهو را لغو کند. چنین تغییراتی همزمان با کاهش اختیارات دیوان‌عالی می‌تواند فساد دولتی در این رژیم را بیشتر کند، به سیاستمداران قدرت بیشتری برای اثرگذاری بر انتصابات قضایی بدهد و تلاش‌های دیوان برای لغو قوانینی را که به‌نظر آنها نقض حقوق بشر است، بی‌اثر کند.

تغییر سیاست‌های منطقه‌ای
روی کار آمدن تندروترین کابینه رژیم صهیونیستی، منطقه را نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. به‌طور مشخص، کابینه‌ای که هیچ اعتقاد و برنامه‌ای برای تشکیل دولت مستقل فلسطین ندارد، حتی با سازشکارترین دولت‌های عربی منطقه هم دچار تنش و تضاد عمیق خواهد شد. با وجود عادی‌سازی‌ روابط تل‌آویو با امارات متحده عربی و بحرین در 2سال گذشته، رهبران عربی همچنان بر تشکیل دولت مستقل فلسطینی اصرار می‌ورزند و عربستان عادی‌سازی‌ روابط خود با تل‌آویو را منوط به تشکیل دولت مستقل فلسطینی کرده است. وبگاه تحلیلی بلومبرگ در گزارش خود می‌نویسد: قدرت‌گیری تندروهای افراطی در تل‌آویو قطعا بر متحدان عربی جدید تل‌آویو در منطقه و روابط نوپای رژیم صهیونیستی با عربستان سعودی تأثیر منفی خواهد گذاشت.
بلومبرگ همچنین نوشته که دولت جو بایدن هشدار داده ‌که قرارگرفتن چهره‌های راست افراطی مانند بن‌غفیر در کابینه تل‌آویو می‌تواند به روابط با واشنگتن آسیب وارد کند. تعدادی از اعضای کنگره آمریکا از هم‌اکنون این نگرانی‌ها را اعلام کرده‌اند. واشنگتن نگران است که فاصله‌گرفتن تل‌آویو از غرب باعث شود تا صهیونیست‌ها به سمت روسیه متمایل شوند و این وضعیت همزمان با ادامه جنگ در اوکراین چندان مطلوب آمریکا و اروپا نیست.

مکث
حریدی‌ها، بی‌اعتقاد به دولت اما شریک کابینه
تا پیش از تأسیس رژیم صهیونیستی در سال‌1948، حریدی‌ها یا همان یهودیان ارتودکس با جنبش صهیونیسم مخالف بودند، به این دلیل که آنها به‌طور کلی با دولت سکولار و حاکمیت یهود در سرزمین موعود (فلسطین) قبل از ظهور مسیح به‌شدت مخالفند. دیود بن گورین به‌عنوان نخستین نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در نامه‌ای به شورای حریدی در سال‌1947 توانست موافقت آنها را برای شرکت در روند سیاسی به‌دست آورد و نخستین حزب حریدی با ایده تشکیل فقط یک دولت در فلسطین اشغالی وارد کنست شد. مهم‌ترین حزب حریدی فعلی، حزب افراطی «شاس» است که توانسته در انتخابات اخیر 12کرسی به‌دست آورد و به‌عنوان بخشی از جناح راست افراطی با نتانیاهو وارد قدرت شود. حریدی‌ها هنوز با یک دولت یهودی سکولار به دلایل دینی مخالف هستند، اما دولت را به‌عنوان یک واقعیت در میدان می‌پذیرند و از قدرت دولت برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند. در کنست، احزاب حریدی به‌طور سنتی به‌عنوان یک لابی عمل می‌کنند و عمدتا بر مسائل داخلی یا مذهبی متمرکز هستند، اما در کابینه آتی تل‌آویو، حریدی‌ها فراتر از لابی در کنست، بخشی از قدرت دولتی را در دست خواهند داشت.